برنامه ریزی توسعه کالبدی

مقاله پژوهشی

چارچوب مفهومی مدیریت تعارض در مقصدهای گردشگری (مورد مطالعه: مناطق حفاظت‌شده)

رقیه قنبری قادیکلائی؛ محمود ضیایی؛ وجه الله قربانی زاده؛ محمود جمعه پور

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 1-20

https://doi.org/10.30473/psp.2025.72973.2749

چکیده

تعارض امری اجتناب‌ناپذیر میان دست‌اندرکاران در مقصدهای گردشگری است. به همین سبب نیز مدیریت تعارض موردتوجه محققین رشته گردشگری قرارگرفته است؛ بنابراین نیاز است با بازنمایی نقشه کلی مطالعات صورت گرفته در این حوزه و شناسایی نقاطی که نیازمند تلاش هستند پرداخته شود. بر این اساس هدف این مقاله شناسایی و تبیین رویکردها و شکاف‌های مطالعاتی ... بیشتر تعارض امری اجتناب‌ناپذیر میان دست‌اندرکاران در مقصدهای گردشگری است. به همین سبب نیز مدیریت تعارض موردتوجه محققین رشته گردشگری قرارگرفته است؛ بنابراین نیاز است با بازنمایی نقشه کلی مطالعات صورت گرفته در این حوزه و شناسایی نقاطی که نیازمند تلاش هستند پرداخته شود. بر این اساس هدف این مقاله شناسایی و تبیین رویکردها و شکاف‌های مطالعاتی در حوزه مدیریت تعارض در مقصدهای گردشگری خاص همچون مناطق حفاظت‌شده است. این پژوهش از حیث هدف بنیادی، ازنظر رویکرد، استقرایی و در قالب پژوهش کیفی و روش مرور دامنه‌ای و سیستماتیک است. جامعه آماری این تحقیق شامل مقالات، کتب و رساله‌های منتشرشده در پایگاه‌های داده معتبر خارجی و داخلی در دوره زمانی 2000 تا 2024 است که پس از سه مرحله غربالگری 78 مطالعه با استفاده روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. تحلیل داده ها بر اساس رویکردهای مبتنی بر تکرار منابع ثانویه است. یافته‌های پژوهش در سه بخش دلایل بروز تعارض، ویژگی‌های تعارض، چگونگی مدیریت تعارض دسته‌بندی‌شده‌اند. با ترکیب مفاهیم استخراج شده مدل مفهومی ارائه شد که در آن مصالحه، سرمایه اجتماعی، کنش جمعی، خودسازماندهی و اقدام مشارکتی از جمله مهم‌ترین مؤلفه‌ها جهت مدیریت تعارض در مقصدهای گردشگری هستند. چارچوب مفهومی استخراج شده می‌تواند مبنایی برای پژوهش‌های آتی در این حوزه مطالعاتی باشد.

مقاله پژوهشی

تبیین مسکن پایدار در سکونتگاه‌های روستایی مبتنی بر چارچوب مفهومی اجتماع پایه (مورد مطالعه: ناحیه روستایی حاشیه زاینده رود شهرستان فلاورجان)

زهره صادقی؛ فرهاد عزیزپور؛ اصغر طهماسبی؛ محسن سرتیپی پور

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 21-38

https://doi.org/10.30473/psp.2025.71895.2734

چکیده

مسکن مناسب در روستاها یکی از عوامل کلیدی در توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی روستاییان به شمار می‌آید. در همین راستا پژوهش حاضر سعی دارد، علاوه بر استخراج شاخص‌های مسکن پایدار مبتنی بر تجربه زیسته روستاییان، سنجشی در زمینه وضعیت موجود مسکن های نواحی روستایی حاشیه زاینده‌‍رود شهرستان فلاورجان انجام دهد. روش تحقیق در این پژوهش ... بیشتر

مقاله پژوهشی

شناسایی چالش‌های طرح بهسازی بافت‌های باارزش روستایی (مورد مطالعه: استان خراسان رضوی)

فروغ سادات ابوترابی؛ مریم قاسمی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 39-58

https://doi.org/10.30473/psp.2025.70382.2713

چکیده

در ایران طرحهای بهسازی بافت باارزش روستایی از سال 1379 توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و با صرف هزینه زیاد در حال تهیه و اجرا است. اگرچه این طرح زمینهساز دگرگونیهایی در بافتهای باارزش روستایی شده است، اما مانند همه طرحهای دیگر با چالشهایی مواجه است که مانع تحقق مؤثر اهداف آن میشود. بر این اساس مطالعه حاضر به شناسایی ... بیشتر در ایران طرحهای بهسازی بافت باارزش روستایی از سال 1379 توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و با صرف هزینه زیاد در حال تهیه و اجرا است. اگرچه این طرح زمینهساز دگرگونیهایی در بافتهای باارزش روستایی شده است، اما مانند همه طرحهای دیگر با چالشهایی مواجه است که مانع تحقق مؤثر اهداف آن میشود. بر این اساس مطالعه حاضر به شناسایی چالشهای طرح بهسازی بافت باارزش روستایی می پردازد. روش پژوهش از جنبه هدف، توسعهای و از نظر ماهیت و روش تحقیق تحلیلی است. با توجه به اینکه طرح بهسازی بافت باارزش در استان خراسان رضوی تنها در شش روستای کاهک، جزین، ریاب، ازغد، کنگ و دیزباد اجرا شده است، مطالعه حاضر کلیه این روستاها را مورد مطالعه قرار داده است. در این مطالعه 168 نفر از ساکنین محلی و 17 نفر از خبرگان روستایی در تکمیل پرسشنامه مشارکت نموده‌اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات به کمک تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تی تک نمونه‌ای در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد مهم‌ترین چالش‌های اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستایی 8 چالش با 64 درصد واریانس است. همچنین مهم‌ترین چالش‌های تهیه طرح شامل 5 چالش با 1/57 درصد واریانس است. در مجموع چالش مشترک و مهم دو مرحله تهیه و اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستایی «نبود جامعیت در گستره بافت» است که به تنهایی در مرحله تهیه 7/18 و اجرای طرح 7/12 درصد واریانس را به خود اختصاص داده است. روشن است شناخت چالشهای طرح، به مدیران سطوح بالاتر برنامه‌ریزی این امکان را می دهد که با شناسایی نقاط ضعف طرح و برطرف نمودن آن‌ها، به تدوین و برنامهریزی مؤثرتر و سودمندتر دست یابند. امری که علیرغم تأکید مطالعات مختلف بر اصلاح و بازنگری آن، کمتر مورد توجه مدیران قرار گرفته است.

مقاله پژوهشی

تحلیل رابطه فرم عملکردی و تعاملات اجتماعی در فضاهای شهری (مورد مطالعه: شهر شیراز)

محمدمهدی شریفی نیا؛ محمد حسین پور؛ علی سلطانی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 59-68

https://doi.org/10.30473/psp.2025.73093.2751

چکیده

تعاملات اجتماعی شاخص مهمی از کیفیت زندگی، سلامت، رفاه و خوشبختی شهروندان است و رضایت اجتماعی آن‏ها، رضایت از زندگی را به دنبال دارد. در حال حاضر اعتقاد بر این است که میزان تعاملات اجتماعی در شهرها در سال‌های اخیر کاهش یافته است و این موضوع بر سلامت جسمی و روانی شهروندان تأثیر منفی گذاشته است، بنابراین برنامه‌ریزان و طراحان شهری ... بیشتر تعاملات اجتماعی شاخص مهمی از کیفیت زندگی، سلامت، رفاه و خوشبختی شهروندان است و رضایت اجتماعی آن‏ها، رضایت از زندگی را به دنبال دارد. در حال حاضر اعتقاد بر این است که میزان تعاملات اجتماعی در شهرها در سال‌های اخیر کاهش یافته است و این موضوع بر سلامت جسمی و روانی شهروندان تأثیر منفی گذاشته است، بنابراین برنامه‌ریزان و طراحان شهری مجبور به ارائه راهکارهایی در جهت بهبود این وضعیت هستند. از سوی دیگر، این ساختار فیزیکی شهرها هستند که به عنوان بستری برای فعالیت‏های اجتماعی عمل می‏کنند و ارتباط مستقیمی با زندگی اجتماعی شهروندان دارند. در راستای عوامل مطرح شده، پژوهش حاضر هدف بررسی رابطه ساختار فیزیکی و کالبدی شهر با میزان تعاملات اجتماعی ساکنان آن را دنبال می‏کند. در این پژوهش از شاخص‌هایی برای ارزیابی دو معیار اصلی ساختار کالبدی محله‌های شهری و تعاملات اجتماعی استفاده شده است. نرم افزار GIS pro ساختار فیزیکی محله‏ها را بر اساس تراکم، ترکیب کاربری زمین، دسترسی به خدمات اصلی و دسترسی به ایستگاه های حمل و نقل عمومی مورد بررسی قرار می‏دهد. برای سنجش میزان تعامل اجتماعی ساکنین، پرسشنامه‌هایی جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت رابطه این دو معیار و تأثیر آن‌ها بر یکدیگر بررسی شد. نتایج این تحلیل‏ها و بررسی‏های صورت گرفته بر روی شاخص‏های موردنظر، نشان دهنده‏ همبستگی مثبت تعاملات اجتماعی با شاخص‌های تراکم و دسترسی به حمل ونقل عمومی است و با دیگر شاخص‌های ساختار کالبدی همبستگی معناداری ندارد.

مقاله پژوهشی

آسیب‌شناسی کالبدی گردشگری در نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان فومن)

مدینه فلاح؛ تیمور آمار؛ محمدباسط قریشی

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 87-102

https://doi.org/10.30473/psp.2025.73455.2757

چکیده

شهرستان فومن همواره به دلیل داشتن جاذبه‌های طبیعی، انسانی و فرهنگی خاص، مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته، گسترش جریان‌های گردشگری در شهرستان، توأم با فقدان برنامه ریزی و مدیریت کارآمد اثرات مثبت و منفی اقتصادی، کالبدی و محیطی متفاوتی را درپی داشته است. مقاله حاضر در نظر دارد با هدف برنامه ریزی صحیح در محیط حساس و شکننده ... بیشتر شهرستان فومن همواره به دلیل داشتن جاذبه‌های طبیعی، انسانی و فرهنگی خاص، مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته، گسترش جریان‌های گردشگری در شهرستان، توأم با فقدان برنامه ریزی و مدیریت کارآمد اثرات مثبت و منفی اقتصادی، کالبدی و محیطی متفاوتی را درپی داشته است. مقاله حاضر در نظر دارد با هدف برنامه ریزی صحیح در محیط حساس و شکننده روستایی این شهرستان، آسیب‌های گردشگری در بخش کالبدی را تعیین و راهکاری مناسب در جهت کم رنگ شده این آسیب ها ارائه دهد. نوع پژوهش کاربردی، روش مورد استفاده آن توصیفی- تحلیلی و دادهها با استفاده از منابع اسنادی، مطالعات میدانی و نظرات مدیران محلی گردآوری شده است. جامعه نمونه 120 روستا از مجموع 171 روستای شهرستان فومن است. نتایج نشان می‌دهد آسیب‌های شناخته شده کالبدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از فعالیت‌های گردشگری تاثیر پذیرفته‌اند در سه گروه کلی تغییر کاربری زمین، تغییر مالکیت و شکل گیری مالکیت غیر بومی، رشد خانه‌های دوم و آشفتگی در الگوی مسکن قراردارند. با توجه به یافته‌ها، راهکارهایی شامل اعمال سیاست‌های مهار توسعه گردشگری، بهسازی شبکه‌های موجود، تمرکز بر مسیرهای ارتباطی، تهیه طرح آمایش ناحیه، ساماندهی، مدیریت و نظارت بیشتر بر فعالیت‌های مرتبط با گردشگری پیشنهاد شده است.

مقاله پژوهشی

‌‌واکاوی مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین شهری (مورد مطالعه: کلان شهر اهواز)

صادق الهیاری

دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1403، صفحه 103-116

https://doi.org/10.30473/psp.2025.73372.2756

چکیده

مدیریت تحول آفرین شهری یک مدیریت پویا با مشارکت همه ذینفعان شهری و درسطوح مختلف توسعه شهری، با هدف رفع چالشها و ایجاد تغییرات مثبت شهری توسط مدیران و ساکنان شهری است. این نوع مدیریرت دارای مؤلفههای مختلفی است. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین شهری درکلانشهر اهواز است. پژوهش حاضر از نظر هدف،کاربردی ... بیشتر مدیریت تحول آفرین شهری یک مدیریت پویا با مشارکت همه ذینفعان شهری و درسطوح مختلف توسعه شهری، با هدف رفع چالشها و ایجاد تغییرات مثبت شهری توسط مدیران و ساکنان شهری است. این نوع مدیریرت دارای مؤلفههای مختلفی است. هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین شهری درکلانشهر اهواز است. پژوهش حاضر از نظر هدف،کاربردی و از نظرروش انجام، جزء روشهای کیفی و روش گراند تئوری است. ابزار گردآوری اطلاعات و دادهها، مصاحبه ساختاریافته است. جامعه آماری شامل مدیران و برنامهریزان شهری درکلانشهر اهواز بوده که به صورت نمونهگیری هدفمند و با اشباع نظری 15 کارشناس برای مصاحبهها انتخاب شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات از تحلیل کیفی وکدگذاری مصاحبهها با نرم افزارمکسکیودا (MAXQDA) استفاده شد. نتایج پژوهش درمورد مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین شهری بااستفاده از کدگذاریها منجر به شناسایی 36 مفهوم در قالب کدگذاری باز، 13 مقوله محوری و مولفه فرعی در قالب کدگذاری محوری، 3 مقوله انتخابی ومؤلفه اصلی در قالب کدگذاری انتخابی شد. بر اساس کدگذاریهای صورت گرفته مؤلفه‌های مؤثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین شهری اهواز شامل سه مؤلفه کلی ( تعامل و رهبری،فرایندهای توسعهای و آینده نگری و نوآوری مدیران و شهروندان) میباشند. نتایج مؤلفههای خرد نیز نشان داد که 13 مؤلفه خردمهم وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها مشارکت فراگیر شهروندان، شبکه سازی، آگاهی رسانی به شهروندان، رهبری در سطوح مختلف انسانی و جغرافیایی درکلانشهر اهواز هستند.

پیامدهای مکانی- فضایی تغییر کاربری اراضی سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: شهرستان قرچک – استان تهران)

دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 79-94

https://doi.org/10.30473/psp.2019.6069

چکیده

تغییر کاربری در سکونتگاهای روستایی پیراشهری بسیار وسیع بوده است. به صورتی که گسترش شهرنشینی تحولات بسیاری را در سکونتگاههای روستایی شکل داده است که از جمله آنها می توان به پیامدهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره نمود. مهمترین پیامد تغییر کاربری اراضی ، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی است که سبب کاهش قدرت تولیدی سکونتگاههای ... بیشتر تغییر کاربری در سکونتگاهای روستایی پیراشهری بسیار وسیع بوده است. به صورتی که گسترش شهرنشینی تحولات بسیاری را در سکونتگاههای روستایی شکل داده است که از جمله آنها می توان به پیامدهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره نمود. مهمترین پیامد تغییر کاربری اراضی ، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی است که سبب کاهش قدرت تولیدی سکونتگاههای روستایی می شود. این بررسی در شهرستان قرچک صورت گرفته و 4 روستا به عنوان روستاهای مورد مطالعه انتخاب شدند . از کل جمعیت مورد مطالعه ،240 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند.روش تحقیق مبتنی بر روش کمی و کیفی است که داده های پژوهش با روشهای کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده اند. همچنین روش ارزیابی و تأیید ارتباط گویه ها مبتنی بر روش تحلیل عاملی است. براساس تحلیل یافته ها، شاخص‌های سنجش هر یک از مقیاس‌های مورد استفاده در سطح اطمینان 5% مقدار آماره t-value بزرگتر از 96/1 می‌باشد که نشان می‌دهد همبستگی‌ گویه های پژوهش معنادار است. میانگین دیدگاه روستاییان در رابطه با تأثیر تغییر کاربری بر بعد زیست محیطی61/3 ، بعد کالبدی59/3 و بعد اجتماعی 421/3 است.همچنین میانگین دیدگاه روستاییان در بعد اقتصادی 58/3 با مقدار معناداری 0001/0 حاصل شده که معنادار است . مقدار آماره t نیز 246/11 بدست آمده که از مقدار بحرانی 96/1 بزرگتر است و ارتباط گویه های آزمون تایید می شود.بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزایش کاربری مسکونی به علت جذب جمعیت، تأثیرات اجتماعی از قبیل :تفاوتهای اجتماعی ، پیامدهای اقتصادی از جمله افزایش مشاغل واسطه گری و بورس بازی زمین، تأثیرات زیست محیطی را در قالب کاهش فضای سبز و کشاورزی به همراه داشته است.

تحلیل خزش شهری و تحولات کاربری اراضی (مطالعات تطبیقی شهرهای ارومیه و اصفهان)

دوره 2، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 73-98

چکیده

گسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می‎شود، موجب خورنـدگی روسـتاها و اراضـی پیرامونی آنها، تبدیل بی‎رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیطزیست گردیده است. این وضعیت در کلان‌شهرهای منطقهای نمود گستردهتری داشتهاست. دو شهر ارومیه و اصفهان بهعنوان دو کلانشهر منطقهای و ... بیشتر گسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده می‎شود، موجب خورنـدگی روسـتاها و اراضـی پیرامونی آنها، تبدیل بی‎رویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیطزیست گردیده است. این وضعیت در کلان‌شهرهای منطقهای نمود گستردهتری داشتهاست. دو شهر ارومیه و اصفهان بهعنوان دو کلانشهر منطقهای و با محیط طبیعی و ساختار اقتصادی متفاوت، از شهرهای پراهمیتی هستند که در سال‎های اخیر با گسترش شتابزده‎ای همراه بوده‎اند. این مقاله با نگرش توصیفی ـ تحلیلی به گسترش کالبدی این دو کلان‎شهر و تاثیر آن بر اراضی پیرامون آنها پرداخته است. داده‎های تحقیق با استفاده از مطالعه کتابخانهای ـ اسنادی و همچنین با استفاده از داده‎های دورکاوی و تصاویر ماهوارهای لندست 7 سال 2001 و لندست 8 سال 2013، استخراج گردید. مقایسه تصاویر ماهواره‎ای و همچنین اطلاعات برگرفته از مرکز آمار ایران نشان می‏دهد که شهرهای ارومیه و اصفهان به صورت گسترده‎ای با افزایش جمعیت و تغییر کاربری اراضیِ واقع‎شده در حریم، به خزش خود ادامه می‎دهند. نتایج حاصل از روش هلدرن و بررسی رشد بدقواره شهری در این دو شهر در طی سالهای1390ـ1335 نشان می‎دهد که گسترش فیزیکی این شهرها، به ویژه در ارومیه، بیش از نیاز واقعی جمعیت آن بوده و در نتیجه، روند تبدیل زمین‎های کشاورزی و روستایی پیرامون آنها به ویژه در ارومیه با شدت ادامه یافته است. رشد جمعیت اصفهان در تمام دوره‎ها تقریباً از الگوی ثابتی پیروی کرده ولی ارومیه در پایان دهه 1350 و با شروع جنگ ایران و عراق، با شتاب رشد جمعیت روبهرو شده است. در تغییر کاربری اراضی کشاورزی پیرامون شهر ارومیه می‎توان به ناکارامدی طرحهای تفضیلی شهر و تفاوت ارزش اراضی شهری با اراضی کشاورزی و همچنین سود پایین کشاورزی و ‎آسیبپذیری باغداری اشاره نمود. صنعتی‎شدن شهر اصفهان و ایجاد شهرکهای مسکونی و مراکز اداری و دانشگاهی در پیرامون شهر اصفهان منجر به افزایش مهاجرت از روستاها، شهرها و استانهای همجوار به این کلانشهر شده است و به دنبال آن جمعیت و نیاز به اراضی شهری، تغییر کاربری اراضی زراعی و آیش اطراف شهر و نهایتاً شکنندگی و ناپایداری منابع محیط زیست صورت گرفته است.

چگونگی ارتقای کالبد و منظر شهری از طریق احیای ارزشهای فرهنگی – تاریخی شهر

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، ، صفحه 89-102

چکیده

در سه دهة آخر قرن بیستم میلادی، به موازات تحولات اولیة روانشناسی محیط، تغییرات علمی، فناوری و فرهنگی مهمی در محیط کالبدی زندگی انسان پدید آمد. تأثیر بیان و جاری شدن این تحولات در مباحث روانشناسی محیط و علوم رفتاری منجر به تغییر مبانی طراحی فضای شهری متکی بر فضا و زمان بوده است. پس از ورود مباحث بیان شده به ساحت نظری این حوزه، موضوع ادراک ... بیشتر در سه دهة آخر قرن بیستم میلادی، به موازات تحولات اولیة روانشناسی محیط، تغییرات علمی، فناوری و فرهنگی مهمی در محیط کالبدی زندگی انسان پدید آمد. تأثیر بیان و جاری شدن این تحولات در مباحث روانشناسی محیط و علوم رفتاری منجر به تغییر مبانی طراحی فضای شهری متکی بر فضا و زمان بوده است. پس از ورود مباحث بیان شده به ساحت نظری این حوزه، موضوع ادراک نیز بسیار اهمیت یافته و از ارکان آن تلقی شده است. مسئلة بنیادین ادارک محیط شهری ساخته شده در زندگی مردم، فهم چیستی معنای محیط آن است. کیفیت فضا، هویّت مکانی، تعاملات اجتماعی و اجتماع‏پذیری و ارتباطات غیر‏کلامی از حوزه‏هایی هستند که دیدگاه و نگرش انسان‏ها را در تعریف چیستی فضای شهری شکل می‏دهند. این حوزه‏ها، بهویژه در مناظر ‏شهری بافت‏های فرهنگی ـ تاریخی، همواره شاخص‏های هویّت و حس تعلق به مکان را در ارتباط با انسان و محیط بیان کرد و پاسخگوی نیازهای مادی و معنوی انسان‏ها بودهاند؛ به بیان دیگر، احساس تعلق به مکان و یافتن هویّت مکانی خاص، سبب افزایش ارتباط انسان با محیط و، در نتیجه، ارتقای کیفیّت مطلوب کالبد و منظر شهری شده است. این تحقیق، با هدف بررسی چگونگی ارتقای کالبد و منظر شهری از طریق احیای ارزشهای فرهنگی ـ تاریخی خیابان مدرس کرمانشاه، با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اجرا شده است. یافته‏های تحقیق، براساس داده‏های پرسشنامه، در دو بخش دیدگاه متخصصین و دیدگاه غیر‏متخصصین، توسط نرم‏افزارEXPERT CHOICE تحلیل و بررسی شده‏اند. نتایج این یافته‏ها نشاندهنده حوزه‏ها، مؤلفه‏ها و شاخص‏های مؤثر و با اهمیت بر طراحی منظر‏شهری خیابان مدرس، برای نیل به هدف تحقیق هستند. همچنین، این نتایج بیانگر بهکارگیری عملی این عناصر در طراحی منظر‏شهری خیابان مدرس در راستای احیای ارزشهای فرهنگی ـ تاریخی شهرند.

گذار تحولی بافت کالبدی روستاهای واقع در حوزه های کلانشهری مطالعه موردی : مساکن روستایی –دهستان طرقبه

دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1391، ، صفحه 39-48

چکیده

بافت کالبدی در روستاها بستر فعالیتهای مختلفی به شمار میرود که در زندگی روستایی نقش مهمی دارند و بسیاری از کارکردهای روستایی وابسته به این عناصر است. به صورتیکه هرگونه تغییر در ویژگی-های اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی در بافت کالبدی روستاها منعکس میشود. این تغییرات بیانگر تأثیرپذیری سکونتگاههای روستایی از جریانهای مختلف ... بیشتر بافت کالبدی در روستاها بستر فعالیتهای مختلفی به شمار میرود که در زندگی روستایی نقش مهمی دارند و بسیاری از کارکردهای روستایی وابسته به این عناصر است. به صورتیکه هرگونه تغییر در ویژگی-های اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی در بافت کالبدی روستاها منعکس میشود. این تغییرات بیانگر تأثیرپذیری سکونتگاههای روستایی از جریانهای مختلف از جمله شهرگرایی است. زیرا روستاها روابط مختلفی با شهر دارند و ابعاد و دامنه این روابط بر بافت کالبدی روستایی اثرات فراوانی داشته است و باعث تغییر ساختار و عملکرد مساکن روستایی شده است. این تغییرات در حاشیه شهرها مشهودتر بوده و این تغییرات در دامنه گستردهتری قابل مشاهده است. مساکن سنتی روستایی با توجه به عملکردهای متنوع روستایی فضاهای کارکردی مختلفی دارند که باعث تمایز آنها از مساکن شهری است و باعث سهولت فعالیتهای روستایی میشوند. در حالیکه مساکن جدید روستایی که برگرفته از الگوهای شهری ساخته شدهاند تک کارکردی بوده و چالشهایی را در فعالیتهای جدید روستایی ایجاد نمودهاند. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفته است و دادههای تحقیق از طریق کتابخانهای و میدانی جمعآوری شدهاند. براساس یافتههای پژوهش، شهرگرایی باعث تحول اجزاء ساختاری و کارکردی مساکن سنتی روستایی شده است و در مسکن روستایی نوین، عناصر جدیدی به تبعیت از مساکن شهری شکل گرفته است که بر کارکردهای مسکن اثرگذار است

پیوستگی توسعة روستایی ـ شهری در قالب منظومه‌های روستایی

دوره 2، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 11-20

چکیده

توسعة پایدار روستایی فرایندی است که ارتقای همه‌جانبة زندگی روستایی را از طریق زمینه‌سازی و ترغیب فعالیتهای همساز با قابلیتها و تنگناهای محیط (به مفهوم عام آن) مورد تأکید قرار می‌دهد. بر این بنیاد، توسعة پایدار روستایی جنبه‌های گوناگونی را شامل است، اما زمینه‌سازیهای ساختاری در چهار جنبة عام می‌تواند به کارکرد مناسب این ... بیشتر توسعة پایدار روستایی فرایندی است که ارتقای همه‌جانبة زندگی روستایی را از طریق زمینه‌سازی و ترغیب فعالیتهای همساز با قابلیتها و تنگناهای محیط (به مفهوم عام آن) مورد تأکید قرار می‌دهد. بر این بنیاد، توسعة پایدار روستایی جنبه‌های گوناگونی را شامل است، اما زمینه‌سازیهای ساختاری در چهار جنبة عام می‌تواند به کارکرد مناسب این فرایند بیانجامد. این جنبه‌ها عبارتند از: محیطی ـ اکولوژیک، اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی ـ سیاسی و کالبدی ـ فضایی. یکپارچگی فضایی در قالب رویکرد نظاموار، سکونتگاههای روستایی را در مقیاسهای گوناگون نقطه‌ای، محلی، ناحیه‌ای و منطقه‌ای و ملی، و البته همه جا به‌عنوان نظامهای باز، مورد توجه قرار می‌دهد. بدینسان، هر سکونتگاه روستایی نه تنها به‌لحاظ کنش و واکنشهای بین اجزا و نیروهای مختلف درونی خود، بلکه از نظر تعامل با دیگر نظامهای سکونتگاهی (دیگر سکونتگاهها، اعم از روستایی و شهری) نیز پیوسته در روندی پویا قرار دارد. در این بین، آنچه که اهمیتی تعیین‌کننده دارد، امکانات و قابلیتهای محیط نظام است که به‌صورت امکانِ برپایی رابطة تعاملی با سیاستگذاریها، برنامه‌ریزیها و تخصیص اعتبارات و مانند آن تجلی می‌یابد. از سوی دیگر، با عنایت به رویکردهای نوین در جغرافیای کاربردی و توجه به نقش جوامع در ایجاد فضاهای گوناگون، بسیاری از اهداف برنامه‌ریزی فضایی و ابعاد پایداری در پیوندی تنگاتنگ مورد توجه قرار دارند. این مقاله کوشش دارد تا نشان دهد، هرگونه پایداری در روند توسعة روستایی، مستلزم نگرشی یکپارچه در قالب پارادایم فضایی است و این مهم میسر نخواهد شد، مگر با رویکردی مبتنی بر شبکه‌های منطقه‌ای در قالب پویش ساختاری ـ کارکردی.

تعداد دوره‌ها	10
تعداد شماره‌ها	36
تعداد مشاهده مقاله	309,315
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	385,595
نسبت مشاهده بر مقاله	1096.86
نسبت دریافت فایل بر مقاله	1367.36
تعداد مقالات ارسال شده	1,272
درصد پذیرش	20
زمان پذیرش (روز)	387
تعداد پایگاه های نمایه شده	7
تعداد داوران	189

دوره 11 (1403)

دوره 10 (1402)

دوره 9 (1401)

دوره 8 (1400)

دوره 7 (1399)

دوره 6 (1398)

دوره 5 (1397)

دوره 4 (1396)

دوره 2 (1394)

دوره 1 (1392-1391)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان

نشریات مرتبط