با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

بافت کالبدی در روستاها بستر فعالیت­های مختلفی به شمار می­رود که در زندگی روستایی نقش مهمی دارند و بسیاری از کارکردهای روستایی وابسته به این عناصر است. به صورتی­که هرگونه تغییر در ویژگی-های اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی در بافت کالبدی روستاها منعکس می­شود. این تغییرات بیانگر تأثیرپذیری سکونتگاه­های روستایی از جریان­های مختلف از جمله شهرگرایی است.
زیرا روستاها روابط مختلفی با شهر دارند و ابعاد و دامنه این روابط بر بافت کالبدی روستایی اثرات فراوانی داشته است و باعث تغییر ساختار و عملکرد مساکن روستایی شده است. این تغییرات در حاشیه شهرها مشهودتر بوده و این تغییرات در دامنه گسترده­تری قابل مشاهده است. مساکن سنتی روستایی با توجه به عملکردهای متنوع روستایی فضاهای کارکردی مختلفی دارند که باعث تمایز آنها از مساکن شهری است و باعث سهولت فعالیت­های روستایی می­شوند. در حالی­که مساکن جدید روستایی که برگرفته از الگوهای شهری ساخته شده­اند تک کارکردی بوده و چالش­هایی را در فعالیت­های جدید روستایی ایجاد نموده­اند. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفته است و داده­های تحقیق از طریق کتابخانه­ای و میدانی جمع­آوری شده­اند. براساس یافته­های پژوهش، شهرگرایی باعث تحول اجزاء ساختاری و کارکردی مساکن سنتی روستایی شده است و در مسکن روستایی نوین، عناصر جدیدی به تبعیت از مساکن شهری شکل گرفته است که بر کارکردهای مسکن اثرگذار است

کلیدواژه‌ها

-  بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (1375) شیوه­های سکونت گزینی و گونه­های مساکن روستایی، مدیر طرح : دکتر مهدی طالب .
-  خاکپور، مژگان، شیخ مهدی، علی (1390) بررسی تاثیر فرهنگ و تغییرات اجتماعی بر مسکن روستایی گیلان، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 27.
-  رضوانی، محمد رضا ( 1387) مقدمه­ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی در ایران، انتشارات قومس، تهران.
-  سرتیپی پور، محسن (1386) معماری مسکن در روستاهای ایران، فصلنامه مسکن و انقلاب، شماره 119، تهران .
-  سعیدی، عباس (1377)مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت، تهران.
-  سعیدی، عباس، سلطانی، ریحانه (1383) نقش پیوندهای کلانشهری وتحول فضای کالبدی ـ فضایی روستاهای پیرامونی، مجله جغرافیا، شماره سوم.
-  سلطانی، ریحانه و صلاحی، گیتی (1378) مسکن روستایی، کوهستانی، انتشارات نیک خرد، تهران.
-  شمس الدینی، علی، رستمی، روح الله (1390) تأثیر نوسازی مساکن روستایی بر اقتصاد معیشتی روستاییان، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 135.
-  طالب، مهدی، عنبری، موسی (1384) جامعه شناسی روستایی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران .
-  فاتح، محمد، داریوش، بابک (1388) معماری روستایی، انتشارات علم و دانش، تهران.
-  قره نژاد، حسن (1381) طبیعت و معماری، انتشارات گلهای محمدی، چاپ اول، اصفهان .
 - قنبری، نوذر، رمضان زاده، مهدی (1390) نگرش ساکنین از ابعاد مسکن روستایی، فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره 3.
-  نیک خلق ،علی اکبر (1382) جامعه شناسی روستایی، انتشارات چاپخش، چاپ اول، تهران.
 
- Pacions, Michael (1984), Rural Geography ,Harper & Rew, London ,Uk.
- Pearson Education Limited(2010) Longman Advanced American Dictionary, USA.
- Taylor, M.(2008) Living ,working countryside: The Taylor Review of Rural Economy & Affordable Housing, Department for Communities and Local Government, London ,UK
- Gallent, Nick & Robinson, Steve(2011) Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England, Journal of Rural Studies ,No: 27.
- Hoggart ,K., Henderson ,S.(2005) Excluding exceptions: housing non –affordability and the oppression of environmental sustainability , Journal of Rural Studies ,No: 21.
- Johnston ,R, Gregory ,D., Smith ,D.(1993) The dictionary of Human Geography, Blackwell, UK