مقاله پژوهشی
محمد اجزا شکوهی؛ سعدی محمدی؛ الهام داوری؛ چنور محمدی؛ مجید اکبری
چکیده
امروزه زیستپذیری گفتمانی نیرومند را در توسعۀ شهری و طراحی شهری ایجاد میکند که در پیشینۀ برنامهریزی شهری رواج پیدا کرده است. زیستپذیری شهری از یک طرف گواه تاثیر و جذابیت قوی شهر است و از سوی دیگر ارتباطات و آثار شهری را از طریق جذب سرمایه‌گذاری بیشتر و منابع انسانی و فرهنگی شدت میبخشد. از این رو، زیستپذیری شهر با شهر ...
بیشتر
امروزه زیستپذیری گفتمانی نیرومند را در توسعۀ شهری و طراحی شهری ایجاد میکند که در پیشینۀ برنامهریزی شهری رواج پیدا کرده است. زیستپذیری شهری از یک طرف گواه تاثیر و جذابیت قوی شهر است و از سوی دیگر ارتباطات و آثار شهری را از طریق جذب سرمایه‌گذاری بیشتر و منابع انسانی و فرهنگی شدت میبخشد. از این رو، زیستپذیری شهر با شهر سالم، شهر اکولوژیک و توسعه پایدار شهری ارتباط تنگاتنگی دارد. این پژوهش به دلیل ایجاد درک و دانش کاربردی برای مسئولان، مدیران برنامهریزی شهری کلانشهر مشهد در زمینۀ شناسایی و سطحبندی عوامل کلیدی و اثرگذار بر زیستپذیری شهری، از حیث هدفگذاری کاربردی، از حیث روش، توصیفی تحلیلی و از منظر روش جمعآوری داده، ترکیبی از روش اسنادی- پیمایشی است. برای انجام دادن این پژوهش با بررسی جامع پژوهش و همچنین با استفاده از نظر متخصصان، 22 عوامل موثر بر زیستپذیری در سه ابعاد شناسایی شدند؛ سپس با استفاده از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری و با استفاده از ابزار پرسشنامه، عوامل موثر در هشت گروه سطح بندی شدند. درادامه، پس از تشخیص سطوح هریک از عوامل و همچنین با در نظرگرفتن ماتریس در دسترس پذیری نهایی، مدل نهایی ساختار تفسیری ترسیم میشود .براساس نتایج، عواملی مانند توزیع عادلانه امکانات و خدماتزیرساختی، ایجاد حمل و نقل مطلوب و متنوع، تامین نیازهای روزمره، ایجاد اشتغال و درآمد پایدار، توسعۀ کاربریهای مختلط و تنوع و خلاقیت شهری، در ارتباط با موضوع زیستپذیری در کلانشهر مشهد، جزو متغیرهای کلیدی و تاثیرگذار هستند.
مقاله پژوهشی
حمید رضا رخشانی نسب؛ مجتبی سلیمانی دامنه؛ مرضیه صداقت کیش
چکیده
ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻗﻮﻱ ﺑﺎ سایر بخشهای ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ، ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺩﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﺩﻭ ﺩﻫۀ گذشته، بخش مسکن ﺑﺎ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎﺕ ﺷﺪﻳﺪ ﻗﻴﻤﺖ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮﻱ کشور ﺭﻭ ﺑﻪ ﺭﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ که بیﺛﺒﺎﺗﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ، ﺑﺎﺭﺯﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ آن است. در این راستا، پژوهش حاضر مؤلفههای مؤثر بر افزایش ...
بیشتر
ﺑﺨﺶ ﻣﺴﮑﻦ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻗﻮﻱ ﺑﺎ سایر بخشهای ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ، ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺩﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﺩﻭ ﺩﻫۀ گذشته، بخش مسکن ﺑﺎ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎﺕ ﺷﺪﻳﺪ ﻗﻴﻤﺖ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮﻱ کشور ﺭﻭ ﺑﻪ ﺭﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ که بیﺛﺒﺎﺗﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺴﮑﻦ، ﺑﺎﺭﺯﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ آن است. در این راستا، پژوهش حاضر مؤلفههای مؤثر بر افزایش بیرویه قیمت مسکن شهری در شهر زاهدان را ارزیابی و تحلیل میکند. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی میباشد، برای گردآوردی اطلاعات از روش کتابخانهای و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را متخصصین و کارشناسان حوزۀ شهری شهر زاهدان تشکیل میدهند که با استفاده از تکنیک دلفی، 20 نفر از متخصصین به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. روایی پرسشنامه محقق ساخته، توسط متخصصان حوزۀ تخصصی و خبرگان تأیید شده و پایایی دادههای مورد استفاده به وسیلۀ آزمون آلفای کرونباخ 927/ محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون رگرسیون گام به گام و جهت مشخص کردن سهم هریک از عوامل مؤثر بر قیمت مسکن شهر زاهدان، از تکنیکهای چند شاخصه DEMATEL، SWARA و BWM استفاده شده است. نتایج رگرسیون گام به گام نشان میدهد که شاخص فیزیکی با ضریب بتا 302/0 بیشترین تأثیر و شاخص محیطی با ضریب بتا 118/0 کمترین تأثیر را بر افزایش قیمت مسکن شهر زاهدان داشته است. نتایج تکنیک DEMATEL نشان میدهد که شاخص دسترسی با مقدار 594/29 بیشترین تعامل و شاخص محیطی با 378/28 کمترین تعامل، شاخص اقتصادی با 926/1 مؤثرترین عامل و شاخص دسترسی با 685/3- تأثیرپذیرترین عامل هستند. نتایج تکنیک SWARA نشان میدهد از بین شاخصهای مؤثر بر افزایش قیمت مسکن شهر زاهدان، شاخص اقتصادی با وزن نهایی 238/0 در رتبه اول، شاخص محیطی با وزن 202/0 در رتبه دوم، شاخص اجتماعی با وزن 173/0 در رتبه سوم، شاخص اداری با وزن 149/0 در رتبه چهارم، شاخص فیزیکی با وزن 128/0 در رتبه پنجم و نهایتاً شاخص دسترسی با وزن 111/0 در رتبه ششم قرار گرفت. نتایج تکینک BWM نشان میدهد شاخص اقتصادی با ارزش 177/0 در رتبة اول، شاخص محیطی با ارزش 176/0 در رتبة دوم، شاخص اجتماعی با ارزش 165/0 در رتبة سوم، شاخص اداری با ارزش 164/0 در رتبۀ چهارم، شاخص فیزیکی با ارزش 163/0 در رتبه پنجم و در نهایت شاخص دسترسی با ارزش 151/0 در رتبة ششم قرار دارد.
مقاله پژوهشی
بهاره میری؛ آئیژ عزمی؛ محمد اکبرپور
چکیده
مسکن پایدار، کانون فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی خانوار روستایی است و بر رفاه خانوار روستایی تاثیر میگذارد. هدف این تحقیق، بررسی و تحلیل ساختاری-کارکردی پایداری مسکن روستایی در دهستان سرفیروزآباد بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه است. پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع، توسعهای و کاربردی و به لحاظ گستره موردی و از لحاظ روش در زمرۀ پژوهش‌های ...
بیشتر
مسکن پایدار، کانون فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی خانوار روستایی است و بر رفاه خانوار روستایی تاثیر میگذارد. هدف این تحقیق، بررسی و تحلیل ساختاری-کارکردی پایداری مسکن روستایی در دهستان سرفیروزآباد بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه است. پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع، توسعهای و کاربردی و به لحاظ گستره موردی و از لحاظ روش در زمرۀ پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی است. پایایی تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 94/0 است و روایی تحقیق مورد تأیید متخصصان جغرافیا قرار گرفت. جامعۀ آماری پژوهش شامل 527 خانوار روستایی و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. بر این اساس حجم نمونه 216 خانوار تعیین شد و روش نمونهگیری در هر روستا، نمونهگیری تصادفی ساده بوده است. نتایج تحقیق نشان میدهند که از مجموع 9 روستای مورد بررسی، 6 روستا از نظر شاخصهای پایداری مسکن، به عنوان روستاهای پایدار، 1 روستا به عنوان روستای نیمهپایدار و 2 روستا به عنوان روستاهای ناپایدار شناخته شده‌اند. از سوی دیگر شاخص دوام مصالح با اثر کلی 317/0 در اولویت اول قرار گرفت در حالی که گویۀ مقاومت ساختمان با اثر کلی 153/0- کمترین میزان اثرگذاری پایداری مسکن را داشته است.
مقاله پژوهشی
محمود ضیائی؛ علی دلشاد؛ محمد تقی تقوی فرد؛ ابوالفضل تاج زاده نمین
چکیده
رقابتپذیری مقصدهای گردشگری اگرچه بهخوبی در ادبیات و مبانی نظری مطالعات گردشگری جا افتاده است، اما پر از ناسازگاریها و تناقضها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به‌عنوان یک موضوع پژوهشی است. بر این اساس، هدف این پژوهش، ارائه یک دیدگاه کلنگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه رقابتپذیری مقصدهای گردشگری و تحلیل تحقیقات پیشین در ...
بیشتر
رقابتپذیری مقصدهای گردشگری اگرچه بهخوبی در ادبیات و مبانی نظری مطالعات گردشگری جا افتاده است، اما پر از ناسازگاریها و تناقضها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به‌عنوان یک موضوع پژوهشی است. بر این اساس، هدف این پژوهش، ارائه یک دیدگاه کلنگر و سیستماتیک به مطالعات حوزه رقابتپذیری مقصدهای گردشگری و تحلیل تحقیقات پیشین در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری بوده است. به منظور ایجاد فهم و ادراک عمیق از ویژگیها، عوامل و چگونگی سنجش و بهبود رقابتپذیری مقصدهای گردشگری، از روش فراتحلیل کیفی برای گردآوری و تجزیه و تحلیل پژوهش‌های پیشین و از شاخص سهگانه بلیکی برای تحلیل این پژوهشها در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در دو دهه اخیر، توجه بسیاری به پژوهش‌های حوزه رقابتپذیری مقصدهای گردشگری شده است و محققان، برای غلبه بر پیچیدگیهای این حوزه از مطالعات گردشگری، به روش‌های تلفیقی و تکمیل مدل‌های قبلی با یافتههای جدید روی آوردهاند. دیگر نتایج این تحقیق که آن را نسبت به تحقیقات دیگر متمایز میکند، نشان میدهد که در سلسله مراتب پارادایم علمی این حوزه از مطالعات گردشگری، 61 درصد تحقیقات پس از پاسخ به سوال چیستی، به مبحث چرایی پرداختهاند. همچنین تعداد اندکی از پژوهش‌های مربوط به رقابتپذیری مقصدهای گردشگری (15 درصد) با گذر از دو سطح چیستی و چرایی، سعی کردهاند تا الگویی جدید برای چگونگی سنجش رقابتپذیری مقصدهای گردشگری ارائه دهند. یافته نهایی این تحقیق، ارائه چارچوبی مفهومی است که در آن نحوه تعامل عوامل و متغیرهای رقابتپذیری مقصدهای گردشگری با دیدگاه سیستمی و کلنگر مشخص شده است.
مقاله پژوهشی
علی اصغر شالبافیان؛ ندا زرندیان
چکیده
با توجه به ظرفیت های کشور، برنامهریزی توسعۀ گردشگری پایدار امری ضروری است. در این میان، با توجه به اتخاذ رویکردهای توسعهای دولت در سالهای اخیر شرق استان سمنان علی رغم وجود پتانسیلهای مطلوب، توسعۀ گردشگری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی مهمترین طرحها و پروژههای پایدار گردشگری شرق استان ...
بیشتر
با توجه به ظرفیت های کشور، برنامهریزی توسعۀ گردشگری پایدار امری ضروری است. در این میان، با توجه به اتخاذ رویکردهای توسعهای دولت در سالهای اخیر شرق استان سمنان علی رغم وجود پتانسیلهای مطلوب، توسعۀ گردشگری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی مهمترین طرحها و پروژههای پایدار گردشگری شرق استان سمنان است. بدین منظور، پژوهش حاضر کاربردی، توصیفی (غیرآزمایشی) و از نوع ترکیبی (کیفی- کمی) است. برای شناسایی طرحها و پروژههای گردشگری از نظرات گروه کانونی (روش کیفی)، شامل 12 تن از خبرگان از جمله مسئولین، اساتید دانشگاهی و مردم محلی بهره گرفته شد. سپس 30 پروژۀ خروجی با توجه به میزان انطباق با معیارهای توسعه پایدار و اهداف تعریف شده در اسناد بالادستی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP (روش کمی)، رتبهبندی شدند. بر اساس رتبهبندی صورت گرفته، آموزش به مردم محلی منطقه، بسترسازی زیرساختهای لازم در مناطق نمونه و روستاهای هدف و تعیین شیوههای مناسب بازاریابی و تهیه نقشه تبلیغاتی برای توسعه گردشگری در منطقه از اولویت بیشتری برخوردار میباشند.
مقاله پژوهشی
محمد تقی حیدری؛ مریم رحمانی؛ مجید حضرتی؛ محمدتقی بوئینی
چکیده
کاربری اراضی و مدیریت آن، یکی از محورهای مهم در زمینۀ توسعه پایدار و حفظ منابع و بهره‌برداری صحیح از آنها است. در این راستا هدف این نوشتار بررسی نقش مدیران محلی در مدیریت کاربری اراضی و جلوگیری از تغییر کاربری غیررسمی در نواحی روستایی شهرستان خرمدره است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانهای ...
بیشتر
کاربری اراضی و مدیریت آن، یکی از محورهای مهم در زمینۀ توسعه پایدار و حفظ منابع و بهره‌برداری صحیح از آنها است. در این راستا هدف این نوشتار بررسی نقش مدیران محلی در مدیریت کاربری اراضی و جلوگیری از تغییر کاربری غیررسمی در نواحی روستایی شهرستان خرمدره است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانهای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری، روستاهای شهرستان خرمدره با تعداد جمعیت 12582 نفر است که با روش نمونهگیری جدول مورگان، تعداد نمونه 373 نفر از افراد مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل رگرسیونی با کمک نرمافزارهای ERDAS و SPSS استفاده شد. در طول دوره مورد پژوهش (1348 تا 1392)، 6/1721 هکتار از اراضی شهرستان خرمدره تغییر کاربری دادهاند. در این میان حدود 176 هکتار از اراضی شهرستان به کاربری صنعتی تغییر یافته و حدود 1545 هکتار نیز به کاربری کشاورزی تغییر پیدا کردهاند. همچنین میزان رضایت جامعه آماری از عملکرد مدیریت محلی در مدیریت کاربری اراضی برابر 726/0 بوده است؛ به عبارت دیگر مدیریت محلی از نظر جامعه آماری تاثیر مستقیم و بالایی بر مدیریت کاربری اراضی و نظارت بر تغییر کاربری اراضی دارد. در بین شاخصهای عملکرد مدیریت محلی، بیشترین میزان رضایت از شاخص «نظارت بر کاربری اراضی روستا» (447/0=β) و کمترین میزان رضایت نیز از شاخص «توسعه اقتصاد روستا (کشاورزی)» (227/0=β) بوده است. برای مدیریت بهتر کاربری اراضی، افزایش نظارت، تغییر کاربری منطبق با توانمندیهای محیطی و تهیه کاداستر کاربری اراضی منطقه ضروری است.
مقاله پژوهشی
هاجر اسدپور؛ مهدی منتظرالحجه؛ مجتبی شریف نژاد
چکیده
خیابان حافظ شیراز به‌عنوان محور متصل‌کننده دروازه قرآن به دروازه اصفهان با مداخلات دهه‌های اخیر انسجام بصری خود را از دست داده است. لذا جایگاه آن در تصویر ذهنی و ساختار ادراکی شهروندان نیازمند بررسی است. هدف این پژوهش شناسایی میزان تأثیر هر یک از مؤلفههای کالبدی مؤثر بر ادراک بصری از دید شهروندان و بررسی رابطه بین آنها است. روش ...
بیشتر
خیابان حافظ شیراز به‌عنوان محور متصل‌کننده دروازه قرآن به دروازه اصفهان با مداخلات دهه‌های اخیر انسجام بصری خود را از دست داده است. لذا جایگاه آن در تصویر ذهنی و ساختار ادراکی شهروندان نیازمند بررسی است. هدف این پژوهش شناسایی میزان تأثیر هر یک از مؤلفههای کالبدی مؤثر بر ادراک بصری از دید شهروندان و بررسی رابطه بین آنها است. روش پژوهش مورد استفاده روش «پیمایشی و همبستگی» بوده و به کمک مطالعات میدانی مانند عکس‌برداری، تهیه نقشه و یادداشت‌برداری و نیز پرسشنامه و مطالعات اسنادی دادههای مورد نیاز جمعآوری گردیده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و از شیوه نمونهگیری در دسترس به‌منظور تکمیل پرسشنامه استفاده گردیده است. همچنین از آزمون رگرسیون چندمتغیره به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه «خوانایی» دارای بیشترین تأثیر بر ادراک بصری شهروندان بوده و در اولویت‌های بعدی مؤلفههای «وضوح» و «مقیاس انسانی» قرار دارند. از سوی دیگر «وجود تنوع در محیط» بر ادراک بصری این خیابان دارای کمترین تأثیر بر ادراک بصری بوده است. در نهایت نیز راه‌کارهایی جهت ارتقاء ادراک بصری ناظران ارائه گردید. تا علاوه بر تشکیل تصاویر‌ِ ذهنی قوی‌تری از شهر، عملکرد فضاهای موجود شهری نیز بهبود یابند.
مقاله پژوهشی
مهدی ابراهیمی بوزانی؛ فهیمه فدایی جزی
چکیده
تهیه مسکن یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها در همه کشورهای جهان است. در ایران نیز بعد از آن که رشد جمعیت شدت گرفت، سیاست‌های مختلف برای تامین مسکن به اجرا درآمد. یکی از این سیاست‌ها که در نیمه دوم دهۀ 1380 خورشیدی اجرایی شد، طرح جامع مسکن مهر بود. هدف از اجرای این طرح تامین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن انبوه برای گروه‌های کم‌درآمد بود. بررسی ...
بیشتر
تهیه مسکن یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها در همه کشورهای جهان است. در ایران نیز بعد از آن که رشد جمعیت شدت گرفت، سیاست‌های مختلف برای تامین مسکن به اجرا درآمد. یکی از این سیاست‌ها که در نیمه دوم دهۀ 1380 خورشیدی اجرایی شد، طرح جامع مسکن مهر بود. هدف از اجرای این طرح تامین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن انبوه برای گروه‌های کم‌درآمد بود. بررسی میزان موفقیت یکی از پروژههای بزرگ این طرح، در قالب بررسی کیفیت زندگی در محلۀ مسکن مهر شاهین‌شهر، موضوع و هدف این مقاله است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات موجود در این مقاله با دو روش کتابخانهای (برای تدوین مبانی نظری) و میدانی (برای بررسی کیفیت زندگی محله) به‌دست‌آمده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنان محله مسکن مهر شاهین‌شهر باقابلیت جمعیت‌پذیری 6400 خانوار است. حجم نمونه موردمطالعه از روش کوکران و برابر با 400 سرپرست خانوار برآورد شده است. برای تحلیل 40 شاخص مورد بررسی از روش‌های آمار توصیفی، تحلیل عاملی و آزمون کای اسکوئر استفاده شده است. نتایج حاصل نشان میدهد تنها پنج شاخص شامل: دسترسی به حمل‌ونقل عمومی، دسترسی به تسهیلات آب و برق و گاز، دسترسی به امکانات گرمایشی و سرمایشی درون مجتمع، مدیریت مجتمع و دسترسی به پارکینگ، دارای میانگین رضایتمندی بالاتر از حد متوسط (عدد 3) بوده و میانگین رضایتمندی دیگر شاخصهای موردبررسی (5/87 درصد شاخص‌‌ها)، کمتر از عدد 3 بوده که این امر حاکی از نارضایتی شدید ساکنان محله مسکن مهر شاهین‌شهر از کیفیت زندگی در این محله است.
