با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران
مقاله پژوهشی
مفاهیم بنیادین در برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی (بخش دوم)

عباس سعیدی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 11-24

چکیده
  در دهة اخیر حجم قابل توجهی از کتاب­ها و مقاله‌های علمی در ایران در شاخه های مختلف دانش جغرافیا انتشار یافته است. اغلب این نوشته‌ها به مسایل خاصی پرداخته‌اند، هرچند به ندرت حاوی مطلبی در بارة شرح و تبیین انواع مفاهیم و اصطلاحات این رشته بوده‌اند. افزون بر این، مفاهیمی که به کار رفته‌اند، کمتر از لحاظ معنایی به‌درستی در تناسب با ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
معماری خانه های بومی مردم پسند در روستاهای استان مرکزی

محسن سرتیپی پور

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 25-36

چکیده
  ایران کشوری پهناور با بالغ بر 63898 روستاست که محدوده ای نزدیک به 60% از وسعت سرزمینی ایران را به خود اختصاص داده اند. جمعیت ساکن در محدوده های روستایی کشور حدود 23 میلیون نفر (مرکز آمار ایران، 1385) است. طی سال های اخیر تامین محیط‌ و مسکن مناسب برای روستائیان همواره مورد توجه بوده و از حدود دو دهه قبل طرح ملی ساخت سالانه 200000 واحد مسکونی روستایی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل مکانی بیکاری در نواحی شهری و روستایی ایران با رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های مکانی

محمدرضا رضوانی؛ حسین منصوریان؛ مهرداد محمودیان زمانه؛ راضیه حیدریان محمدآبادی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 37-48

چکیده
  بیکاری از مقولات اساسی اقتصاد جهانی است. افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، یکی از شاخصه­های مهم توسعه­یافتگی تلقی می­شود. کشور نه تنها از مشکل بالا بودن نرخ بیکاری رنج می­برد، بلکه توزیع فضایی نرخ بیکاری نیز بسیار نگران­کننده است. این مقاله با تأکید بر رویکرد تحلیل اکتشافی داده­های مکانی، توزیع فضایی نرخ بیکاری را در نواحی شهری ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تبیین میزان زیست پذیری و کیفیت زندگی در روستاهای پیرامون شهری (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان شهریار)

محمود جمعه پور؛ شهرزاد طهماسبی تهرانی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 49-60

چکیده
  هدف این پژوهش، بررسی کیفیّت زندگی و زیست­پذیری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهریار در پیرامون شهر تهران است، کیفیت زندگی با زیست­پذیری ابعاد و شاخص­های مشترکی دارد به­گونه­ای که برای سنجش زیست­پذیری از کیفیّت زندگی به عنوان یک رویکرد رایج در مبحث سنجش زیست­پذیری استفاده می­شود. مسیر تحقیق نیز مبتنی بر کیفیت زندگی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل دسترسی فضایی به خدمات بهداشتی درمانی در شهر مشهد

محمدرحیم رهنما؛ مصطفی امیرفخریان

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 61-74

چکیده
  برنامه‏ریزی دسترسی، به­عنوان شیوه‏ای از برنامه‏ریزی یکپارچه کاربری­ها و شبکة حمل‏ونقل دارای دو بعد فضایی و غیرفضایی است. موجود بودن و در دسترس بودن خدمات، از ابعاد دسترسی فضایی محسوب می‏شود، که این مطالعه به بررسی خدمات درمانی در شهر مشهد می‏پردازد. روش مطالعه از نوع توصیفی ـ تحلیلی، است که براساس آن، پس از تشکیل بانک ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رویکردی بر اثرات بعد زیست‌محیطی اجرای طرح‌های هادی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شوسنی- ضامنی و بابامیدان)

علی اکبر عنابستانی؛ وحید ریاحی؛ سید فرج اله توفیقیان اصل

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 75-88

چکیده
  امروزه عمران روستایی یکی از اجزای اصلی توسعة روستاهای کشور محسوب است. از مهمترین طرح­های اجرایی دولت در زمینة عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است. بر این اساس، تحقیق حاضر به تعریف معیارهایی برای ارزیابی پیامدهای طرح هادی روستایی بر محیط­زیست روستاها، طبق منابع مرتبط می­پردازد. روش تحقیق در این بررسی، از نظر هدف ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
چگونگی ارتقای کالبد و منظر شهری از طریق احیای ارزشهای فرهنگی – تاریخی شهر

سیدتاج‏الدین منصوری؛ حیدر جهان بخش

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 89-102

چکیده
  در سه دهة آخر قرن بیستم میلادی، به موازات تحولات اولیة روانشناسی محیط، تغییرات علمی، فناوری و فرهنگی مهمی در محیط کالبدی زندگی انسان پدید آمد. تأثیر بیان و جاری شدن این تحولات در مباحث روانشناسی محیط و علوم رفتاری منجر به تغییر مبانی طراحی فضای شهری متکی بر فضا و زمان بوده است. پس از ورود مباحث بیان شده به ساحت نظری این حوزه، موضوع ادراک ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل نقش صنعت در روند تحول سکونتگاه‌ها (مطالعه موردی: نظرآباد)

قدیر فیروزنیا؛ محمدرضا ربانی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 103-112

چکیده
  سکونتگاه­های انسانی، به عنوان یک پدیدة مکانی ـ فضایی، همواره تحت تأثیر عوامل متعدد طبیعی و انسانی هستند و پیوسته در بستر زمان تغییر می­یابند. یکی از این عوامل تأثیرگذار، صنعت است. در ایران نیز صنعت تحولات گستردهای را در جامعه، به­ویژه تحول سکونتگاه­ها و تبدیل روستاها به شهر، بر جای گذاشته است. در این پژوهش، تأثیر صنعت بر تحول ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
توزیع فضایی جمعیت و نظام سلسه مراتبی شهرهای ایران 1390-1335

سید مهدی موسی کاظمی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 113-124

چکیده
  جمعیت شهرنشین در مدت زمان حدود پنجاه و پنج سال، از اولین سرشماری در سال 1335 تا سرشماری سال 1390، بیش از 8 برابر شده و ضریب شهرنشینی را به بیش از دو برابر افزایش داده است. بیشترین رشد سالیانه شهری شدن جمعیت در فاصلة بین دو سرشماری 1355 و 1365 بوده است. از نظر طبقه­بندی جمعیتی شهرها، دستة شهرهای کوچک با جمعیت کمتر از 25 هزار نفر، از نظر تعداد در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کاربرد روش تصمیم گیری فازی در مکان یابی مراکز خدمات امداد شهری (در منطقه چهار کلان شهر کرج)

مصطفی طالشی؛ اسداله قبادی

دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، صفحه 125-138

چکیده
  یکی از معیارهای توسعة رفاه اجتماعی، افزایش سطح ایمنی جامعه و دسترسی مناسب و مطلوب شهروندان به زیر ساخت­های ایمنی در زمان بروز مخاطرات و بحران­های شهری است. مکانیابی مطلوب مراکز خدمات امداد در کنار سایر کاربری­های اساسی، یکی از عوامل مهم در پایداری عملکرد مراکز خدمات­رسان در مواقع بروز مخاطرات شهری و افزایش ضریب ایمنی شهری ...  بیشتر