مقاله پژوهشی
علی عشقی چهاربرج؛ حسین نظم فر؛ عطا غفاری
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 11-26
چکیده
در دهههای اخیر خسارتهای فراوان ناشی از زلزله به محیط و کالبد شهرها موجب شده است تا مفهوم تابآوری برای کاهش آثار زیانبار زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تابآوری کالبدی منطقه یک شهر تهران در برابر زلزلههای احتمالی صورت گرفته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی است. جهت ...
بیشتر
در دهههای اخیر خسارتهای فراوان ناشی از زلزله به محیط و کالبد شهرها موجب شده است تا مفهوم تابآوری برای کاهش آثار زیانبار زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تابآوری کالبدی منطقه یک شهر تهران در برابر زلزلههای احتمالی صورت گرفته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربردی است. جهت تحلیل دادهها؛ ابتدا در محیطGIS اقدام به مدل‌سازی براساس نتایج حاصل از فرایند تحلیل شبکهی(ANP) شد با تلفیق لایههای مؤثر در تابآوری محدوده موردمطالعه، نقشه تابآوری کلی منطقه استخراج شد. در مرحله بعد با فازیسازی نقشه تابآوری کلی، سناریوهای زلزله در شدت‌های مختلف طراحی و بر روی نقشه تابآوری کلی منطقه اعمال شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در زلزلهای با شدت 6 ریشتر، 13/11 درصد از سازههای منطقه یک در دامنه تابآوری کم و خیلیکم قرار میگیرند که به جزء محلات کامرانیه و دزاشیب بقیه قسمت‌های منطقه با آسیبپذیری جدی مواجه نمیشود. در زلزلهای با شدت 7 ریشتر، 39 درصد سازههای در دامنه تابآوری کم و خیلیکم قرار میگیرند که بیشتر این سازهها در محلات دربند، کامرانیه، کاشانک، دزاشیب و سوهانک میباشند. در زلزلهای با شدت 8 ریشتر، 29/52 درصد سازهها با خطر جدی مواجه میشوند در این شدت از زلزله تقریباً تمامی بافت‌های روستایی از جمله ده دربند، ده امامزاده قاسم، ده درآباد، ده جماران، ده دزاشیب، ده سوهانک، ده چیذر، ده ازگل، ده اوین و ده تجریش در دامنه تابآوری خیلی کم قرار میگیرد. در زلزلهای با شدت 9 ریشتر، دو دامنه تابآوری کم و خیلیکم 45/67 درصد سازه منطقه را به خود اختصاص میدهند که بیشترین این سازهها در نواحی 1، 3، 4، 5 و 8 منطقه قرار دارند.
مقاله پژوهشی
داوود مهدوی؛ الهام هزاریان
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 27-45
چکیده
مخاطرات طبیعی از دیرباز گریبان گیر بشر بوده و همیشه قسمتی از تاریخ زندگی بشر را تشکیل داده است. در میان پدیده های خطر آفرین، زمین لرزه های ویرانگر مسئول بیشترین شمار کشتار انسانی و زیان مالی بوده اند. این در حالی است که هم اکنون حدود یک چهارم جمعیت ایران در سکونتگاههای روستایی سکونت دارند و از طرفی، استقرار روستاها در نزدیکی ...
بیشتر
مخاطرات طبیعی از دیرباز گریبان گیر بشر بوده و همیشه قسمتی از تاریخ زندگی بشر را تشکیل داده است. در میان پدیده های خطر آفرین، زمین لرزه های ویرانگر مسئول بیشترین شمار کشتار انسانی و زیان مالی بوده اند. این در حالی است که هم اکنون حدود یک چهارم جمعیت ایران در سکونتگاههای روستایی سکونت دارند و از طرفی، استقرار روستاها در نزدیکی یا بر روی خطوط گسل فعال، ضرورت دارد تا به لحاظ میزان آسیب پذری مورد واکاوی علمی قرار گیرند از اینرو هدف این پژوهش نیز ارزیابی آسیب پذیری کالبدی سکونتگاه های روستایی در شهرستان یزد در برابر زلزله است. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی بوده که ابتدا به جمع آوری اطلاعات مکانی و گرافیکی (نقشه) و تعیین موقعیت سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه در شهرستان یزد پرداخته شده و در مرحله بعد برای تحلیل و ارزیابی داده ها و شاخص های مورد مطالعه از مدل تصمیم گیری چندمعیاره Topsis و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. نتایج نشان داد که کلیه روستاهای مورد مطالعه دهستان فجر (عیش آباد، سعیدی، شحنه و خیرآباد به ترتیب با مقدار 99/0 ، 9/0 ، 87/0 و 75/0) در برابر وقوع زلزله دارای آسیب پذیری کمتر و کلیه روستاهای دهستان اله آباد(شامل حسین آباد، اکرم آباد ، اله آباد، فهرج و ده نو و محمد آباد به ترتیب با مقدار 03/0 ، 33/0، 36/0 ، 44/0، 52/0 و 6/0) به غیر از روستای طامهر از آسیب پذیری بیشتری در برابر زلزله دارند. افزون بر این بر اساس نتایج اکثر سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه قدمتی بیش از 20 سال، کیفیت سازه از نوع تیر چوبی و گلی، شبکه دسترسی نامناسب و... از یک طرف و عدم بیمه مساکن روستایی در برابر مخاطرات طبیعی عاملی هستند که ضریب آسیب پذیری را افزایش می دهند. به همین دلیل جهت بهبود وضعیت کالبدی نیازمند نوسازی و مقاوم سازی، برنامه ریزی مناسب و حمایت مدیران و برنامه ریزان امر می باشند.
مقاله پژوهشی
لیلا وثوقی؛ صادق خوش نمک؛ عبدالله صدیقی
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 46-55
چکیده
اکوتوریسم به عنوان یک استراتژی توسعه گردشگری که مبتنی بر اصول حفاظت محیط زیست و توجه به رفاه جامعه محلی است، با تجربه‌های موفقیت‌آمیزی در نقاط مختلف جهان همراه بوده است. در این ارتباط نقش اکوتوریسم روستایی در تکمیل و یکپارچگی با توسعه روستایی در قاعده کلی در جهان پذیرفته شده است. عوامل گوناگون و مختلفی در توسعه و شکوفایی اکوتوریسم ...
بیشتر
اکوتوریسم به عنوان یک استراتژی توسعه گردشگری که مبتنی بر اصول حفاظت محیط زیست و توجه به رفاه جامعه محلی است، با تجربه‌های موفقیت‌آمیزی در نقاط مختلف جهان همراه بوده است. در این ارتباط نقش اکوتوریسم روستایی در تکمیل و یکپارچگی با توسعه روستایی در قاعده کلی در جهان پذیرفته شده است. عوامل گوناگون و مختلفی در توسعه و شکوفایی اکوتوریسم نقش دارند که بازاریابی سبز یکی از آنها می‌باشد. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی نقش آمیخته بازاریابی سبز در توسعه اکوتوریسم روستایی است. این تحقیق از نظر ماهیت، توصیفی پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است. نمونه آماری تحقیق 200 نفر از گردشگران روستای قره‌سو هستند که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است و برای تجزیه و تحلیل دادههای جمع‌آوری‌شده از نرم‌افزارهای SPSS 21 و lisrel 8/5 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ اکوتوریسم روستای قره‌سو ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. لازم به ذکر است، از بین ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ، ترفیع سبز تاثیر بیشتری بر ﺗﻮﺳﻌﻪ اکوتوریسم روستای قره‌سو می‌گذارد. لذا، پیشنهاد می‌شود به دلیل اهمیت ترفیع سبز جهت تبلیغات، به ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ جاذبه‌های اکوتوریسمی روستا ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋهای مبذول شود و اﻗﺪاﻣﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در راﺳﺘﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زیست و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ انﺠﺎم میگیرد، ﺑــﻪ اﻃﻼع گردشگران و جامعه محلی برسد.
مقاله پژوهشی
احمد حامی؛ الهام فهام
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 56-65
چکیده
امروزه جایگاه زنان و پاسخگویی به نیازهای جسمی، روحی و اجتماعی و فراهم نمودن بستری برای پر کردن اوقات فراغت آنها یکی از مهمترین بحث ها در طراحی فضاهای فراغتی می باشد. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻓﻌﺎل زﻧﺎن در اجتماع و نیز مسائل مربوط به آسایش آنها موجب احداث پارک های بانوان شده است. با این حال شناخت انگیزه های بانوان از رفتن به پارکها و تاثیر ...
بیشتر
امروزه جایگاه زنان و پاسخگویی به نیازهای جسمی، روحی و اجتماعی و فراهم نمودن بستری برای پر کردن اوقات فراغت آنها یکی از مهمترین بحث ها در طراحی فضاهای فراغتی می باشد. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﻓﻌﺎل زﻧﺎن در اجتماع و نیز مسائل مربوط به آسایش آنها موجب احداث پارک های بانوان شده است. با این حال شناخت انگیزه های بانوان از رفتن به پارکها و تاثیر آن بر توسعه پارکها در ایران از جمله شهر تبریز مورد توجه قرار نگرفته است. این تحقیق جهت شناسایی انگیزه زنان برای مراجعه به پارک بانوان در شهر جدید سهند انجام شده است. د ر اﯾﻦ راﺳﺘﺎ از 125 ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن در ﻣﺤﺪوده ﭘﺎرک بانوان شهر جدید سهند مصاحبه حضوری بعمل آمد. متن مصاحبه متشکل از سوالاتی درباره علل و انگیزه استفاده از پارکهای بانوان، عوامل موثر در تامین سلامت جسمانی بانوان و فعالیت های مورد علاقه آنها و همچنین درستی ایده ایجاد پارک های بانوان می باشد. ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ از نرم افزارهای spss و excel اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﺮﺍی ﺍﻓﺮﺍﺩ ورزش و ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯتجهیزات ورزشی و لاغری و رسیدن به تناسب اندام و بیکاری عامل مهم دیگر بانوان برای حضور در این پارک ها می باشد. هم چنین رهایی از تنهایی و گذران اوقات فراغت با اشخاص دیگر از جمله دوستان عوامل درونی موثر در مراجعه به پارکها بوده است. توسعه کالبدی فضاهای اجتماعی و همچنین امکانات ورزشی می تواند در موفقیت پارکهای بانوان نقش موثری ایفا کند.
مقاله پژوهشی
رحمت الله بهرامی
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 66-77
چکیده
طرح هادی روستایی با قدمتی بیش از سه دهه و با هدف تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی؛ اقتصادی و کالبدی اجرا می گردد. طرح هادی چشم انداز فضایی- کالبدی روستا را طراحی و بستری مناسب برای توزیع بهینه خدمات دولتی و عمومی فراهم و شرایط لازم را برای پایداری جمعیت روستا ایجاد می کند. پژوهش با هدف ارزیابی اجرای طرح های هادی درابعاد ...
بیشتر
طرح هادی روستایی با قدمتی بیش از سه دهه و با هدف تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی؛ اقتصادی و کالبدی اجرا می گردد. طرح هادی چشم انداز فضایی- کالبدی روستا را طراحی و بستری مناسب برای توزیع بهینه خدمات دولتی و عمومی فراهم و شرایط لازم را برای پایداری جمعیت روستا ایجاد می کند. پژوهش با هدف ارزیابی اجرای طرح های هادی درابعاد کالبدی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و زیستی در سطح دهستان نگل انجام گرفته است. تحقیق به صورت توصیفی از نوع پیمایشی که در آن27 گویه در ابعاد مختلف کالبدی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. حجم نمونه براساس کوکران308 خانوار انتخاب شده اند. برای معناداری از آزمون کای اسکوئر؛ برای رتبه بندی از آزمون فریدمن و از روش تحلیل سلسله مراتبی برای سطح بندی استفاده شده است. نتایج نشان دادکه اجرای طرح هادی به لحاظ کالبدی در راستای بهبود وضعیت شبکه معابر؛ بهبود آلودکی ناشی از گرد وغبار محلی؛ بهداشت روستا؛وضعیت دفع زباله نسبتاً موفق عمل کرده اما از نظر فضایی؛ضریب دسترسی به خدمات روبنایی؛ خدمات ورزشی؛ تفریحی؛نوسازی مسکن ناموفق عمل کرده است. برای بهبود عملکرد طرح هادی؛ بازنگری درتدوین قوانین؛هماهنگی وجلب مشارکت نهادهای مرتبط با روستا و تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای طرح ضروری به نظر می رسد.
مقاله پژوهشی
آزاده اربابی سبزواری؛ فرنیاز نجاری مهربان
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 78-85
چکیده
در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان ...
بیشتر
در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان آب ذخیره شده در حوضه های کوهستانی است. بنابراین تاثیر آن به عنوان آب معادل برف اهمیت بسیار بالایی در شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طالقان دارد. بر اساس مطالعات انجام شده در این منطقه، با توجه به ویژگیهای طبیعی و اقلیمی شرایط نسبتا مساعدی جهت رشد و توسعه باغداری و کشاورزی و تراکم شهری فراهم آورده است. مدل آبدهی روزانه را با مجذور ضریب همبستگی 45% شبیه سازی کرد.نتایج این تحقیق نشان میدهد که مدل شبیه ساز SRM ابزاری بسیار مناسب برای برآورد میزان رواناب حاصل ازذوب برف می‌باشد و از دقت بالایی برخوردار است. و این مدل جهت تخمین و پیش بینی جریان ذوب برف و مدیریت منابع آب کارآمد می باشد.و همچنین در توسه کالبدی و بهبود شرایط زیست محیطی بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
مقاله پژوهشی
اسماعیل علی اکبری؛ مجید اکبری
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 86-100
چکیده
توسعه میان افزا مقولهای پیچیده و چندوچهی است. اهمیت این سیاست توسعه، در پایداری شهر و حفاظت محیط پیرامون شهر است. این مقاله کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی واستفاده از دادههای اسنادی، عرصههای توسعه میانافزا را پهنهبندی و بر اساس آن برنامهها و اولویتهای اقدام سناریوی توسعه کالبدی تهران را شناسایی نماید. نتایج ...
بیشتر
توسعه میان افزا مقولهای پیچیده و چندوچهی است. اهمیت این سیاست توسعه، در پایداری شهر و حفاظت محیط پیرامون شهر است. این مقاله کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی واستفاده از دادههای اسنادی، عرصههای توسعه میانافزا را پهنهبندی و بر اساس آن برنامهها و اولویتهای اقدام سناریوی توسعه کالبدی تهران را شناسایی نماید. نتایج نشان میدهد تهران از نظر پهنهبندی منطقهای و کاربری، ظرفیتها و فرصتهای میانافزایی یکسانی ندارد و سناریوی توسعه کالبدی تهران برای درونی کردن توسعه بایستی به آن توجه نماید.اولویت دادن به مناطق پیرامونی و پهنههای نیازمند مداخله، بهرهگیری از توان میانافزایی اراضی توسعه جدید در کوتاه مدت، تعیین فضاها و کارکردهای جایگزین برای استقرار در عرصه های توسعه مجدد، جلوگیری از تفکیک و حفظ یکپارچگی ذخایر توسعه جدید و مجدد برای اسکان و درونریزی جمعیت و ایجاد کارکردهای چندمنظوره و تجدید حیات محلههای هدف در بافت فرسوده بر اساس برنامهریزی پایین به بالا، شالوده اولویتهای برنامه اقدام سناریوی توسعه کالبدی برای درونی کردن توسعه تهران است.
مقاله پژوهشی
مصطفی طالشی؛ اسدالله حیدری
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، صفحه 101-114
چکیده
یکی از چالش های اساسی نظام برنامه ریزی فضای سرزمینی و بویژه فضاهای محلی_منطقه ای در ایران، ازهم گسیختگی عملکردی سکونتگاههای شهری و روستایی و درپی آن نابسامانی ساختاری _کارکردی نظام سکونتگاهی است.یکی از رویکردهای کارآمد در تعدیل ازهم گسیختگی و تعادل بخشی به منظور الگوی متوازن و پایدار، الگوی شبکه منطقه ای است. در این ارتباط برخی از ...
بیشتر
یکی از چالش های اساسی نظام برنامه ریزی فضای سرزمینی و بویژه فضاهای محلی_منطقه ای در ایران، ازهم گسیختگی عملکردی سکونتگاههای شهری و روستایی و درپی آن نابسامانی ساختاری _کارکردی نظام سکونتگاهی است.یکی از رویکردهای کارآمد در تعدیل ازهم گسیختگی و تعادل بخشی به منظور الگوی متوازن و پایدار، الگوی شبکه منطقه ای است. در این ارتباط برخی از نظام های سکونتگاهی در مراحل آغازین شکل گیری و برخی دچار آسیب های ناشی از تحولات در گذار از نظام شبکه نامتوازن به شبکه متوازن می باشند. نظام سکونتگاهی ناحیه هشترود - چاراویماق در مرحله آغازین شکل گیری نظام شبکه منطقه ای دچار موانع ساختاری _ کارکردی است. در این پژوهش با بهره گیری از روش های تحقیق استقرایی و بکارگیری الگوهای تحقیق کمی و در پاره ای از موارد کیفی عوامل و نیروهای اثرگذار در شکل گیری شبکه منطقه ای مورد آزمون قرار گرفته است. درتحلیل کمی ازروش تحلیل شبکه Nodexl، سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و مدل های AHP و خوشه بندی در روش کیفی نیز با انجام مصاحبه های منظم با بهره برداران و ذینفعان چگونگی جریان های کالا، اطلاعات و سرمایه مورد بازشناسی قرارگرفته و یافته های تحقیق نشان داد جریان های فضایی اثرگذار برای شکل گیری شبکه منطقه ای درنخستین فعالیت های اقتصادی در بستر نظام کالبدی سکونتگاههای روستایی، اغلب ناقص و یا از الکوی یکسویه تبعیت می نماید. بمنظور تعدیل محدودیتهای ساختاری و تقویت نظام کارکردی در سکونتگاههای روستایی در ناحیه هشترود – چاراویماق بایستی با بهره گیری از سیاست های حمایتی و سرمایه گذاری نهادهای دولتی مرتبط در کنار مشارکت هم افزا، بنیان های تولیدی توسط بهره برداران روستایی، پایه ریزی شود که درپی آن شبکه منطقه ای در تعامل با سایر شبکه های فرامنطقه ای و ملی قابل دستبابی است.
