نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
چکیده
طرح هادی روستایی با قدمتی بیش از سه دهه و با هدف تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی؛ اقتصادی و کالبدی اجرا می گردد. طرح هادی چشم انداز فضایی- کالبدی روستا را طراحی و بستری مناسب برای توزیع بهینه خدمات دولتی و عمومی فراهم و شرایط لازم را برای پایداری جمعیت روستا ایجاد می کند. پژوهش با هدف ارزیابی اجرای طرح های هادی درابعاد کالبدی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و زیستی در سطح دهستان نگل انجام گرفته است. تحقیق به صورت توصیفی از نوع پیمایشی که در آن27 گویه در ابعاد مختلف کالبدی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. حجم نمونه براساس کوکران308 خانوار انتخاب شده اند. برای معناداری از آزمون کای اسکوئر؛ برای رتبه بندی از آزمون فریدمن و از روش تحلیل سلسله مراتبی برای سطح بندی استفاده شده است. نتایج نشان دادکه اجرای طرح هادی به لحاظ کالبدی در راستای بهبود وضعیت شبکه معابر؛ بهبود آلودکی ناشی از گرد وغبار محلی؛ بهداشت روستا؛وضعیت دفع زباله نسبتاً موفق عمل کرده اما از نظر فضایی؛ضریب دسترسی به خدمات روبنایی؛ خدمات ورزشی؛ تفریحی؛نوسازی مسکن ناموفق عمل کرده است. برای بهبود عملکرد طرح هادی؛ بازنگری درتدوین قوانین؛هماهنگی وجلب مشارکت نهادهای مرتبط با روستا و تخصیص اعتبارات لازم برای اجرای طرح ضروری به نظر می رسد.
کلیدواژه‌ها
آسایش، حسین (1386). "برنامه روستایی در ایران". تهران، چاپ اول؛ انتشارات پیام نور.
آمار، تیمور و صمیمی شارمی، رضا (1388). "ارزشیابی اثرات کالبدی اجرای طرحهای هادی روستایی (مطالعه موردی: بخش خمام شهرستان رشت). مسکن و محیط روستا، شماره 127، سال بیست و هشتم، ص: 55- 44.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (1388). "تدوین برنامه راهبردی توسعه کالبدی روستاهای کشور".
پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر (1385). "نظریه های توسعه روستایی". چاپ سوم انشارات سمت، تهران.
پورطاهری، مهدی؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و عباسی، محسن(1391). "ارزیابی عملکرد طرح های هادی روستایی در توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی؛ مطالعه موردی روستاهای نبوت و خوران شهرستان ایوان غرب". مجله جغرافیا و پایداری محیط، سال2؛شماره5؛ص:36-25.
تقوایی، مسعود و موسوی، میرنجف (1386). "ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح هادی شهر مهریز". مجله تحقیقات جغرافیایی، دوره23 شماره3، اصفهان.صص80-63.
تقی لو، علی اکبر؛ خسروبیگی، رضا و خدایی، یوسف (1388). "ارزیابی طرح هادی روستایی در ابعاد کالبدی؛ اجتماعی و اقتصادی از دیدگاه روستائیان (مطالعه موردی شهرستان کمیجان استان مرکزی) ". اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی. زاهدان، صص32-22.
تودارو، مایکل (1390) . "توسعه اقتصادی در جهان سوم". مترجم غلامعلی فرجادی؛ انتشارات کوهسار، چاپ هیجدم، تهران.
جمینی داوود و همکاران (1391). "اثرات کالبدی-زیست محیطی اجرای طرح هادی و تاثیر سازو کار مدیریتی آن مورد روستای بدر آباد روانسر". مجموعه مقالات اولین همایش ملی توسعه روستایی، گیلان14و15 شهریور ماه1391، صص6-1.
رضایی، روح الله و صفا، لیلا(1393). "تحلیل اثرات اجرای طرح هادی روستایی با استفاده از مدل معادلات ساختاری (مطالعه موردی شهرستان زنجان)". مجله فضای جغرافیایی، سال چهارم شماره46، اهر، ص171-151.
رضایی، روح اله و شوکتی آمقانی، محمد (1393). "بررسی مشکلات زیست محیطی اجرای طرح هادی در روستای سرین دریزج در شهرستان اسکو". مجموعه مقالات دومین کنفرانس ملی برنامه ریزی و محیط زیست، تهران، 26 و 27 ادریبهشت سال 1391، صص 85-75.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کردستان (1385). "سالنامه آماری".
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کردستان (1393). "سالنامه آماری".
سعیدی، عباس و ایمانی، بهرام (1393). "نقش عوامل و نیروهای درونی و بیرونی در دگردیسی کالبدی- فضایی سکونتگاه های روستایی". فصلنامه جغرافیا، شماره40؛ ص:27-7
سعیدی، عباس و رستگار، ابراهیم (1388). "اثربخشی طرح ها و پروژه های عمرانی در توسعه اجتماعی- اقتصادی". فصلنامه جغرافیا، شماره22، ص:67-47.
سواری مسلم و همکاران (1392). "تحلیل عوامل مرتبط با رضایت مندی روستائیان ازطرحهادی (مطالعه موردی روستای قراگل شهرستان دیواندره)". مسکن ومحیط روستا، شماره142؛ تهران، صص82-67.
شکور، علی و شمس الدینی، علی (1393). "سنجش تحقق پذیری ایعاد اجتماعی- اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونت گاه های روستایی مطالعه موردی روستای کناره-شهرستان مرودشت) ". جغرافیا وآمایش شهری، شماره13.ص52-39.
شهبازی، اسماعیل؛ کولیوند، زهرا و هاشمی، ندا (1389)."درامدی بر آسیب شناسی توسعه روستایی". چاپ اول؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
صابری فر، رستم (1390). "بررسی متغیرهای تاثیر گذار بر موفقیت طرح هادی روستایی در استان خراسان جنوبی". فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال26 شماره سوم (پیاپی102)، اصفهان، صص230-213.
عظیمی، نورالدین و جمشیدیان، مجید (1384). "بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی روستایی مطالعه موردی غرب گیلان". نشریه هنرهای زیبا، شماره22، صص34-25.
عظیمی، نورالدین؛ مولایی هشجینی، نصراله و علیزاده، علیرضا (1390). "بررسی عوامل جغرافیایی موفقیت اجرای طرح هادی هادی روستایی در شرق استان گیلان". فصلنامه چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم, شماره16، صص98-84.
عنابستانی، علی اکبر (1388). "ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی روستایی (مطالعه موردی روستاهای غرب خراسان)". اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی، زاهدان، صص110-93.
عنابستانی، علی اکبر و اکبری، محمدحسین (1391). "ارزیابی طرح های هادی و نقش آن در توسعه کالبدی روستا از دیدگاه روستاییان (مطالعه موردی: شهرستان جهرم) ". نشریه برنامه ریزی منطقه ای، دوره5 شماره18، صص99-85..
عنابستانی، علی اکبر؛ عزپور، فرهاد و جوانشیر، مهدی (1393). "بررسی میزان رضایت جوامع روستایی از مکان یابی کاربری های طرح هادی روستایی (مطالعه موردی روستاهای نمونه شهرستان خواف) ". فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال29، شماره چهارم (پیاپی115)، اصفهان، صص180-165.
غفاری، سید رامین (1394). "طرح هادی روستایی و تغییر کاربری اراضی مطالعه موردی روستاهای دهستان چمرود شهرستان لنجان اصفهان". فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، سال 13 ، شماره45، تهران، ص23-1.
فزونی اردکانی، زهرا و حیاتی، داریوش (1390). "نقدی بر روند اجرای طرح هادی روستایی با نگرشی به تجربه سپیدان فارس". مجموعه مقالات اولین کنگره ملی علوم و فناوری های نوین کشاورزی زنجان، 21-19 شهرویور ماه1390 ، صص4-1.
محمدی یگانه، بهروز؛ نباتی، علی و چراغی، مهدی(1393). "تبیین اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعه موردی دهستان کرانی بیجار) ". فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره139، تهران، ص112-99.
مرکز آمار ایران (1390). "شناسنامه آبادی های استان کردستان".
مطیعی لنگرودی، محمد حسن و ارسور یاری، حصار (1389). "محفاظت محیط زیست و برنامه ریزی توسعه فیزیکی روستا با تاکید بر ارزیابی طرح های هادی روستایی؛ جغرافیا و برنامه ریزی محیطی". مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره21، شماره3، اصفهان، صص60-45.
مظفر، فرهنگ و همکاران (1387). "ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی بر محیط زیست روستاهای ایران". فصلنامه علوم محیطی، سال پنجم شماره3، تهران، صص32-11.
معاونت عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (1388). "ارزشیابی اثرات اجرای طرح های هادی روستایی". تهران. انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
مولایی هشجینی، نصراله (1395). "تحلیل اثرات کالبدی اجرای طرح هادی روستایی از دیدگاه روستائیان شمال استان اردبیل". فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال6، شماره پیاپی21، ص: 92-75.
مولائی هشجینی، نصراله (1386). "تحلیلی پیرامون اهداف؛ ضرورت ها و فرایند تهیه؛ تصویب و اجرای طرح هادی روستایی با تاکید بر استان گیلان". چشم انداز جغرافیایی، دوره2 شماره4، رشت، ص123-105
یاسوری، مجید (1385). "ضرورت های اجرای طرح هادی روستایی برای کاهش مشکلات شهری". مجموعه مقالات کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، تهران.
Liu, Y.S. (2007). "Rural Transformation Development and New Countryside Construction in Eastern Costal Area of China." A Geographical Since, No20.62, pp.563-570.
)