پرنا کاظمیان؛ محمدرضا پاکدل فرد؛ حسن ستاری ساربانقلی؛ فروس حاجیان پاشاکلایی
چکیده
در برنامهریزی توسعه پایدار، توجه به مفهوم مسکن و خانه ضروری است. زیرا مسکن مفهومی فیزیکی است، اما خانه به عنوان مکان زندگی انسان با تمام ابعاد زندگی او در ارتباط و کنش متقابل است و معانی مختلفی را فراتر از مسکن در خود جای میدهد. با بهرهگیری از مباحث پدیدارشناسی به عنوان روش ادراک ساختارهای تجربه و آگاهی، میتوان به مطالعات کیفی ...
بیشتر
در برنامهریزی توسعه پایدار، توجه به مفهوم مسکن و خانه ضروری است. زیرا مسکن مفهومی فیزیکی است، اما خانه به عنوان مکان زندگی انسان با تمام ابعاد زندگی او در ارتباط و کنش متقابل است و معانی مختلفی را فراتر از مسکن در خود جای میدهد. با بهرهگیری از مباحث پدیدارشناسی به عنوان روش ادراک ساختارهای تجربه و آگاهی، میتوان به مطالعات کیفی درباره رابطه انسان و فضای زندگی پرداخت. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر حیاط به عنوان یک عنصر کالبدی ثابت، در معنابخشی به مفهوم خانه سنتی ایرانی به عنوان الگوی مسکن پایدار و بازنمایی آن در سینمای معاصر است. برای این منظور، دو فیلم «طهران تهران» و «مهمان مامان» ساخته داریوش مهرجویی که داستانهایی برگرفته از زندگی زیسته مردم در دوره معاصر هستند، مورد مطالعه قرار گرفتند. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی، تفسیر و استدلال درباره نقش معناساز عناصر حیاط برای خانه در روایتهای سینمایی مذکور پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که مفهوم خانه و پیوند وجودی آن با انسان در آثار مهرجویی، تأکیدی بر هویت بخشی متقابل میان خانه و زندگی انسان است و حیاط، مرکزی حیاتبخش در خانه بوده و از عوامل اصلی در پایداری خانه سنتی ایرانی است. لذا با توجه به بحران هویت و معنا در زندگیهای معاصر، یکی از راهکارهای بازیابی آنها توجه به نقش حیاط، به عنوان فضای گمشده مسکن معاصر در برنامهریزیهای توسعه پایدار شهری با استفاده از شیوههای نوین معماری است.
محمد قاسمی سیانی؛ نقی عسکری
چکیده
در بین ابعاد توسعه پایدار، بُعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود که بیشتر با کیفیت زندگی همراه است، پژوهش حاضر به سنجش پایداری اجتماعی پروژه مسکن مهر کرج از دیدگاه ساکنان و شهروندان پرداخته است. پروژههای مسکن مهر یا در درون شهرهای جدید به صورت محلات شهری و یا به شکل منفصل و مستقل، با فاصله از شهرهای کوچک و شهرکهای ...
بیشتر
در بین ابعاد توسعه پایدار، بُعد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی شناخته میشود که بیشتر با کیفیت زندگی همراه است، پژوهش حاضر به سنجش پایداری اجتماعی پروژه مسکن مهر کرج از دیدگاه ساکنان و شهروندان پرداخته است. پروژههای مسکن مهر یا در درون شهرهای جدید به صورت محلات شهری و یا به شکل منفصل و مستقل، با فاصله از شهرهای کوچک و شهرکهای اقماری کلان شهرها، ساخته شدهاند. در کلان شهر کرج که نمونه موردی این مطالعه است، چندین نمونه مسکن مهر در شهر جدید هشتگرد و شهرکهای ابریشم و ماهدشت به صورت منفصل در حاشیه شهرهای اقماری کیانشهر و ماهدشت شکل گرفته است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی این موضوع بوده است که آیا شهرکهای مسکن مهر در کلانشهرها از کیفیتهای لازم برای تأمین مسکن پایدار و شکلگیری سکونتگاههای زیستپذیر برخوردارند؟ وضعیت پایداری اجتماعی در این شهرکها از نگاه توسعه پایدار چگونه است؟ روش تحقیق مقاله، توصیفی –تحلیلی و بر اساس مدل نظری پایداری اجتماعی و با استفاده از دادههای میدانی، اطلاعات جمعآوری و تحلیل شده است. حجم نمونه مطالعه 720 خانوار در سه شهرک مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و پرسشنامهها توزیع و اطلاعات جمعآوری شد. نتایج بیانگر آن است که وضعیت پایداری در سه شهرک مورد مطالعه یکسان نیست. در این خصوص، در بُعد نیازهای پایه، تنها تحقق مسکن و سرپناه در شهرک هشتگرد با امتیاز 37/3 و در ابریشم و ماهدشت با میانگین 17/3 موفق بوده است و سایر شاخصهای پایداری در هر سه محدوده، میانگین کمتری داشته و در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. بُعد اشتغال و وضعیت اقتصادی با میانگین 46/1 در هر سه شهرک وضعیت نامطلوبی دارد. در بُعد نیازهای میانی کیفیت محله، با میانگین 16/2 و 23/2 وضعیت بهتری وجود دارد و در بُعد نیازهای پایانی وضعیت شاخصهای سرمایه و اختلاط اجتماعی در هشتگرد با میانگین 16/2 و در ابریشم و ماهدشت با میانگین 23/2 وضعیت مناسبتری دارد. در همه نمونههای مورد مطالعه، در شش بُعد دیگر ایجاد سکونتگاههای زیستپذیر بهخصوص در زمینه مهاجرت و حرکات جمعیتی و تأمین زیرساختهای اجتماعی، ناموفق و یا بسیار ناموفق بوده است.
مهدی ابراهیمی بوزانی؛ فهیمه فدایی جزی
چکیده
تهیه مسکن یکی از دغدغههای اصلی دولتها در همه کشورهای جهان است. در ایران نیز بعد از آن که رشد جمعیت شدت گرفت، سیاستهای مختلف برای تامین مسکن به اجرا درآمد. یکی از این سیاستها که در نیمه دوم دهۀ 1380 خورشیدی اجرایی شد، طرح جامع مسکن مهر بود. هدف از اجرای این طرح تامین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن انبوه برای گروههای کمدرآمد بود. بررسی ...
بیشتر
تهیه مسکن یکی از دغدغههای اصلی دولتها در همه کشورهای جهان است. در ایران نیز بعد از آن که رشد جمعیت شدت گرفت، سیاستهای مختلف برای تامین مسکن به اجرا درآمد. یکی از این سیاستها که در نیمه دوم دهۀ 1380 خورشیدی اجرایی شد، طرح جامع مسکن مهر بود. هدف از اجرای این طرح تامین سریع، ارزان و باکیفیت مسکن انبوه برای گروههای کمدرآمد بود. بررسی میزان موفقیت یکی از پروژههای بزرگ این طرح، در قالب بررسی کیفیت زندگی در محلۀ مسکن مهر شاهینشهر، موضوع و هدف این مقاله است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات موجود در این مقاله با دو روش کتابخانهای (برای تدوین مبانی نظری) و میدانی (برای بررسی کیفیت زندگی محله) بهدستآمده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنان محله مسکن مهر شاهینشهر باقابلیت جمعیتپذیری 6400 خانوار است. حجم نمونه موردمطالعه از روش کوکران و برابر با 400 سرپرست خانوار برآورد شده است. برای تحلیل 40 شاخص مورد بررسی از روشهای آمار توصیفی، تحلیل عاملی و آزمون کای اسکوئر استفاده شده است. نتایج حاصل نشان میدهد تنها پنج شاخص شامل: دسترسی به حملونقل عمومی، دسترسی به تسهیلات آب و برق و گاز، دسترسی به امکانات گرمایشی و سرمایشی درون مجتمع، مدیریت مجتمع و دسترسی به پارکینگ، دارای میانگین رضایتمندی بالاتر از حد متوسط (عدد 3) بوده و میانگین رضایتمندی دیگر شاخصهای موردبررسی (5/87 درصد شاخصها)، کمتر از عدد 3 بوده که این امر حاکی از نارضایتی شدید ساکنان محله مسکن مهر شاهینشهر از کیفیت زندگی در این محله است.
طاهره صادقلو؛ زهرا بهروز؛ حمدالله سجاسی قیداری
چکیده
نوسان قیمت زمین و مسکن، در سالهای اخیر به عنوان دغدغهای ملی برای مردم و دولت مردان مطرح بوده است. افزایش جمعیت، فضای محدود ساخت و ساز به ویژه در کلانشهرها و تمایل به سرمایهگذاری در خارج از شهرها در چند سال اخیر سبب هجوم گردشگران به نواحی روستایی اطراف شده است که زمینۀ افزایش بهای زمین در نواحی روستایی، سوداگری در بازار زمین و ...
بیشتر
نوسان قیمت زمین و مسکن، در سالهای اخیر به عنوان دغدغهای ملی برای مردم و دولت مردان مطرح بوده است. افزایش جمعیت، فضای محدود ساخت و ساز به ویژه در کلانشهرها و تمایل به سرمایهگذاری در خارج از شهرها در چند سال اخیر سبب هجوم گردشگران به نواحی روستایی اطراف شده است که زمینۀ افزایش بهای زمین در نواحی روستایی، سوداگری در بازار زمین و مسکن و همچنین افزایش تغییرات کالبدی غیرهمگون در نواحی روستایی را فراهم آورده است. شهرستان بینالود از توابع استان خراسان رضوی از جمله مناطقی است که در سالهای اخیر با توسعه گردشگری و تقاضای بالا برای زمین و مسکن، با نوسان و افزایش قیمت زمین و مسکن روبرو است. لذا مطالعه حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی مهمترین علل مؤثر بر تغییر و نوسان قیمت زمین و مسکن در نواحی روستایی بخش شاندیز شهرستان بینالود است. جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران روستایی، مشاوران املاک و ساکنین سکونتگاههای روستاهای مورد مطالعه بخش شاندیز است که با استفاده از فرمول کوکران 250 خانوار در 11 روستای بالای 30 خانوار برای این منظور مطالعه شدهاند. پرسشنامه در دو بخش شامل ابعاد مؤثر بر قیمت زمین و مسکن به تفکیک طراحی شده است که شامل 12 بعد و 52 شاخص است. نتایج تحلیل دادههای گردآوری شده در محیط SPSS بیانگر این است که بر اساس آزمون فریدمن بعد زیرساختی- کالبدی با میانگین 32/5 در گروه مدیران روستایی، 67/5 در گروه مشاوران املاک و 23/5 در بین ساکنین روستایی بیشترین تأثیر را بر قیمت زمین و مسکن داشته است. همچنین براساس نتایج آزمون کروسکال والیس، بین ابعاد مؤثر بر قیمت زمین و مسکن در بین روستاهای مورد مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد. در نهایت نیز با استفاده از فرآیند تحلیل مسیر ، میزان تأثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم و مجموع هر یک از ابعاد تعیین شده بر قیمت زمین تعیین شده که براساس آن بعد موقعیت کارکردی بیشترین اثر را بر قیمت زمین و بعد فضایی- کارکردی بیشترین تأثیر را بر قیمت مسکن در نواحی مورد مطالعه داشته است.
شهریور روستایی؛ شیوا علیزاده
چکیده
شناخت مسائل کیفیت مسکن در کنار سایر مسائل، از موارد اساسی در برنامهریزی مسکن است. مسکن مکانی فیزیکی است و به عنوان سر پناه، نیاز اولیه و اساسی خانوار به حساب میآید.در این سرپناه کمیت و کیفیت مسکن گویای وضعیت اجتماعی_اقتصادی شهری است. مسکن به عنوان جزئی از توسعه اقتصاد ملی مطرح است. پرداختن به شاخصهای مسکن را میتوان ...
بیشتر
شناخت مسائل کیفیت مسکن در کنار سایر مسائل، از موارد اساسی در برنامهریزی مسکن است. مسکن مکانی فیزیکی است و به عنوان سر پناه، نیاز اولیه و اساسی خانوار به حساب میآید.در این سرپناه کمیت و کیفیت مسکن گویای وضعیت اجتماعی_اقتصادی شهری است. مسکن به عنوان جزئی از توسعه اقتصاد ملی مطرح است. پرداختن به شاخصهای مسکن را میتوان اصلیترین ابزار برنامهریزی واز حساسترین مراحل برنامهریزی دانست. عرصه مسکن به منظور تأمین رشد اجتماعی، علاوه بر واحد مسکونی، محیط پیرامون آن را نیز در برمیگیرد. مسلماً شناسایی سطوح کیفیت مسکن در مناطق مختلف شهری گامی موثر در تبیین سطوح کیفیت زندگی و حس رضایتمندی ساکنین شهرها است. شاخصهای مورد بررسی در این پژوهش شامل مسکن امن با پایداری و دوام سازهای و فضایی مناسب برای زندگی است. در مقاله حاضر تلاش بر این است که کیفیت مسکن در کلانشهر ارومیه بر اساس آمار موجود ارزیابی شود. بدین منظور از روش توصیفی و تحلیلی با استناد به دادههای موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده است. پس از تبدیل دادههای خام به 35 شاخص، تحلیل عاملی در نرمافزار Spss انجام و چهار عامل به عنوان عوامل اصلی و چهار عامل به عنوان عوامل فرعی شناخته شد .نتایج تحلیل عاملهای در محیط GIS نشاندهندۀ توزیع نابرابر و نامناسب شاخصهای کیفی مسکن در میان شهروندان شهر ارومیه است.بدین ترتیب که 21/18 درصد از حوزههای شهری ارومیه جزو حوزههای خیلی محروم، 18/18 درصد محروم، 53/53 درصد متوسط، 18/13 درصد برخوردار و 57/9 درصد کاملاً برخوردار هستند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که خوشههای محروم در مناطق سه و دو و خوشههای برخوردار در مناطق یک و چهار استقرار یافته اند. این وضعیت حاکی از وجود فاصله طبقاتی و دوگانگی در فضای شهری و تفاوت در برخورداری شاخصهای مسکن شهری ارومیه در سال 1395 است.
محمدحسن یزدانی؛ سحر حسن پور؛ رضا هاشمی معصوم آباد
چکیده
در مقولۀ مسکن، تهیۀ طرح و برنامههای توسعه با توجه به ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن میتواند از شکاف و نابرابری در رفاه سکونتی ساکنان و رشد بیبرنامۀ شهر جلوگیری کند. بر این اساس، این پژوهش با هدف تحلیل فضایی ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن، تناسب بین عرضه و تقاضای مسکن و ارتباط کمبود مسکن با گسترش افقی در شهر اهواز انجام شده است. نوع ...
بیشتر
در مقولۀ مسکن، تهیۀ طرح و برنامههای توسعه با توجه به ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن میتواند از شکاف و نابرابری در رفاه سکونتی ساکنان و رشد بیبرنامۀ شهر جلوگیری کند. بر این اساس، این پژوهش با هدف تحلیل فضایی ابعاد اجتماعی و کالبدی مسکن، تناسب بین عرضه و تقاضای مسکن و ارتباط کمبود مسکن با گسترش افقی در شهر اهواز انجام شده است. نوع پژوهش «کاربردی- توسعهای» و روش انجام آن «توصیفی- تحلیلی» است. گردآوری دادهها با روش کتابخانهای- اسنادی صورت گرفت. از 20 شاخص اجتماعی و کالبدی برای سطحبندی مناطق شهر اهواز استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای رتبهبندی مافوق و مادون (SIR)، هولدرن، آنتروپی شانون و ضریب همبستگی پیرسون و همچنین نرمافزار Visual PROMETHEE استفاده شده است. نتایج حاصل از یافتهها نشان داد که در شاخصهای اجتماعی و کالبدی، مناطق 2، 3، 4 و 8 در وضعیت مطلوبی قرار دارند. اما مناطق 1، 6 و 7 در شرایط مناسبی از لحاظ شاخصهای اجتماعی و کالبدی نیستند. این امر بیانگر عدم تعادل توزیع مسکن مناسب در شهر اهواز است. ضریب همبستگی پیرسون با میزان sig دو طرفۀ 501/0 نشاندهندۀ عدم تناسب عرضه و تقاضای مسکن در این شهر است. همچنین، حاصل روشهای هولدرن و آنتروپی شانون نمایانگر توسعۀ مساحت مسکونی از سال 1385 تا 1390 است، ولی این توسعه بدون توجه به تقاضای مسکن در مناطقی صورت گرفته است که مسألۀ کمبود مسکن در آنها شدید نبوده است. این امر نشانگر رشد ناپایدار شهر اهواز در بخش مسکن است.
رحمت بهرامی
چکیده
طرح و اقدام روستای سالم با هدف ایجاد مکانی مناسب جهت زندگی در روستا و ارتقاء بهداشت و سلامتی اعضاء جامعه با مشارکت ساکنین اجرا می شود. مسکن یکی از پروژه های مهم روستای سالم محسوب می شود؛ این پژوهش شاخص های مسکن پایدار با روش توصیفی- تحلیلی در سطح استان کردستان ارزیابی میکند. یافته ها نشان می دهد 48 درصد سکونتگاه های روستایی استان کردستان ...
بیشتر
طرح و اقدام روستای سالم با هدف ایجاد مکانی مناسب جهت زندگی در روستا و ارتقاء بهداشت و سلامتی اعضاء جامعه با مشارکت ساکنین اجرا می شود. مسکن یکی از پروژه های مهم روستای سالم محسوب می شود؛ این پژوهش شاخص های مسکن پایدار با روش توصیفی- تحلیلی در سطح استان کردستان ارزیابی میکند. یافته ها نشان می دهد 48 درصد سکونتگاه های روستایی استان کردستان دسترسی به نورکافی دسترسی ندارند.73 درصد روستاها فاقد آب سالم آشامیدنی؛82 درصد فاضلاب ها روباز؛48 درصد از سازه های کم دوام در ساخت مسکن استفاده شده است.نتایج تحلیلی براساس آزمون تی بیان می کند از 22 متغیر مورد مطالعه تنها4 مورد بالای میانگین و بقیه زیر میانگین بوده اند. همچنین نتایج براساس مطالعات تطبیقی با میانگین کشوری نشان می دهدکه اغلب مسکن های روستایی در استان کردستان در گروه ناسالم قرار می گیرند. بدین منظور یکی از راهبردهای پایداری مسکن از طریق اعطای وام های کم بهره و طراحی مسکن سازگار با شرایط محیطی است.
میترا غفوریان؛ مینا پی سخن؛ الهام حصاری
دوره 4، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 129-144
چکیده
محرمیت و حریم خصوصی یکی از معیارهای مورد توجه طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. از آنجا که الگوی خانههای معاصر تهران تا حدودی گواه بر بیتوجهی به اصل محرمیت در معماری و فرهنگ ایران است، ارائه الگویی برای حفظ محرمیت در خانههای امروزی براساس گونهشناسی مسکن، یکی از ضروریات مهم به نظر میرسد. هدف از پژوهش حاضر بررسی ...
بیشتر
محرمیت و حریم خصوصی یکی از معیارهای مورد توجه طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. از آنجا که الگوی خانههای معاصر تهران تا حدودی گواه بر بیتوجهی به اصل محرمیت در معماری و فرهنگ ایران است، ارائه الگویی برای حفظ محرمیت در خانههای امروزی براساس گونهشناسی مسکن، یکی از ضروریات مهم به نظر میرسد. هدف از پژوهش حاضر بررسی موضوع محرمیت در خانههای بافت تاریخی تهران از طریق گونهشناسی است، که می تواند سبب بازیابی آن برای ساکنان این محدودههای مسکونی شود. برای این منظور، خانههای تاریخی و معاصر دو محله سنگلج و امامزاده یحیی، واقع در منطقه 12 تهران، با بررسی نقشهها و بازدیدهای میدانی انتخاب شدند. سپس گونهشناسی فضاهای ورود بر اساس سلسله مراتب ورود به خانه مورد مطالعه و بدین وسیله سیر تحول این فضاها در خانههای این دو محله مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در خانههای تاریخی تهران، سلسله مراتبی در ورود به خانه متناسب با نیازهای ساکنان وجود داشته که کمتر در اولویت توجه طراحان امروزی قرار گرفته است. از این رو، با ایجاد سلسله مراتب در فضای ورود، علاوه بر ایجاد محرمیت، میتوان به تعریف درستی از فضاهای خصوصی و نیمه خصوصی در خانه دست یافت و از اختلال در کاربری و هویت دیگر فضاها جلوگیری به عمل آورد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که بازشناسی فضاهای ورود می تواند منجر به ارائه الگویی برای دستیابی به محرمیت شود، که اصلی جدا نشدنی از هویت در معماری و فرهنگ ایرانی است.
