با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

اقامتگاه‌های بوم‌گردی با دارا بودن اصول و ضوابط متعدد و سازگاری با شرایط محیط مناطق بکر طبیعی و مناطق روستایی، از عناصر مهم خدمات گردشگری و به‌ویژه، بوم‌گردی محسوب می‌شوند. یکی از مهم‌ترین ضوابط و اصول این اقامتگاه‌ها، اصول معماری آن‌ها است. استان گیلان جاذبه‌های بوم‌گردی متعددی دارد و مکان مناسبی برای احداث این نوع از اقامتگاه‌ها است. با توجه روند رو به رشد ورود گردشگران به منطقه، توجه به معماری اقامتگاه‌های بوم‌گردی در جهت رونق بوم‌گردی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی معماری اقامتگاه‌های بوم‌گردی تلارخانه بردبار و دیلمای گشت در استان گیلان به ویژه با تأکید بر ساختار کالبدی این اقامتگاه‌ها و ویژگی‌های مرتبط با آن‌ها است. داده‌های لازم بر اساس شاخص‌های معماری که دربرگیرنده شاخص‌های ساختار کالبدی و فیزیکی اقامتگاه، شاخص‌های آمایشی، زیبایی‌شناسی و محیطی است، از طریق مطالعات نظری و میدانی گردآوری‌شده و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی، به شیوه کیفی تجزیه‌وتحلیل شده است. نتایج نشان داد که اقامتگاه تلارخانه از نظر ساختار معماری در سطح بالاتر و استاندارد بهتری قرار دارد و معماری آن نسبت به معماری روستا بسیار متفاوت است و این میزان تفاوت و درجه معماری در اقامتگاه دیلمای گشت کمتر است. اگرچه مدیریت خانوادگی و تلاش در جهت اعمال برخی از هنرها و فرهنگ بومی در هر دو اقامتگاه دیده می‌شود، اما میزان تشابه معماری اقامتگاه دیلمای گشت با روستا بیشتر است. درعین‌حال، کمبود سرمایه و هزینه بالای معماری سنتی و انگیزه و علاقه مردم به توسعه اقامتگاه برای هر دو اقامتگاه صدق می‌کند، اما نتیجه نهایی پژوهش برای اقامتگاه دیلمای گشت، بهبود و برای اقامتگاه تلارخانه، ارتقا است.

کلیدواژه‌ها

- اروجی،حسن (1396)، تبیین روند توسعه گردشگری در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرستان خور و بیابانک)؛ رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران.
- اروجی، حسن (1391)، مکان یابی بهینه  ژئومورفوسایتهای گردشگری با روش تحلیل  شبکه ای  ANP و ارزیابی آنها با مدل های  ژئومورفوتوریستی  (مطالعه موردی: شهرستان طبس)؛  پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشکده جغرافیا.
- آذر نیوند، حسین، مسعود نصری وعلی نجفی (1385)، اکوتوریسم و جاذبه های طبیعی در جلب گردشگران در مناطق کویری، همایش علمی منطقه‌ای معماری کویر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان، اردستان.
- توطنی، سارا، فرجی نیا، امیرحسین (1391)، معماری اکوتوریسم: بازشناسی نقش معماری پایدار در توسعه گردشگری زیست محیطی؛ اولین همایش ملی اندیشه ها و فناوری های نو در معماری.

- حسینی، سیدبهشید و کاملی، محسن (1394). معیارهای پدافند غیرعامل در طراحی معماری ساختمان‌های جمعی شهری. دو فصلنامه آرمانشهر، 4(15)، 39-27.-         خانلو نسیم؛ مدنی نیکوسادات (1394)،  نقش معماری در توسعه گردشگری با رویکرد توسعه اقتصادی  در منطقه آزاد چابهار؛ همایش شهرسازی و عمران و توسعه پایدار گردشگری.

- دانش، جابر کلانتری خلیل آباد، حسین (1389)، آشنایی با مبانی و اصول معماری شهرسازی؛ معاونت آموزشی پژوهشکده  مدیریت شهری و روستایی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور.
- ره، نادیا (1394)، بررسی معماری مناطق کوهستانی گیلان؛ ارائه راهکارها و چالش ها به منظور توسعه گردشگری؛ همایش ملی عمران و پایداری با رویکردی بر توسعه پایدار.
- فرجی راد، عبدالرضا؛ سیدنصیری، سپیده (1388)، جغرافیای گردشگری تهران و نقش  شهرسازی و معماری در توسعه آن؛ فصلنامه جغرافیای انسانی، سال دوم، شماره اول.صص84-71
- فرجی راد عبدالرضا؛ افتخاریان، بهنام (1391)، بررسی نقش معماری در صنعت گردشگری (مطالعه موردی: معماری ایران)؛  فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری؛ سال اول، شماره 3.صص67-49
-  قنبری، یوسف؛ کاظمی، زهرا؛ کاظمی اسکری، فاطمه (۱۳۹۶). برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری با تأکید بر خانه های اکولوژیکی مطالعه موردی: بخش هنزا، نشریه علمی – پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی، (۶)۲.صص93-109
- Goeldner R. et; al, (2000), Tourism, principles, practices, philosophies”, John Wiley & Sons Inc., NewYork.
- Hagberg, A. (2011), What’s an ecolodge?; a case study of ecotourism operations in Ecuador; A master thesis in environmental science, 30 ECTS and a Minor Field Study supported by Sida.
- Jafari, J. (2000). Encyclopedia of tourism. London: Routledge.
- Kwan, P. Eagles, P. and Gebhardt, A. (2008), a Comparison of Ecolodge Patrons’ Characteristics and Motivations Based on Price Levels: A Case Study of Belize, Journal of Sustainable Tourism, Vol 16, PP 698-718.
- Mehta, H. (2004), ecolodges; International Finance Corporation.

- Nakabayashi I, (1994), urban planning based on disaster risk assessment. Disaster

- management in metropolitan areas for the 21st century. proseedings of the idndr aichi/Nagoya intearnational conference. Nagoya, Japan. November 1-4 1994.

- Scerri, M. and Edwards, D. and Foley, C. (2016), The Value of architecture as an investment in eco-tourism, 26th Annual CAUTHE Conference, At Sydney.
-         Sciolli-claverie, V. S. (2015), ecotourism and architecture: the interwining  of ecology, culture and economy; Prof. Ronit Eisenbach, School of Architecture Planning and Preservation
- Sciolli-Claverie, V.S. (2015), Ecotourism and Architecture: the Intertwining of Ecology, Culture, and Economy, doi: 10.13016/M2VQ6X.
- Serra, S. (2012), Architecture and urbanity of tourism, 6th Conference of the International Forum on Urbanism (IFoU): TOURBANISM, Barcelona, 25-27 gener.
- Stevenson, D. (2009), Cities and urban cultures. (Translated in to Persian by: Panahi, R, Pourahmad. A). Center of Study and Research in Planning and 125. [In Persian].