با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی سیرجان، سیرجان، ایران

2 گروه مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی سیرجان

10.30473/psp.2025.73946.2765

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل مکان‌های بهینه برای مراکز فرهنگی-مذهبی شهری و طراحی شبکه هندسی معابر شهری به‌منظور تعیین نزدیکترین مرکز فرهنگی-مذهبی و بهترین مسیر رسیدن به آن در منطقه یک شهر کرمان است. برای تحلیل و توزیع مکانی کاربری فرهنگی-مذهبی، از ماتریس‌های ارزیابی کیفی چهارگانه مطلوبیت، سازگاری، ظرفیت و وابستگی استفاده شد. این ماتریس‌ها با توجه به ماهیت مکانی معیارهای آن‌ها، از طریق روش تحلیل سلسله‌مراتبی معکوس رتبه‌بندی شدند و سپس در محیط سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) مدلسازی گردید. پس از تعریف پایگاه داده زمین مرجع برای مسیرهای شهری و طراحی شبکه هندسی معابر، محدودیت‌هایی مانند طول مسیر و وجود چراغ راهنما برای هر مسیر در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از تحلیل‌های شبکه، بهترین مسیر رسیدن به نزدیک‌ترین مرکز فرهنگی-مذهبی از هر نقطه شهری تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از روش‌های ماتریس‌های ارزیابی کیفی چهارگانه و تحلیل سلسله‌مراتبی معکوس برای تحلیل مکانی کاربری فرهنگی-مذهبی و طراحی شبکه دسترسی، کارایی بیشتری نسبت به مطالعات پیشین دارد. این پژوهش به‌عنوان راهنمایی جامع و علمی برای مدیران و برنامه‌ریزان، پهنه‌های مستعد احداث مراکز فرهنگی-‌‌‌‌مذهبی در منطقه یک شهر کرمان را معرفی می‌کند و زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های سازنده و اجرای سیاست‌های توسعه‌ای خواهد بود.

کلیدواژه‌ها