با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری گروه جغرافیا واحد نجف اباد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

2 استادیار گروه جغرافیا, واحد نجف آباد ,دانشگاه آزاد اسلامی ,نجف آباد ایران

3 استادیار مرکز تحقیقات گردشگری واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی ,نجف آباد ایران

4 دانشیارمرکز تحقیقات گردشگری واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی ,نجف آباد ایران

10.30473/psp.2023.57500.2433

چکیده

پیاده‌راه بخشی از فضای شهری است که حرکت پیاده در اولویت بوده و حرکت سواره در تمام یا بخشی از ساعات شبانه‌روز در آن حذف می‌شود. پیاد‌­راه علاوه بر تأمین دسترسی، فضایی سرزنده، امن و راحـت را بـرای حضور گروه‌های مختلف اجتماعی، برقراری تعاملات اجتماعی و انجام فعالیت‌های اختیاری ایجاد می‌کند. این پژوهش با هدف ارائه الگوی پیاده‌راه سازی در سطح شهر خرم‌آباد و با رویکردی نظری _کاربردی متکی بر مطالعات مدلی و نرم افزاری انجام پذیرفته است. برای دستیابی به اهدف پژوهش چهار دسته شاخص از طریق الگوریتم درخت پوشای کمینه در محیط نرم‌افزار Matlab 2016 استاندارد و برای شاخص­گذاری استفاده شده است. در ادامه برای تحلیل فضایی شاخص‌ها از فرآیند تحلیل شبکه  به­دست آمده در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که 43/29 درصد از مساحت بافت شهری خرم‌آباد وضعیت کاملاً مناسب، برای احداث پیاده­راه دارد. تحلیل فضایی شهر خرم­آباد نشان می‌دهد، پنج مسیر بهینه برای توسعه پیاده‌راه سازی منطبق بر الگوی های نظری حاصل از پژوهش شامل: معیارهای اجتماعی ـ اقتصادی، کالبدی ـ فضایی، ترافیک و دسترسی در سطح شهر قابل دستیابی است. بهترین پیاده­راه سازی مسیر حد فاصل میدان 22 بهمن، بلوار ولایت، بلوار 60 متری و بلوار شرق به سوی کوی انقلاب شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

اخوان، آرمین، صالحی، اسماعیل و طغیانی، شیرین(1397). ارزیابی تأثیر عوامل محیطی- کالبدی بر سرزندگی و کیفیت خیابان‌های شهری(مطالعه موردی: خیابان‌های نادر و انقلاب شهر ساری. جغرافیا و پایداری محیط،8(27)، 29- 15.
اسدی خوانساری، حسین و پاکزاد، جهانشاه(1386). راهنمای طراحی فضاهای شهری. تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما .
باستین، علی، زیاری، کرامت الله، پوراحمد، احمد و حاتمی نژاد، حسین(1397) سنجش و ارزیابی اثرات حکمروایی خوب شهری بر زیست‌پذیری شهرها(مطالعه موردی: شهر بوشهر).فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری،9(34)،1-18.
بحرالعلومی،زهرا(1395). دلایل سرزندگی فضاهای عمومی در ایتالیا درگذر تاریخ تا به امروز. فصلنامه هنر و تمدن شرق، 14(4)،42-31.
جهانی، محمد صادق(1400). سالنامه آمارهای جمعیتی استان لرستان 1399.
حبیبی،کیومرث، شیخ احمدی، احمد(1398). تحلیل و ارزیابی سیاست‌های پیاده‌محوری در بافت‌های تاریخی با تأکید بر پیاده‌راه‌ها(مطالعه موردی: پیاده‌راه خیام جنوبی اورمیه). فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری،6(21)،111-136.
صادقی،زهره(1389)، شاخص­های رشـد و توسـعه تسـهیلات و زیـر سـاخت­هـای حمـل و نقـل و ترافیـک کـلان شـهر اصـفهان و عملکـرد آن در سال­های 1382و1388، شهرداری اصفهان، معاونت حمل و نقل و ترافیک.
عزیزی، ثریا، سجاسی قیداری، حمدالله و شایان، حمید(1399). تحلیل تأثیر مبلمان روستایی در افزایش کیفیت محیط کالبدی(مطالعه موردی: دهستان زوارم شیروان).پژوهش­های جغرافیای انسانی، 52(1)، 55-74.
علی‌زاده مقدم، سمیرا، ذاکریان، ملیحه وتشکری بافقی، بابک(1397). بازطراحی مسیر عابر پیاده با رویکرد ارتقاء کیفیت حضورپذیری افراد در بافت تاریخی شهر یزد، نمونه موردی:پیاده روی خیابان فرخی شهر یزد. فصلنامه علمی- پژوهشی؛ پژوهش و برنامه ریزی شهری،9(34) ،133-148.
فصیحی، حبیب اله، پریزادی، طاهر و کرمی، تاج الدین(1398).بررسی نقش پیاده‌راه‌ها در سرزندگی فضاهای عمومی مطالعه موردی: پیاده‌راه حرم شهر ری. فصلنامه شهر پایدار،2(4)،1-15.
قریب، فریدون(1383). امکان سنجی ایجاد مسیرهای پیاده و دوچرخه در محدوده تهران قـدیم. نشـریه هنرهـای زیبا، 19(19)؛ 17-28.
کاشانی­جو، خشایار(1389). پیاده­راه­ها از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی تهران:نشر آذرخش.
کانونی،رضا و رضویان، محمدتقی(1397). اثرات اجتماعی و اقتصادی پیاده­راه سازی در شهر تهران از دیدگاه شهروندان(مطالعه موردی: پیاده­راه 17 شهریور). نشریه هویت شهر، 12(4)،34-19.
مرتضوی، صبوحا(1390). بازشناسی پیاده­راه به عنوان بستری برای گذران اوقات فراغت در شهر. نشریه شهر و منظر، 12، 1-17.
مهدی‌زاده،جواد(1379). برنامه­ریزی کاربری زمین تحول در دیدگاه­ها و روش­ها. مجموعه مقالات کنفرانس زمین و توسعه شهری، 70-79.
محمدیان مصمم، حسن، صرافی، مظفر، توکلی­نیا، جمیله و عیسی­لو، علی­اصغر(1395). الویت­بندی پیاده­راه سازی مسیرهای اطراف حرم حضرت معصومه(س) شهر قم. نشریه پژوهش­های منظر شهر، 5(3)، 97-47.
محمدی حمیدی،سمیه، غفاری گیلانده، عطا(1398). بررسی تأثیر پیاده‌راه در توسعه گردشگری شهری(مورد مطالعه: منطقه نمونه گردشگری شورابیل- شهر اردبیل). فصلنامه جغرافیا(برنامه­ریزی منطقه­ای)،10(1-2)، 713-695.
نوری، محمدجواد و اعتصام، ایرج(1396). تبیین علل شکست پروژهش­های پیاده­راه­سازی در ایران مورد مطالعه: پیاده­راه هفده شهریور کلانشهر تهران. صفه، 27(1)،89-108.
نوروزی، میثم وسجادزاده، حسن(1399). آسیب شناسی عوامل مؤثر بر ناکارآمدی کیفیت‌های محیطی در میدان‌های شهری بعد از تبدیل به پیاده‌راه، مورد مطالعاتی: میدان امام حسین(ع) تهران. نشریه معماری و شهرسازی آرمان­شهر،13(30)،275-289.
نیک‌پور، عامر، حسین­پور عسگر، میترا و طالبی، حکیمه(1396).مطالعه و ارزیابی شاخص‌های محیطی مؤثر بر قابلیت پیاده‌روی( مورد مطالعه: شهر آمل). فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 4(13)، 110-133.
نوریان، فرشاد، خاکپور، امین و کربلایی حسینی غیاثوند، ابوالفضل(1397).ارزیابی محدوده‌های پیشنهادی طرح تفصیلی برای کاربری فضای سبز شهری با استفاده از تحلیل شبکه‌ای (ANP)در (GIS)  مطالعه موردی: ناحیه جوادیه منطقه 16 تهران. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(35)، 97-110.
Aplin, K. (2012), “Smoke emissions from industrial western Scotland in 1859 inferred from Lord Kelvin’s atmospheric electricity measurements”, Atmospheric Environment, 50, 373–376.
Amphoux, P. (1998), “The concept of atmosphere, Irec"-Epel:Lausanne.
Blocken, B., Carmeliet, J. (2004), “Pedestrian wind environment around buildings: Literature review and practical examples”, Journal of Thermal Envelope and Building Science, 28(2), 107–159.
Blocken, B., Hooff, T., Janssen, W. (2012), “CFD simulation for pedestrian wind comfort and wind safety in urban areas: General decision framework and case study for the Eindhoven University campus”, Environmental Modeling & Software, 30, 15-34.
Borgnat, P., Abry, P., Flandrin, P., Robardet, C., Rouquier, J. B., & Fleury, E. (2011), “Shared bicycles in a city: a signal processing and data analysis perspective”, Advances in Complex Systems, 14(3), 415-438..
Bergei,W.A., Danieal, B.D.,(2019), Modelling Pedestrians’ utilization of crossing facilities along urban streets, Journal of Case Studies on Transport Policy, 8(2), 593-598. Dio: https://doi.org/10.1016/j.cstp.2019.12.004.
Christ, W., (2000), “Public versus private space. Paper presented at the International Symposium”, IRS, Erkner bei Berlin, March, pp.173-188.
Cowan, R., (2002), Urban design guidance, London Urban Design Group.
Grieves, R. M., Jeffery, K. J., (2017), “The representation of space in the brain Behavioural Processes”, 135, 113–131.      Dio:https://doi.org/10.1016/j.
Chapman, J. (2009), “Design for emotional durability”, Design, 25(4), 29-35.
Carmona, M., (2003), Public places, Urban spaces, Architectural Press.
Kong, Y., Fukahori,K., Kubota, Y.,(2018), Evaluation of the influence of roadside non-walking spaces on the pedestrian environment of a Japanese urban street, Journal of Sustainable Cities and Society,43(1), 21-31. Dio: https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.07.009
Lowen, H., Krukar, J., Schwering, A.,(2019), “Spatial learning with orientation maps: The influence of different environmental features on spatial knowledge acquisition”, ISPRS International Journal of Geo-Information, 8(3), 149. Dio:https://doi.org/10.3390/ ijgi8030149.
Li, G., Wang, Q.,(2007), “Measuring the Quality of Life in City of Indianapolis by Integration of Remote Sensing and Census Data. International”, Journal of Remote Sensing, 28(2): 249.
Lai,Y., Kontokosta,C.E.,(2018), Quantifying place: Analyzing the drivers of pedestrian activity in dense urban environments, Journal of Landscape and Urban Planning,180(1), 166-187. Dio: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.08.018
Millonig,A., Brändle,N., Ray,M., Bauer,D.,(2009), Pedestrian Behaviour Monitoring: Methods and Experiences, Conference: Behaviour Monitoring and Interpretation - BMI - Smart Environments [an outgrow of BMI workshops], DOI:10.3233/978-1-60750-048-3-11
Marshall, S., Gil, J., Kropf, K., Tomko, M., Figueiredo, L. (2018), “Street network studies: From networks to models and their representations”, Networks and Spatial Economics, 18(3), 735–749. Dio:https://doi.org/10.1007/s11067-018-9427-9.
Madanipour.A.,(2007), Designing the City of Reason Foundations and Frameworks, Imprint: Routledge, P:352, Dio: https://doi.org/10.4324/9780203962138 .
        Madanipour,A.,(2007), Why do we need investing in public space?. Newcastle university.
        Madanipour, A., (2010), Whose Public Space? International case studies in urban design and development, First published by Routledge.
        Manley, E., Cheng, T., (2018),”Exploring the role of spatial cognition in predicting urban traffic flow through agent-based modelling”, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 109, 14–23.             Dio:https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.01.020.
        Manley, E., Orr, S., Cheng, T. (2015), “A heuristic model of bounded route choice in urban areas”,Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 56, 195–209.
Nadel, L. (2013), “Cognitive maps. In D. Waller, & L. Nadel (Eds.), Handbook of spatial cognition”, Washington, DC: American Psychological Association, 155–171.
Omer, I.,  Kaplan, N., (2017), “Using space syntax and agent-based approaches for modeling pedestrian volume at the urban scale”. Computers, Environment and Urban Systems, 64, 57–67,  Dio:https://doi.org/10.1016/J.COMPENVURBSYS.2017.01.007.
Omer, I., Kaplan, N. (2019), “Structural properties of the angular and metric street network’s centralities and their implications for movement flows”, Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 46(6), 1182–1200,Dio:https://doi.org2399808/10.1177
Ouali,K., Harrouni, Kh.E., Abidi, M.L., Diab, Y.,(2020), Analysis of Open Urban Design as a tool for pedestrian thermal comfort enhancement in Moroccan climate, Journal of Optics and Lasers in Engineering,45(1), 64-69. Dio: https://doi.org/10.1016/j.optlaseng.2006.06.004
Rodríguez, D. A., Merlin, L., Prato, C. G., Conway, T. L., Cohen, D., Elder, J. P., Veblen-Mortenson, S. (2015), “Influence of the built environment on pedestrian route choices of adolescent” ,Journal of  Environ Behav, doi:  10.1177/0013916513520004
Tomko, Martin, Winter, S., (2013), “Describing the functional spatial structure of urban environments”. Computers, Environment and Urban Systems, 41, 177–187.
Transport for London, (2018), Walking action plan. London: Mayor of London. http://cont ent.tfl.gov.uk/mts-walking-action-