با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه برنامه ریزی روستایی،کالبدی-فضایی، دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران.

2 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشگاه خوارزمی

چکیده

نطقه پیراشهری سعیدآباد شهریار، توسعه صنعتی روستایی (شهرک گلگون) را تجربه کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی میزان اثرات خزش شهری تهران از منظر توسعه صنعتی روستایی بر شاخص‌های اقتصادی است. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی است و روشی توصیفی-تحلیلی دارد. جامعه آماری هدف ساکنین بافت قدیمی روستای سعیدآباد و پیرامون بوده که اثرگذاری خزش شهری و توسعه صنعت را تجربه کرده‌اند. اثرگذاری توسعه صنعت در منطقه، بر پایه دو شاخص افزایش بازار کار نیروی محلی و افزایش ارزش افزوده تولیدات صنایع به منطقه و 6 گویه آن­ها مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از روش برآورد نمونه در تکنیک رگرسیون(قاعده سرانگشتی)N≥8k+50 حجم نمونه 98 نفر برآورد و به روش نمونه‌گیری تصادفی، نمونه‌ها انتخاب و با تعداد 85 نمونه به اشباع نظر رسیده و پرسشنامه‌های تکمیل شده در نرم‌افزارSPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان از رونق کسب و کار عمدتاً برای قشر متخصص در شهرک گلگون و تا اندازه‌ای برای روستاییان و ماندگاری جمعیت دارد. توسعه صنعتی روستا، ره‌آورد اثربخشی در ممانعت از بیکاری روستاییان در پی نداشته، بلکه باعث افزایش جمعیت غیربومی شده است. این پژوهش راهبردهای حفظ و صیانت از منابع طبیعی، اجرای الگوی بهینه کاربری اراضی و حمایت از منابع انسانی را برای تعادل بخشی اثرات توسعه روستا از منظر صنعت را پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

آسایش، حسین (1384). اقتصاد روستایی. تهران: دانشگاه پیام نور.
ازکیا، مصطفی (1370). مقدمه‌ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی. تهران: انتشارات اطلاعات.
افراخته، حسن و قاسمی‌سیانی، محمد (1393). نقش نواحی صنعتی در توسعه روستایی(مطالعه موردی ناحیه صنعتی کوهپایه در شهرستان اصفهان). مجله مسکن و محیط روستا، 148، 79-98.
بوذرجمهری، خدیجه، شایان، حمید و بهرامی، کیوان (1395). بررسی اثرات اجتماعی و زیست محیطی شهرک های صنعتی بر نواحی روستایی، مطالعه موردی: شهرک صنعتی چناران. فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 20، 5-88 .
پاپلی، محمدحسین و ابراهیمی، محمدامیر (1382). نظریه‌های توسعه روستایی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
توفیقی، فرامرز (1396). امنیت شغلی،  بهار نیوز، 12، 1-2، بازیابی­شده از:
https://www.baharnews.ir/news/276781 
دربان‌آستانه، علیرضا (1383). مفاهیم و مبانی ساماندهی صنایع در نواحی روستایی. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌‌های کشور.
رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا و طاهرخانی، مهدی(1381). استقرار صنعت در روستا و نقش آن در رفاه مناطق روستایی. مدرس علوم انسانی، 25، 1-22.
ریاحی، وحید و پاشازاده، اصغر (1391). بررسی اثرات شهرک صنعتی بر کیفیت زندگی ساکنان روستایی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 2، 29-46.
سالنامه آماری (1398). آرشیو پایگاه داده‌های مرکز آمار ایران. بازیابی شده از:
https://www.amar.org.ir/news/ID/15506/1398
قدیری‌معصوم، مجتبی، رضوانی، محمدرضا و حاجیلو، مهدی(1394). ارزیابی تأثیر شهرک‌های صنعتی بر کیفیت زندگی نواحی روستایی پیرامونی، مطالعه موردی: شهرک صنعتی شریف، شهرستان ابهر. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 47(2)، 297-313.
Abraham, J. (1994). Rural Industries and Rural Industrialization in Developing Economy: Indian Experience. Journal of Rural Reconstruction, 27, 45-52.
Cowie, P., Townsend, L., & Salemink, K. (2020). Smart rural futures: Will rural areas be left behind in the 4th industrial revolution?. Journal of Rural Studies, 79, 169-176. doi:https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.08.042
Eftekhari, A., Pourtaheri, M., & Idinevan, I. (2020). Assessing the level of intelligent growth pattern in rural areas around the metropolis of Tehran. The Journal of Spatial Planning, 24(1), 81-108.
Ge, D., Long, H., Qiao, W., Wang, Z., Sun, D., & Yang, R. (2020). Effects of rural–urban migration on agricultural transformation: A case of Yucheng City, China. Journal of Rural Studies, 76, 85-95. doi:https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.04.010
Green, S. B. (1991). How Many Subjects Does It Take To Do A Regression Analysis?. Multivariate Behavioral Research, 26(3), 499-510. Doi: 10.1207/s15327906mbr2603_7
Guedry, L. Y. (1977). Employment Impacts of Rural Industrialization Lasalle Parish Louisiana. Louisiana Rural Economist, 39(3), 3-15.
Harvey, D. (1935). Seventeen contradiction and the end of capitalism. England: Oxford University Press.
Jia, K., Qiao, W., Chai, Y., Feng, T., Wang, Y., & Ge, D. (2020). Spatial distribution characteristics of rural settlements under diversified rural production functions: A case of Taizhou. China. Habitat International, 102, 102201. doi:https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2020.102201
Jiang, G., Ma, W., Dingyang, Z., Qinglei, Z., & Ruijuan, Z. (2017). Agglomeration or dispersion? Industrial land-use pattern and its impacts in rural areas from China's township and village enterprises perspective. Journal of Cleaner Production, 159, 207-219. doi:https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.04.152.
Kilby, P., Liedholm, C., & Meyer, R. (1994). Small onfarm Activities in the Rural Economy. American Journal of Agricultural Economics, 76(5), 1177 – 1182.
Liu, M., Zhang, Q., GAO, S., & Huang, J. (2020). The spatial aggregation of rural e-commerce in China: An empirical investigation into Taobao Villages. Journal of Rural Studies, 80, 403-417. doi:https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.10.016
Ma, W., Jiang, G., Li, W., & Zhou, T. (2018). How do population decline, urban sprawl and industrial transformation impact land use change in rural residential areas? A comparative regional analysis at the per-urban interface. Journal of Cleaner Production, 205, 76-85. doi:https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.08.323
Misra, R. P., Achyutha, R. N. (1990). Micro-level Rural Planning: Principle Methods and Case Study (Vol. 1). New Delhi, India: Concept Publishing Company.
Mukherjee, A., & Zhang, X. (2007). Rural Industrialization in China and India: Role of Policies and Institutions. World Development, 35(10), 1621-1634.
Nayak, U. S. (1990). Rural Industrialization (Vol. 1). New Delhi, India: M. D Publication p.v.t.
 Ragerz, D., Pendleton, F.B., Richards, O, R., Goud, J. W. (1978). Industrialization, income benefits, and the rural community. Rural Sociology, 2(43), 250-264.
Rao, J. (2020). Comprehensive land consolidation as a development policy for rural vitalization: Rural in Situ Urbanization through semi socio-economic restructuring in Huai Town. Journal of Rural Studies. doi:https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.09.009
Rau, S. K. (1985). Rural industrialization: Policy and programme in four Asian countries, Asian productivity organization, Tokyo. Retrieved from Rome: https://agris.fao.org
Rizwanul, I., Jin, H. (1994). Rural industrialization: An engine of prosperity in postreform rural China. World Development, 22(11), 1643-1662. doi:https://doi.org/10.1016/0305-750X (94)00071-9
Yuan, Y., Wang, M., Zhu, Y., Huang, X., & Xiong, X. (2020). Urbanization’s effects on the urban-rural income gap in China: A meta-regression analysis. Land Use Policy, 99, 104995. doi:https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104995
Zhu, F., Zhang, F., & Ke, X. (2018). Rural industrial restructuring in China’s metropolitan suburbs: Evidence from the land use transition of rural enterprises in suburban Beijing. Land Use Policy, 74, 121-129. doi:https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.09.004.