با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد

2 هیات علمی

چکیده

خانه مبدا و مقصد زندگی انسان است. انسان ها برای کار و فعالیت اجتماعی از آن خارج می شوند و پس از کار و کسب تجربه به خانه باز می­گردند ولی امروزه خانه آدمی در بلوک های مسکونی در پشت چند پنجره یکنواخت و هم شکل با دیگران قرار دارد که نه فقط برای میهمان بلکه برای افراد خانواده نیز تشخیص آن از بیرون مشکل است. حس تعلق به مکان رابطه­ای عاطفی و پرمعنا بین شخص و مکان است؛ پیوندی احساسی که مردم آن مکان را به عنوان قرارگاهی برای بازگشت بدان ارزشمند بدانند. در حقیقت احساس تعلق به مکان شاخصی است که از طریق آن می­توان میزان متمایز بودن آن مکان را برای مردم، نسبت به دیگر مکان ها سنجید. در این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل کالبدی مجتمع­های مسکونی بر افزایش احساس تعلق فرد به مکان زندگیش می پردازیم و با استناد به روش توصیفی – تحلیلی، به هدف کاربردی، بر مبنای بررسی های میدانی و به روش پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفته است. جامعه آماری ساکنان مجتمع های مسکونی شاه بلوط و پردیسان گرگان است و با استفاده از فرمول کوکران 262 نفر از افراد بالای 15 سال به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. جهت تحلیل نتایج از نرم افزار spss استفاده شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد "ابعاد و اندازه" و "روابط و چیدمان فضایی" بیشترین میزان تأثیر را بر روی احساس تعلق به مکان داشته اند.

کلیدواژه‌ها

بهرام پور، عطیه  و مدیری، آتوسا(1394). مطالعه رابطه میان رضایتمندی ساکنان از محیط زندگی و میزان حس تعلق آن ها در مجتمع های مسکونی بلند مرتبه شهرک کوثر تهران. نشریه هنرهای زیبا، 3(20)، 85-94.
پورطاهری، مهدی، عبودی، ادریس، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و مشکینی ، ابولفضل(1394). ارزیابی طراحی روستاهای پیرامون شهری براساس معیارهای ایرانی اسلامی نمونه موردی: استان کردستان. مدیریت شهری، (38)، 7-18.
جوان فروزنده، علی و مطلبی، قاسم(1390). مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن. نشریه هویت شهر، 5(8)، 27-37.
دانشپور، سید عبدالهادی(1379). بازشناسی مفهوم هویت در فضای عمومی شهری (خیابان) نمونه موردی: خیابان انقلاب، پایان نامه دکترا. گروه معماری و شهرسازی. دانشکده هنرهای زیبا. دانشگاه تهران.
راپاپورت، آیماس (1384). معنی محیط ساخته شده رویکردی در ارتباط غیر کلامی. ترجمه : حبیب، فرح. تهران: انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.
موهبتی، نیما و طابعی، مهدیه (1393). بررسی نقش طراحی معماری در انبوه سازی مسکن (نمونه موردی: مقایسه مجموعه مسکونی در ملبورن استرالیا با مجموعه مسکن مهر شهر پردیس در تهران). مدیریت شهری، (36)، 105-124.
 
 
 
Low, S. M., & Altman, I. (1992). Place attachment. In Place attachment (pp. 1-12). Springer, Boston, MA.
Bonaiuto, M., Aiello, A., Perugini, M., Bonnes, M., & Ercolani, A. P. (1999). Multidimensional perception of residential environment quality and neighbourhood attachment in the urban environment. Journal of environmental psychology19(4), 331-352.
Bonaiuto, M., Fornara, F., & Bonnes, M. (2003). Indexes of perceived residential environment quality and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome. Landscape and urban planning65(2), 41-52.
Bricker, K. S., & Kerstetter, D. L. (2000). Level of specialization and place attachment: An exploratory study of whitewater recreationists. Leisure sciences22(4), 233-257.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. psychometrika16(3), 297-334.
Doh, M. (2006). Change through tourism: Resident perceptions of tourism development. Unpublished Doctoral Dissertation, Texas A&M University, College Station, TX.
Eisenhauer, B. W., Krannich, R. S., & Blahna, D. J. (2000). Attachments to special places on public lands: An analysis of activities, reason for attachments, and community connections. Society & Natural Resources13(5), 421-441.
Einifar, A. (1996). The role of the physical design in the experience of neighborhood. The university of new south wales school of architecture.
Fried, M., & Gleicher, P. (1961). Some sources of residential satisfaction in an urban slum. Journal of the American Institute of planners27(4), 305-315.
Handal, P. J., Morrissy, E., & Barling, P. W. (1981). Development of perceived and preferred measures of physical and social characteristics of the residential environment and their relationship to satisfaction. Journal of Community Psychology9(2), 118-124.
Hidalgo, M. C., & Hernandez, B. (2001). Place attachment: Conceptual and empirical questions. Journal of environmental psychology21(3), 273-281.
Hosany, S., Prayag, G., Van Der Veen, R., Huang, S., & Deesilatham, S. (2017). Mediating effects of place attachment and satisfaction on the relationship between tourists’ emotions and intention to recommend. Journal of Travel Research56(8), 1079-1093.
Kyle, G., Graefe, A., Manning, R., & Bacon, J. (2004). Effects of place attachment on users’ perceptions of social and environmental conditions in a natural setting. Journal of environmental psychology24(2), 213-225.
Lewicka, M. (2005). Ways to make people active: The role of place attachment, cultural capital, and neighborhood ties. Journal of environmental psychology25(4), 381-395.
Low, S., & McDonough, G. (2001). Re-mapping the city: Place, order, and ideology. American Anthropologist1, 5-16.
Magalhães, E., & Calheiros, M. M. (2015). Psychometric properties of the Portuguese version of place attachment scale for youth in residential care. Psicothema27(1), 65-73.
Marcus, C. C. (1971). The house as a symbol of self. Institute of Urban and Regional Development, University of California.
Moore, R. L., & Graefe, A. R. (1994). Attachments to recreation settings: The case of rail‐trail users. Leisure sciences16(1), 17-31.
Motalebi Esfidvajani, GH (1996), Picture as Real Environments in Research, pp. 141- 156, in M.A. Groves and S. Wong (eds.). Design for people. Proceeding of PAPER96 Conference in Perth, Australia. Sydney: Edith Cowan University.
Pretty, G. H., Chipuer, H. M., & Bramston, P. (2003). Sense of place amongst adolescents and adults in two rural Australian towns: The discriminating features of place attachment, sense of community and place dependence in relation to place identity. Journal of environmental psychology23(3), 273-287.
Proshansky, H. M., Fabian, A. K., & Kaminoff, R. (1983). Place-identity: Physical world socialization of the self. Journal of environmental psychology3(1), 57-83.
Proshansky, H. M. (1978). The city and self-identity. Environment and behavior10(2), 147-169.
Riley, R. B. (1992). Attachment to the ordinary landscape. In Place attachment (pp. 13-35). Springer, Boston, MA.
Rubinstein, R. I., & Parmelee, P. A. (1992). Attachment to place and the representation of the life course by the elderly. In Place attachment (pp. 139-163). Springer, Boston, MA.
Salvesen, D. (2002). The making of place. Urban Land61(7), 36-41.
Scannell, L., & Gifford, R. (2010). Defining place attachment: A tripartite organizing framework. Journal of environmental psychology30(1), 1-10.
Stedman, R. C. (2003). Is it really just a social construction?: The contribution of the physical environment to sense of place. Society &Natural Resources16(8), 671-685.
Stokols, D. (1981). People in places: A transactional view of settings. Cognition, social behavior, and the environment, 441-488.
Ujang, N. (2008). Place attachment, familiarity and sustainability of urban place identity. Department of Landscape Architecture, Faculty of Design and Architecture, University Putra, Malaysia.
Waxman, L. (2006). The coffee shop: Social and physical factors influencing place attachment. Journal of Interior Design31(3), 35-53.
Waxman, L. (2004). More Than Coffee: An Examination of people. Place, and Community withImplications for Design, Florida: The Florida State University.
Williams, D. R., & Vaske, J. J. (2003). The measurement of place attachment: Validity and generalizability of a psychometric approach. Forest science49(6), 830-840.