با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانشجوی دکتری جغرافیا، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران

چکیده

زیست‌پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه‏ی شهری و طراحی شهری بازتاب می‏دهد که در پیشینه‏ی برنامه‏ریزی شهری رواج پیدا کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخص‏های منتخب زیست‌پذیری کالبدی در مناطق کلان‌شهر اهواز صورت گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی و داده‏ها و اطلاعات به دو روش کتابخانه‏ای و پیمایشی جمع‏آوری شده است. در تجزیه‌وتحلیل داده‏ها از مدل‌هایTopsis ،Vikor، Sar و روش ترکیبی (ادغام)، بهره گرفته شد. نتایج نشان می‏دهد، منطقه 2 در رتبه اول ، منطقة 1 در رتبة 2 ، منطقة 6 در رتبة 3 ، منطقة 3 در رتبة 4، منطقه 8  در رتبه 5، منطقه 7 در رتبه 6 و منطقة 4 در رتبة آخر (نامطلوب‌ترین ) قرارگرفته است. در کل، مناطق هفتگانة این شهر از حیث سطح زیست‌پذیری کالبدی در شاخص‌های کیفیت مسکن، زیرساخت، تحرک شهری و شکل شهری متفاوت است، به‌طوری‌که به لحاظ سطح مطلوبیت زیست‌پذیری کالبدی تنها مناطق 2و 1 در سطح مطلوبیت کامل و مناطق 8،3،6 و4 نامطلوب‏ترین مناطق زیست‌پذیری کالبدی مشخص شد. ارائه راهکارهای چون بازآفرینی بافت فرسوده شهری، توسعه حمل و نقل ارزان و توسعه زیرساخت و دسترسی، بهبود ساخت و ساز گام مؤثری در مسیر زیست‏پذیری کالبدی است.

کلیدواژه‌ها

ایراندوست، کیومرث و عیسی لو، علی‌اصغر(1394)، "شاخصزیست‌پذیریدرمحیط‌هایشهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر مقدس قم)" فصلنامه علمی -پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری سال 4، شماره13، زمستان،101-118
بندر آباد، علیرضا و احمدی‌نژاد، فرشته(1393)، "ارزیابی شاخص‏های کیفیت زندگی با تأکید بر اصول شهر زیست‌پذیر در منطقه 22 تهران"، مجله پژوهش و برنامه‏ریزی شهری، سال پنجم، شماره 16، بهار
بندرآباد، علیرضا(1390)، "شهر زیست‌پذیر از مبانی تا معانی"، انتشارات آذرخش
جعفری اسدآبادی، حمزه(1393) بررسی زیست‌پذیری شهرها در راستای توسعه پایدار شهری، موردمطالعه کلان‌شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، تهران
حبیبی، داوود؛ قشقایی، رضا و حیدری، فرزاد(1392)،" نگاهیبهویژگی‌هایومعیارهایشهرزیست‌پذیرایران"، اجلاس بین‌المللی عمران و توسعه پایدار شهری، تهران.
حاتمی‌نژاد، حسین، رضوانی، محمدرضا، خسروی کردستانی فریبا (1392). سنجش میزان زیست‌پذیری منطقه‌ی دو
شهر سنندج، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال اول، شماره پیاپی4، زمستان، 23-37
حسینی، عباس و ملک‏پور، محسن(1395) ارزیابی زیست‌پذیری شهر کرمانشاه، مجله علمی-تخصصی جغرافیا، عمران، شهرسازی، معماری، ش 2 ج 1، 53-62
حیدری، تقی(1395)، تحلیل زیست‌پذیری چینی‌جاهای فرسوده شهری مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر زنجان، رساله دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی
خراسانی، محمدامین، رضوانی، محمدرضا(1392) ارزیابی مؤلفه‌های زیست‌پذیری در سکونتگاه‌های روستایی پیرامون شهری (بررسی موردی:شهرستان ورامین) توسعه روستایی، دوره پنجم، شماره 1، 1-15
رشیدی، ابراهیم، اصغر، موحد، علی و سیمین تولایی(1395) تحلیل فضایی منطقه کلان‌شهری تبریز با رویکرد زیست‌پذیری، فصلنامه‏ی فضای جغرافیایی سال 16، شماره 54، 176-155
ساسان پور، فرزانه، تولایی، سیمین، جعفری اسدآبادی، حمزه (1393) قابلیت زیست‌پذیری شهرها در راستای توسعه پایدار شهری (موردمطالعه کلان‌شهر تهران)، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا، دوره جدید، سال دوازدهم، شماره 42.
سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ رفیعیان، مجتبی؛ زنگانه، احمد و خزائی‌نژاد، فروغ (1395)، زیست‏پذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخص‌ها، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دورۀ 6، شمارۀ 1، 50-27
صفوی، مریم و رضویان، محمدتقی (1392) درآمدی بر نظریه شهر زیست‌پذیر به‌عنوان الگویی برای شهر فردای اسلامی ایرانی با تأکید بر جنبه‌های بومی، اولین همایش ملی در جستجوی شهر فردا، تهران.
عیسی لو، علی‌اصغر(1393) انگاره زیست‏پذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 146، 107-119
غفاریان بهرمان، محمد، پریزادی، طاهر، شماعی، علی(1395) تحلیل فضایی زیست‌پذیری محلات شهری موردمطالعه: منطقه18تهران، پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 7، شماره 41
Badland, Hannah. Whitzman, Lowe, Aye, Butterworth, Hes (2014) “Urban Liveability: Emerging Lesson from Australian for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health”, Social Science and Medicine, No 111, pp 64-73.
Hankins, Katherine B., (2009), “The disappearance of the state from LivableUrban Spaces, Antipode 41 (5): 845–866.
Heylen, K. (5002). “Liveability in social housing: three case studies in Flanders“.
Leby, J. Hashim, A.H. (0212). “Liveability Dimensions and Attributes: Their Relative Importance in the Eyes of Neighborhood Residents”. Journal of onstruction in Developing Countries, 12 (1), 76–31.
 
 
Mccrea, R. Walters, P(2012)“Impacts of Urban Consolidation on Urban Liveability: Comparing an Inner and Outer Suburb in Brisbane“, Australia, Jurnal Housing,Vol 29, No 2, pp190.
Saitluanga.W (2013), “Planning Sustainable and livability cities”, Stephen.
Song, y., (2011), “A livable city study in china: using structural Equation models”, ph.D, thesis submitted in statistics, Uppsala university.
Victoria Transportation Policy Institution (VTPI). (0211). “Community Livability Helping to Create Attractive, Safe”, Cohesive Communities.
Wang .N (2011),“city of cedar Hill comprehensives plan 2008“ livability, pp5.