با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه پیام نور

چکیده

حکمروایی مفهوم جدیدی است که جایگزین مفهوم حکومت شده است. مفهوم حکمروایی مبتنی بر همیاری حکومت و جامعه مدنی است. این مفهوم بر این اصل بنیادی استوار است که حکومت‏ها به‏جای آنکه به‏تنهایی مسئولیت کامل اداره جامعه را بر عهده گیرند شهروندان، بخش خصوصی و نهادهای مردمی عوامل مسئولِ اداره جامعه هستند. در دهه‏های اخیر این رویکرد در نواحی روستایی نیز رواج یافت و مدیریت نوین با محوریت دهیاری و شورای اسلامی را می‏توان یکی از نمودهای آن دانست. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تحقق ‏پذیری شاخص‏های حکمروایی خوب در نواحی روستایی شهرستان لنجان پرداخته است. نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات کتابخانه‏ای- میدانی است. جامعة آماری شامل تمامی روستاییان بوده و حجم نمونه به روش خوشه‏ای و تصادفی تعیین شده است. بر این اساس دیدگاه‏ها و تجربیات جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و هشت شاخص مهم حکمروایی خوب در روستاهای نمونه، با تکمیل تعداد 250 پرسشنامه از سرپرستان خانوار، مورد آزمون قرارگرفته است. نتایج حاصل از آزمون t نشان داد که شاخص‏های حکمروایی خوب در مجموع با توجه به میانگین 24/3، کمتر از حدمطلوب محقق شده است. به صورت موردی نیز شاخص عدالت و برابری از میانگین مطلوب پژوهشگر (5/3) بالاتر و سایر شاخص‏ها پایین‏تر از حد مطلوب بوده است. نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسه رتبه روستاها نیز نشان می‏دهد بین روستاها به لحاظ تحقق حکمروایی خوب تفاوت معنی‏داری وجود دارد و نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد شاخص‏های حکمروایی خوب در بین روستاهای مورد مطالعه تفاوت معنا‏داری دارند.

کلیدواژه‌ها

آدینه‌وند، علی اصغر. حاجی‌زاده، مریم. قدمی، مصطفی (1392) بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر). مجله‌ی مدیریت شهری، ش31، 64-41.
احمدی، منیژه. چراغی، مهدی (1396) ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق حکمروایی خوب روستایی با تأکید بر عملکرد دهیاری‏ها مطالعه موردی: دهستان چایپاره بالا، شهرستان زنجان، فصلنامه جغرافیا (برنامه‏ریزی منطقه‏ای)، ش4، 44-33.
اسماعیل‏زاده، حسن. صرافی، مظفر (1385)، جایگاه حکمروایی خوب در برنامه‏ریزی شهری طرح متروی تهران، مجله مدرس علوم انسانی، ویژه‏نامه جغرافیا، ش 48، 28-1.
اطهاری، کمال. کاظمیان، غلامرضا. مهدیزاده، جواد (1386)، حکمروایی شهری: مبانی فطری و ضرورت شکل‏گیری آن در ایران، مجله جستارهای شهرسازی، سال 6، شماره 19، 25-19.
بدری، سیدعلی. قدیری معصوم، مجتبی. فرهادی، صامت. اسکندری، حافظ (1390)، مطالعه تطبیقی مدیریت روستایی ایران و چین با رویکرد حکمروایی، روستا و توسعه، ش 3، 69-91.
برادران شرکاء، حمیدرضا. ملک‌الساداتی، سعید (1386) حکمرانی خوب کلید توسعه آسیای جنوب غربی، مجله راهبرد، ش 46، 384-359.
پاداش، حمید. جهانشاهی، بابک. صادقین، علی (1386)، مؤلفه‏ها و شاخص‏های حکمروایی شهری، جستارهای شهرسازی، ش 19 و 20، 72- 79.
ترنر، مارک. هیوم، دیوید (1384)، حکومتداری، مدیریت و توسعه: چگونه دولت کارآمد داشته باشیم، ترجمه عباس منوریان، مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران.
تقوایی، علی‏اکبر. تاجدار، رسول (1388) درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، ش 43، 45- 58.
دادورخانی، فضیله. سلمانی، محمد؛ فرهادی، صامت؛ زارع، زهره (1390)، حکمروایی خوب راهبردی برای کاهش فقر روستایی، فصلنامه نگرش‏های نو در جغرافیای انسانی، ش 4، 120-103.
دربان آستانه، علیرضا. رضوانی، محمدرضا. مطیعی لنگرودی، سید حسن. بدری، سید علی (1389)، سنجش و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمروایی روستایی در حکومت‏های محلی(مطالعه موردی: شهرستان قزوین)، پژوهش‏های جغرافیای انسانی، ش73، 99- 118.
دربان آستانه، علیرضا. رضوانی، محمدرضا (1393) مبانی مدیریت روستایی، دانشگاه تهران، تهران.
دربان آستانه، علیرضا. رضوانی، محمدرضا(1389)، تبیین نظری عوامل مؤثر برحکمروایی روستایی، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‏المللی سکونتگاه‏های روستایی، مسکن و بافت، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‏، تهران، 134- 111.
رحمانی فضلی، عبدالرضا. صادقی، مظفر. علیپوریان، جهانبخش (1393)، بنیانهای نظری حکمروایی خوب در فرایند مدیریت روستایی نوین، فصلنامه مدیریت شهری، ش37. 53-43.
رکن‏الدین افتخاری، عبدالرضا. عظیمی آملی، جلال. پورطاهری، مهدی. احمدی پور، زهرا (1390) تبیین رابطه رهیافت حکمروایی خوب و توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی استان مازندران، پژوهش‏های روستایی، دوره 2، شماره 8، 34 – 1.
رکن‏الدین افتخاری، عبدالرضا. عظیمی آملی، جلال. پورطاهری، مهدی. احمدی پور، زهرا. (1391) ارائه الگوی مناسب حکمروایی خوب روستایی در ایران، فصلنامه ژئوپلتیک، ش 2، 28 – 1.
زاهدی، شمس السادات. ابراهیم پور، حبیب (1391)، حکمرانی مبتنی بر پایداری (با تأکید برحفاظت محیطی)، سمت، تهران.
شریفیان ثانی، مریم (1380)، مشارکت شهروندی، حکمروایی شهری و مدیریت شهری، فصلنامه مدیریت شهری، سال 2، ش 8، 43- 48.
صرافی، مظفر، تقی زاده، فاطمه (1387)، راهبرد شبکه منطقه‏ای، چهارچوبی برای توسعه منطقه‏ای در کشور، مجله پژوهش‏های علوم زمین، ش 1، 71- 89.
عظیمی‏آملی، جلال، رکن‏الدین افتخاری، عبدالرضا (1393) حکمروایی روستایی (مدیریت توسعه پایدار). تهران. سمت.
فرمانداری لنجان(1397) معرفی شهرستان لنجان. (lenjan.gov.ir).
محمودی، جعفر. رونقی، محمدحسین. رونقی، مرضیه (1392) تعیین وزن و رابطه بین شاخص‏های حکمرانی خوب در ایران، فصلنامة مطالعات راهبردی، ش 4، 59 – 87.
مرکز آمار ایران(1390) نتایج سرشماری نفوس و مسکن. تهران.
مرکز پژوهش‏های مجلس (1383)، حکمرانی خوب، بنیان توسعه، مجلس شورای اسلامی، تهران.
مسجد جامعی، احمد(1389) فرصتها و چالش‏های شوراها و شورایاری‏ها، مطالعات مدیریت شهری، ش1، 156-143.
مهدی زاده، جواد (1386) تحولات حکومت و دولت در عصر جهانی‏شدن، گذار از دولت اقتدار مدنی، فصلنامه جستارهای شهرسازی، ش 19 و 20، 51- 45.
مهندسین مشاور دی. اچ. وی(1371)، رهنمودهایی برای برنامه‏ریزی مراکز روستایی، ترجمه جواد میر و دیگران، سلسله انتشارات روستا و توسعه، تهران.
میدری، احمد (1385) مقدمه‏ای بر نظریه حکمروایی خوب، فصلنامه رفاه اجتماعی، ش 22، 278- 261.
نوبری، نازک. رحیمی، محمد (1389)، حکمرانی خوب شهری یک ضرورت تردید ناپذیر، مرکز مطالعات و برنامه‏ریزی شهر تهران، دانش شهر، شماره 11. 48-1.
Adisalem M, 2015. The Performance of Good Governance on Land Administration at Local/Woreda Level: The Case of Naeder Adet Woreda, Tigiray Region, Ethiopia. Inter. J. Polit. Sci. Develop. 3(8): 1-11.
Astleithner, F.and Hamedinger, A.2003, "urban Sustainability as a new form of Governance, Journal of Innovation, vol. 16, No.1, 51-75.
Knacks.Stephen (2003) Democracy, Governance, and growth. Publishing. University of Michigan.
Knoll and Zloczyciti p. (2011), The Good Governance indicators of the millennium
challenge Account: How many Dimensions are really Bemg measured, world development, 40(5), 900- 915.
Manyi, E. E (2007) Local Governments and Rural Development: A Case Study of Buea in Cameroon, Thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Master of Philosophy in Culture, Environment and Sustainability Centre for Development and the Environment University of Oslo Blindern, Norway.
Mdee, Anna. Thorley, Lisa (2016) Good governance, loval government, accountability and service delivery in Tanzania, An ESRC Research Project.
Nkum, J.2002, Local governance for rural poverty reduction, European Form on Rural Development cooperation, policies and approach for rural poverty reduction: what works in practice? Online: http://www.rural forum.
 Rudra predawn and sandal (2011) good governance and human development.
Thomas, M (2009), "What Do the worldwide Govrnance Indicators measure?", Journal of public Administration Research and theory, J-Papt 16(1): 5- 220.
Welch, Richard, 2002,"Legitimacy of Journal local Government in the New Governance Environment". Journal of Rural Studies,Vol.18, Issue 4, P 443–459.
Woreda Hawzen (2017) Decentralized Good Governance in Rural Land Administration: The Case of, IJEDR Volume 5, Issue 2. P: 131-142.
World Bank (2017) Governance and the law, Washington, DC.
Young, Sokphea. Soparth, Pongquan. Sophal, Ear (2011) Local Good Governance of Rural Infrastructure Development Planning: Case Studies of Commune Councils in Cambodia. International Journal of Environmental and Rural Development.59–64
Zhang X, Fan,SH, Zhang, Linxiu and Huang, Jikum.2004, Local Governance and public Good Provision in rural China, Journal of Public Economics, Volume 88, Issue 12, 2857–2871.