با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

شکل‌گیری رهیافت‌های با نگرش برنامه‌ریزی وکالتی را می‌توان به وجود و تداوم نابرابری فضایی و اجتماعی – اقتصادی و شکست ساز و کارهای مرسوم برنامه‌ریزی مرتبط دانست. در ایران، برنامه‌ریزانی که به عنوان مهندسین شهرساز در غالب شرکتهای مهندسین مشاور و یا بصورت شخصی در حال فعالیت هستند، می‌توانند از تخصص خود جهت احقاق حقوق شهروندان  و مشارکت بیشتر آنها  استفاده کنند. هدف این مقاله، ضمن مرور کوتاهی بر ادبیات برنامه‌ریزی وکالتی، کاربست این رهیافت را در طرح‌های انطباق کاربری اراضی در مقیاس شهری دنبال می­کند و به این سوال پاسخ دهد که ارتباط میان طرح‌های انطباق کاربری ارضی در مقیاس شهری و نظریه برنامه‌ریزی وکالتی در سه مبحث موضوع، روشها و اهداف (ارتباط نظریه و عمل) چگونه است. روش­شناسی پژوهش، کیفی است و داده‌های کیفی در این مطالعه با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و سنجه‌های غیر واکنشی(ثبت‌های آرشیوی) گردآوری شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از روش نـــظریــه زمینه­ای استفاده شده است. بر اساس روش نمونه­گیری کیفی ـ نمونه‌گیری مورد نوعی و گلوله برفی و نیز معیار اشباع نظری، از نظرات سی و پنج نفر از صاحبنظران عرصه شهرسازی در این مطالعه بهره گرفته شده است و ادراک آنها نسبت سوالات تحقیق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت؛ با استفاده از روش “نظریه زمینه­ای” و کدگذاری داده‌ها، نه مقوله هسته از یافته‌های اولیه استخراج شدند. نتیجه بدست آمده از تحقیق پیش رو با توجه به مقوله هسته نهایی این است که، “طرح‌های انطباق کاربری اراضی در مقیاس شهری بسیاری از ابعاد موجود در نظریه وکالتی در شهرسازی را پوشش داده و از این رو می‌توان آن را از بسیاری جهات به عنوان بعد اجرایی و عملی نظریه برنامه‌ریزی وکالتی دانست" و پاسخ‌های بدست آمده ارتباط بین نظریه برنامه‌ریزی وکالتی و طرح‌های انطباق کاربری اراضی در مقیاس شهری را بصورت عمیق نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

اجلالی، پرویز؛ مجتبی رفیعیان؛ علی عسگری (1391). نظریۀ برنامه‌ریزی: دیدگاه‌های سنتی و جدید، نشر آگه، تهران.
عبدی دانشپور، زهره (1387 ): درآمدی بر نظریه های برنامه ریزی با تأکید ویژه بر برنامه ریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
رفیعیان، مجتبی؛ نریمان، جهانزاد(۱۳۹۴): دگرگونی اندیشه در نظریه برنامه‌ریزی، انتشارات آرمانشهر
محمد پور ، احمد ( 1388) : روش تحقیق کیفی(ضد روش) انتشارات جامعه شناسان، تهران
 مشهودی، سهراب(1380) :مبانی طرحهای سیال شهری ، شرکت پردازش وبرنامه ریزی شهری: تهران
مصوبات گروه تخصصی سازمان نظام مهندسی استان گیلان (1395) : شرح خدمات طرح های انطباق کاربری اراضی شهری و انطباق شهری
همائی‌فر، علی؛ سحر بهروش(1392): طرح انطباق کاربری اراضی شهری و انطباق شهری ساختمان ها، الگویی برای کنترل تغییرات توسعه شهری ، ماهنامه طاق، شماره 75-78،مشهد
 Alexander, E.R.(2013) :values in planning and design : A process perspective on ethics in forming the built environment, in Claudia Basta and Stefano Moroni (editors) Ethics , Design and planning of  the built environment.,springer
Allmendinger. P. (2002).PlanningTheory, Houndsmills, Palgrave.
Angotti,Tom,2010,” Advocacy and Community Planning: Past, Present and Future”, planners
network: the organization of progressive planning.
Anguelovski I, Shi L, Chu E, (2016) Equity impacts of urban land use planning for climate adaptation: Critical perspectives from the global north and south. Journal of Planning Education and Research 36(3): 333–348
Corbin, J., & Strauss, A. (2008): Basics of qualitative research: Techniques to developing grounded theory (3rd Ed.). Los Angeles, CA: Sage
Chu Eric, Anguelovski Isabelle, Carmin JoAnn. 2016. “Inclusive Approaches to Urban Climate Adaptation Planning and Implementation in the Global South.” Climate Policy
Davidoff, P. (1965) : Advocacy and Pluralism in Planning. Journal of the American Institute of Planners, 31 (4), 331–338.
Davidoff, P., and T. A. Reiner. 1962. A choice theory of planning. Journal of the American Institute of Planners
Embankment, Albert,2001,” Advocacy; What’s it all about?”, WaterAid, Prince Consort House,London, November 2001
Glaser, Barney G. and Strauss, Anselm L. (1967) : The discovery of grounded theory: strategies for qualitative research. Chicago.: Aldine
Flyvbjerg,B. (1998): Rationality and Power:Democracy in practice. Chicago,University of Chicago Press
Harwood,stacy anne,2003,” Environmental Justice on the Streets: Advocacy Planning as a Tool to Contest Environmental Racism”, sage publication, Journal of Planning Education and Research
Hoch, Charles,1994, “What Planners Do”, Power, Politics, and Persuasion, IL: American Planning Association,Chicago.
Lane, M. B. (2005): Public Participation in Planning: An Intellectual History. Australian Geographer , 36 (3), 283–299
Mazziotti, D. F. (1982): The underlying assumptions of advocacy planning: pluralism and reform. In C. Paris (Ed.), Critical readings in planning theory (pp. 207–227). New York: Pergamon Press).
Marris, P. (1994). "Advocacy planning as a bridge between the professional and the political", APA Journal, Spring.
Paris,C.(ed). (1982). Critical Readings in Planning Theory, London. Permagon Press
Preston BL, Westaway RM, Yuen EJ (2011) Climate adaptation planning in practice: An evaluation of adaptation plans from three developed nations. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change 16(4): 407–43
Piven,F.F. (1970). "Whom does the advocacy planner serve?" Social Policy, vol.1, May, June