تأثیر فرم کالبدی شهر بر شیوۀ سفر شهروندان (مورد: شهر ساری)

قدمی, مصطفی; بهرامی, یوسف; دیلم صالحی, مهسا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران

² دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور

³ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، گروه علمی جغرافیا، دانشگاه مازندران

چکیده

گسترش سریع شهرنشینی و جمعیت شهرنشین، نیاز به جابهجایی و تقاضـا بـرای سـفر را روز بـه روز افزایش داده و طولانی شدن زمان سفرها، منجر به افزایش سهم شیوههای سفر شخصـی (اتومبیل)، افـزایش ترافیـک، آلودگی صوتی و هوای ناشی از سیستم حمل و نقل شده اسـت. اسـتفاده گسـترده از اتومبیـل در شهرها، اغلب انعکاس افزایش نیاز به سفر و متوسط مسافت آن در نتیجـه رشـد افقـی و گسـترده شـهرها و به هم خوردن نظم ساختار و فرم کالبدی فضایی شهر و پراکنش فضایی فعالیتهاست. از اینرو، تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر مؤلفههای فرم شهری بر شیوه سفر شهروندان در شهر ساری و شناخت الگوهای غالب سفر انجام گردیده است. در این پژوهش، نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 6 محله از محلات شهر ساری است که 300 نفر از این افراد با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند و شاخصهای اختلاط کاربری، اتصال و تراکم در سه نوع فرم فشرده، نیمه فشرده و گسترده مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهش پس از واکاوی شواهد اذعان دارد که متغیر های موجود فرم شهری عاملی مؤثر در انتخاب شیوه سفر شهروندان در شهر ساری است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که شاخص «تراکم» در فرم فشرده بیشترین تأثیرگذاری را بر شیوه سفر به محل کار دارد (EXP(B):5.533). همچنین، شاخص «اتصال» نیز در فرم نیمه فشرده و گسترده به ترتیب با مقادیر (EXP(B):5.324) و (EXP(B):5.130) ییشترین تأثیرگذاری را در استفاده از حمل و نقل عمومی برای رفتن به محل کار داشته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

بحری انگورد، نادر (1392). ارزیابی کالبدی محلههای نوبنیاد شهری با استفاده از اصول شهرسازی نو مورد: محله یاغچیان تبریز. پایاننامه کارشناسی ارشد. تبریز. ایران.##بهرامی، یوسف (1390). تأثیر ساختار فضایی شهر بر رفتار سفر شهروندان مورد (شهر رشت). پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیامنور. واحد رشت. گیلان. ایران.##تقوایی، مسعود؛ شیخ بیگلو، رعنا؛ بندلو، مریم (1389). «برنامهریزی و مکانیابی بازارهای روز شهر اصفهان با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP)». مجله جغرافیا و توسعه. شماره 19. صص 125-99.##حسینی، سیدعلی؛ بهرامی، یوسف؛ قادری مطلق، ایرج (1393). «تحلیل تأثیر عملکردهای محلهای بر رفتار سفر شهروندان مورد مطالعه (شهر رشت)». پژوهشهای جغرافیای انسانی. دوره 46. شماره 3. صص 676- 657.##دانش، علیرضا؛ بصیری مژدهی، رضا (1387). منشور نوشهرگرایی. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.##سیفیالدینی، فرانک؛ زیاری، کرامتاله؛ پوراحمد، احمد؛ نیکپور، عامر (1391). «تببین پراکنش و فشردگی فرم شهری در آمل با رویکرد فرم شهری پایدار». پژوهشهای جغرافیای انسانی. شماره 80. صص 176-156.##عزیزی، محمدمهدی (1382). تراکم در شهرسازی، اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.##قدمی، مصطفی؛ آنامرادنژاد، رحیم بردی؛ محمدی، سحر (1390). «بررسی وضعیت دسترسی شهروندان با تأثیرگذاری شیوه سفر نمونه موردی شهر بابلسر». آرمان شهر. شماره 7. صص 141-133.##قربانی، رسول؛ نوشاد، سمیه (1387). «راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری، اصول و راهکارها». جغرافیا و توسعه. شماره 12. صص 180-163.##لینچ، کوین (1387). سیمای شهر. مترجم: منوچهر مزینی. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. چاپ هشتم.##

Bento, Antonio (2004). The Impact of Urban Structure on Travel Demand in the United States. World Bank Policy working paper p. pp. 418-466.##Bertaud A. (2002). Note on Transportation and Urban Spatial Structure. Washington: ABCDE conference.##Dai, F.C.; Lee C. F.; Zhang, X. H. (2001). GIS-Based geo-environmental evaluation for urban land-use planning. Engineering Geology.##Hilld, B. F. (2002). Urban Design towards a more sustainable urban. process and urban planning press.##Holtzclaw, J. (1994). Using Residential Patterns and Transit to Decrease Auto Dependence and Costs. Prepared for National Resources Defense Council for California Home Energy Efficiency Rating Systems.##Litman, T. (2011). Critique of the National Association of Home Builders’ Research on Land Use Emission Reduction Impacts. Victoria Transport Policy Institute, (www.vtpi.org).##Litman. T.; Steele. R. (2011). Land Use Impacts on Transport / How Land Use Factors Affect Travel Behavior. Victoria Transport Policy Institute, (www.vtpi.org).##Newman. P.; Kenworthy, J. (2006). "Urban Design to Reduce Automobile Dependence". Opolis: An International Journal of Suburban and Metropolitan Studies. Vol.2. No.1. Article 3. Pp. 35-52.##Pacione, M. (2001). Urban Geography
a global perspective. Routlege.##Polzin, Steven (2004). The Relationship between Land Use, Urban Form and Vehicle Miles of Travel. Center for Urban Transportation Research.##Rodrigue, J. P.; Comtois, C.; Slack, B. (2009). The Geography of Transport Systems, Imprint. Routladge.##Schneider, R.; Kitchen, T. (2007). Crime Prevention and the Built Environment. London and New York: Rutledge.##Sohn, Jungyul (2005). "Are commuting patterns a good indicator of urban spatial structure? ". Journal of Transport Geography. Vol. 13. Pp.306-317.##Souche, S. (2010). "Measuring the structural determinants of urban travel demand". Journal of Transport Policy. (17). Pp. 127–134.##Tim, S.; Frans, M. D.; Martin, D. (2001). "Travel behavior in Dutch mono centric and polycentric urban system". Journal of Transport Geography. Vol. 9. (3). Pp. 173-186.##Vance, C.; Hedel, R. (2006). "On the Link between Urban Form and Automobile Use Evidence from German Survey Data". Land Economics. Vol. 84. No. 1. Pp. 51-65.##Wey, W. M.; Hsu, J. (2014). "New Urbanism and Smart Growth: Toward achieving a smart National Taipei University District". Habitat International. Vol. 42. Pp. 164-174.##

برنامه ریزی توسعه کالبدی

تأثیر فرم کالبدی شهر بر شیوۀ سفر شهروندان (مورد: شهر ساری)

مراجع

مراجع

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 6
شهریور 1396
صفحه 45-56

تأثیر فرم کالبدی شهر بر شیوۀ سفر شهروندان (مورد: شهر ساری)

مراجع

مراجع

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 6شهریور 1396صفحه 45-56

دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 6
شهریور 1396
صفحه 45-56