با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

3 دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

تاب­آوری شهری یک مفهوم نسبتاً جدید در مطالعات شهری و شهرسازی می­باشد لذا برنامه­ریزی شهری نقش حیاتی در شکل­گیری شهرهای انعطاف­پذیر دارد. که جهت این فعالیت برنامه­ریزی استراتژیک در جهت کالبد شهری برای انطباق موضوع لازم می­باشد. بنابراین جهت هرجه بیشتر کاهش و جلوگیری از خسارات آن نیازمند مطالعه و بررسی در ابعاد موضوع می­باشد. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای-  کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوع در شهر ایلام پرداخته است. از آنجا که پیش بینی لرزه ای بر پایه روش های آماری می تواند نتایج قابل قبولی ارائه دهد؛  این پژوهش با بهره گیری از مدل COPRAS و GIS، نرم افزارهایGRAFER، MINITAB، VISIO، Excel و SPSS به بررسی موضوع پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داده است بر اساس مدل COPRAS میانگین تاب آوری در مناطق برابر 65 درصد بوده است. که خسارت کالبدی در اثر زلزله تا شدت 5 مرکالی با استفاده از وزن متغیرها در نواحی ترکیب که منجر به رتبه بندی تاب آوری در شهر ایلام گردید. همچنین با توجه به نتایج مدل­های آمار فضایی مورد استفاده در شهر ایلام 17/54 درصد از نواحی شهر با حفظ وضع موجود در مقابل خطرات و ناآرامی­ها تاب­آور می­باشد.

کلیدواژه‌ها

احدنژاد روشتی، محسن (1389). «ارزیابی آسیب­پذیری اجتماعی در برابر  زلزله نمونه موردی شهر زنجان». مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال دوم. شماره 7.##احدنژاد، محسن؛ قرخلو، مهدی؛ زیاری، کرامت اله (1389). «مدل­سازی آسیب­پذیری ساختمانی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی نمونه موردی شهر زنجان». مجله جغرافیا و توسعه. شماره 19.##آمار، تیمور (1392). «تحولات کالبدی سکونتگاه­های روستایی استان گیلان به منظور تدوین الگوی توسعه کالبدی». فصلنامه برنامه­ریزی کالبدی. سال دوم. شماره چهارم.##چراغی، مهدی؛ جعفریان، زهرا؛ عباسی، جواد و بدری، سیدعلی (1392). «ارزیابی اثربخشی اجرای طرح هادی روستایی در آفرینش سکونتگاه­های روستایی سرزنده مطالعه موردی دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان». فصلنامه برنامه­ریزی کالبدی، سال دوم. شماره چهارم.##قدیری، محمود (1389). تبیین افتراق اجتماعی فضایی آسیب­پذیری کلانشهر تهران در برابر زلزله مخاطرات طبیعی (زلزله). چهارمین کنگره بین­المللی جغرافیدانان جهان اسلام. زاهدان.##ـــــــــــ (1390). تفاوت­های اجتماعی فضایی آسیب­پذیری شهر تهران نسبت به خطر زلزله و رهنمودهای آن برای سیاست­گذاری کاهش آسیب­پذیری. ششمین کنفرانس بین­المللی زلزله­شناسی و مهندسی زلزله. تهران.##قدیری، محمود؛ رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ شایان، سیاوش؛ پرهیزکار، اکبر (1390). «تبیین تمرکز اجتماعی – فضایی آسیب­پذیری شهر تهران در برابر زلزله». مجله برنامه­ریزی و آمایش فضا. دوره شانزدهم. شماره 3.##مودت، الیاس (1393). پهنه­بندی آسیب­پذیری شهرها در برابر زلزله نمونه موردی شهر یزد. پایان­نامه ارشد. استاد راهنما سعید ملکی. اهواز: دانشگاه شهید چمران.##
Adger, W. N. (1999). “Social Vulnerability to Climate Change and Extremes in Coastal Vietnam”. World Development. No. 27 (2).##Agudelo-Vero, Claudia M. (2012). Harvesting urban resources towards more resilient cities. In Resources, Conservation and Recycling.##Arefi, M. (2011). Design for Resilient Cities. reflections from a studio. In: Banerjee, Tidib & Loukaitou-Sideris (ed) (2011) Companion to Urban Design. Routledge: Abingdon.##Birkmann, J. (2005). Danger Need not Spell Disaster, United Na University. Institute for Environment and Human Security.##Bone, K. Vida, M. (2013). “An Assessment of Sustainable Housing Affordability Using Multiple Criteria Decision Making Method”. Omega The International Journal of Management Science. 41(2). Pp. 270- 279.##Cutter S. L.; Mitchell J.T.; Scott M.S. (2000). “Revealing the vulnerability of people and places: A case study of Georgetown County”. South Carolina, Annals of the Association of American Geographers. No. 90.##Folke, C. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability andtransformability. In: Ecology and Society 15:4.##ISDR (2004).  Living with Risk. A Global Review of Disaster Reduction Initiatives.##Jabareen, Y. (2014). Planning the resilient city: Concepts and strategies for coping Planning the resilient city. Concepts and strategies for coping with climate change and environmental risk.##Olazabal, Marta; Chelleri, Lorenzo & Waters J. J. (2012). Why urban resilience?. In: Chelleri, L. & Olazabal, M. (2012) Multidisciplinary perspectives on urban resilience: a workshop report. Basque Centre for Climate Change. Bilbao.##Sarkar, B.; Ray, S. (2012). “a Framework to Measure Relative Performance of Indian Technical Institutions Using Integrated Fuzzy AHP and COPRAS Methodology”. Socio-Economic Planning Sciences. 46(3). Pp. 230-241##UNDP (2004). Reducing disaster risk, A challenge for development. A global report,  New York. Prevention and Recovery, NY 10017, USA: Bureau for Crisis.##Wisner, B.; P. Blaikie, T. Cannon & I. Davis (2004).  At Risk: Natural Hazards, People’s Vulnerability and Disasters. London: Routledge.##