با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه پیام نور

2 استادیار دانشگاه پیام نور

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور

چکیده

تولید محصولات باغی و فروش آن در بازار مصرف شهری می تواند برای روستاییان ایجاد اشتغال و درآمد کرده و بازگشت این سرمایه به داخل روستا باعث ایجاد خدمات زیربنایی و رفاهی و بطور کلی توسعه اقتصادی ـ اجتماعی روستا گردد. این پژوهش به بررسی میزان تاثیر پیوندهای ناشی از تولید محصولات باغی بر تحقق توسعه پایدار روستایی، در دهستان سولقان بعنوان تولید کننده و شهر تهران بعنوان بازار مصرف، می پردازد. مطالعه در 6 روستای منتخب که با توجه به تعداد جمعیت و فاصله تا مرکز بخش و استمرار تولید محصولات باغی انتخاب شده، انجام پذیرفته است. بر اساس مطالعات انجام شده در این منطقه، با توجه به ویژگیهای طبیعی و اقلیمی شرایط نسبتا مساعدی جهت رشد و توسعه باغداری فراهم آورده، چنانچه باغداری مهم ترین بخش از فعالیتهای اقتصادی ناحیه مورد مطالعه است. نتایج این تحقیق که با روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از داده ها و اطلاعات کتابخانه ای و میدانی )تکمیل 237 پرسشنامه) انجام گرفته، نشان داد که رابطه منتج از تولید محصولات باغی بین ناحیه مورد مطالعه و شهر تهران در تحقق توسعه پایدار روستایی موثر می باشد. البته در این زمینه مشکلاتی همچون کوچک بودن قطعات اراضی باغی و به تبع آن نظام بهره برداری خرده مالکی و استفاده سنتی از منابع آب وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

آذرباد، نسرین (1388). تبیین شبکه­ای پیوند شهر و روستا با تأکید بر جریان­های جمعیتی در شهرستان فیروزکوه. رساله دکترای تخصصی. استاد راهنما: دکتر محمد سلمانی. تهران: دانشکده جغرافیا. دانشگاه تهران.##پاپلی یزدی، محمدحسین (1382). نظریه­های شهر و پیرامون. تهران: انتشارات سمت.##تقی­زاده، فاطمه (1384). نقش بازارهای محلی در پیوند روستایی شهری با تأکید بر تعادل­های منطقه­ای. رساله دکترای جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی. استاد راهنما: دکتر عباس سعیدی. تهران: دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی.##جاجرمی، کاظم؛ نوباغی، ام­البنین (زمستان 1391). «روند توسعه اقتصاد روستایی، مطالعه موردی: دهستان میان جوین سبزوار». فصلنامه جغرافیایی سرزمین. سال نهم. شماره 36. صص 43-29.##زرنقی، محمد (1382). روابط متقابل شهر و روستا و نقش آن در تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نواحی روستایی، نمونه موردی: شهرستان هرسین. دانشگاه تربیت مدرس.##سعیدی، عباس (1382). «روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی – شهری یک بررسی ادراکی، جغرافیا». نشریه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران. سال اول. شماره 1.##شاریه، ژان برنار (1373). شهرها و روستاها. ترجمه سیروس سهامی. تهران: انتشارات نیکا.##شکوئی، حسین (1373). دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری. جلد اول. تهران: انتشارات سمت.##رضوانی، علی اصغر (1380). روابط متقابل شهر و روستا با تأکید بر ایران. دانشگاه پیام­نور.##رضوانی، محمدرضا (1381). «تحلیل الگوهای روابط و مناسبات شهر و روستا در نواحی روستایی اطراف تهران». پژوهش­های جغرافیایی. شماره 43.##خالدی، شهریار؛ منشی­زاده، رحمت الله و دیگران (1390). «امکان­سنجی جاذبه­های توریستی- اگرواکوتوریستی در توسعه روستایی مورد:  دهستان لواسانات کوچک با تأکید بر باغات گیلاس و استفاده از مدل swot». دانشگاه شهید بهشتی تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. جلد 20. شماره 23. صص 23-7.##خوبفکر، حبیب­الله؛ قریشی، صلاح­الدین (1391). «پیوندهای روستایی – شهری زاهدان و توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی: شهرستان زاهدان». مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بلوچستان. مجله پژوهش­های روستایی. سال سوم. شماره 1. صص 146- 119.##ضیا توانا، محمدحسن؛ شمس­الدینی، علی (1389). «کارکردهای شهری در توسعه روستایی، مطالعه موردی: نورآباد و روستاهای پیرامون». مجله نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. سال دوم. شماره 3. صص 60-45.##ضرابی، اصغر (1393). «بررسی روابط اقتصادی شهر و روستا در شهرهای متوسط – نمونه موردی: شهر کازرون». دانشگاه اصفهان. مجله رشدآموزش جغرافیا. دوره بیست و پنجم. شماره4. سال1390.##طاهرخانی، مهدی؛  و رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا (1383). «تحلیل نقش روابط متقابل شهر و روستا در تحول نواحی روستایی استان قزوین». مدرس علوم انسانی. دوره 8. شماره 35. صص 112 ـ 79.##طاهرخانی، مهدی و زرنقی، محمد (1382). «مطالعه روابط متقابل شهر و روستا و نقش آن در تغییرات اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی نواحی روستایی،  شهرستان هریس».  مجله آموزش جغرافیا. سال 19.##عزیزپور، فرهاد (1386). «شبکه­های ناحیه­ای و توسعه محلی با تأکید بر پیوندهای روستایی – شهری، نمونه موردی: شبکه تولید شیر در ناحیه لیتکوه (آمل/ مازندران). جغرافیا نشریه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران. دوره جدید. سال دوم. شماره 2. بهار و تابستان 1383.##علوی­زاده ،امیرمحمد؛ جوان، جعفر؛ کرمانی، مهدی (تابستان 1389). فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران. دوره جدید. سال هشتم. شماره 25. صص24-7.##فیروزنیا، قدیر؛ افتخاری، عبدالرضا (1390). «تحلیل تداوم کارکرد اقتصادی روستاهای در معرض تخلیه جمعیتی شهرستان قزوین». دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی. سال13. شماره 41.  صص 56-37.##مهدوی، مسعود؛ عبدی، پروین (1393). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی. سال سوم. شماره 4. پیاپی 10. صص 17-1.##
Douglass, Mik  (1999). Rural ـ Urban Integration and Regional Economic resilience: Strategies for the Rural-  Urban Transition in Northeast Thailand. Department of Urban and Regional Planning University of Hawaii.##ــــــــــ (1998). “A Regional Network Strategy for Recipcal Rural  ـ Urban linkage: an Agenda for policy Research with Reference to Indonesia”. third world planning review. Vol. 20. No. 1.##Fabrice Flipo (2007). Le developpement durable, breal.##Kaur, R. (2007). Urban-Rural Relations and Regional Development. Changing nature, intensity and interaction mechanisms. Regal Publication: New Delhi.##Potter, Robert B. and Tim Unwin (1989). The Geography Urban ـ Rural interaction in Developing Countries Routledge. London and New York: 413 ـ 427.##Rondinelli, D. A. (1985). Applied Methods of Regional Analysis: The spatial Dimensions of Development policy. Westview: Boulder.##Tacoli, Cecilia (1998). “Rural ـUrban Interactions: A Guide to the Literature”. Environment and Urbanization.   Vol. 10. No.1. pp. 147 ـ166.##Un-Habitat (2004). Regional Conference on Urban-Rural Linkages. 1-4 october.##