با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان

4 دانشیار دانشکده جغرافیا و عضو قطب علمی برنامه ریزی روستایی دانشگاه تهران

چکیده

در فرآیند تغییر الگوی زندگی جوامع روستایی متأثر از گسترش شهرنشینی در دهه­های اخیر و تغییر در نوع و دامنه روابط متقابل شهر و روستا در ایران، دورنمای عظیمی از تحولات وسیع در نحوه زندگی، مناسبات اجتماعی و اقتصادی روستاییان همراه با احساس نیاز به تأمین مفهوم سرزندگی در جوامع روستایی البته با ماهیتی متفاوت در مقایسه با یک سکونتگاه شهری، در جریان است. از این­رو تحقیق حاضر به بررسی اثربخشی طرح هادی روستایی در آفرینش سکونتگاه­های روستایی سرزنده مطابق با خواسته­ها و نیازهای واقعی ساکنان این جوامع پرداخته­است. این پژوهش، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی ـ پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق سه روستای دارای طرح هادی و سه روستای فاقد طرح هادی، واقع در دهستان غنی بیگلو در شهرستان زنجان را تشکیل می­دهند. روش گرداوری اطلاعات به­صورت کتابخانه­ای و میدانی و روش تجزیه­و­تحلیل آن‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته­است. نتایج تحقیق نشان می­دهد، اجرای طرح هادی به بهبود و ایجاد پیشرفت کمّی و کیفی مؤلفه­های سرزندگی به­ویژه وضعیت کالبدی روستاهای مورد مطالعه انجامیده­است.

کلیدواژه‌ها

آمار، تیمور و رضا صمیمی (1388)، ارزشیابی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی روستایی، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره127، (55-44).##برزو، غلامرضا و همکاران، (1389)، ارزشیابی کیفی اجرای طرح هادی در روستای کرناچی، فصلنامه پژوهشهای روستایی، شماره 3، (172-153).##بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، (1388) ، ارزشیابی اثرات اجرای طرح هادی روستایی، معاونت عمران روستایی،تهران.##پاکزاد، جهانشاه (1382)، عناصر و کیفیت های منظر یک فضای شهری. مجله آبادی، شماره 38، (125-115) .##پورطاهری، مهدی و همکاران (1390)، راهبردها و سیاست­های توسعه کالبدی سکونتگاه­های روستایی ، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.##تقی لو، علی اکبر و همکاران (1388)، ارزیابی طرح های هادی روستایی در ابعاد کالبدی، اجتماعی و اقتصادی از دیدگاه روستائیان، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، تهران،(25-14).##جیکوبز، جین (1388)، مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی، ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.##چپ من، دیوید (1388)، آفرینش محلات و مکان­ها در محیط انسان ساخت،ترجمه شهرزاد فریادی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.##حبیبی، سیدمحسن و جواد سلیمی (1376)، استخوان بندی شهر تهران، انتشارات دانشگاه تهران،تهران##حق پناه، مریم و مرجان دهقانی، (1388)، بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی روستایی ، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، تهران، ( 31-21).##درست، سجاد و همکاران (1392)، ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح های هادی از دیدگاه روستاییان (نمونه موردی: دهستان های میلاس و سردشتِ شهرستان لردگان)، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، شماره 3، (181-169).##رضایی، روح الله و محمد آمقاتی (1392)، شناسایی و تحلیل اثرات اجرای طرح هادی روستایی در مناطق روستایی شهرستان اسکو، فصلنامه مسکن و محیط روستا، سال سی و دوم، شماره144، (87-75).##سعیدی، عباس و صدیقه حسینی حاصل (1388)، شالوده مکان‌یابی و استقرار روستاهای جدید، انتشارات بنیاد م‍س‍ک‍ن‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی، ته‍ران‌.##سعیدی، عباس (1383)، مسایل و چشم انداز عمران و توسعه روستایی در ایران، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره108،( 14-3).##سعیدی رضوانی نوید و مریم خستو (1389) ، عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم "مرکز خرید پیاده"،  فصلنامه هویت شهر، شماره 4(6)،(63-74).##عظیمی، نور الدین و مجید جمشیدیان مجاور (1384)، بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح های هادی روستایی مطالعه موردی: گیلان غرب، فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 22.##عنابستانی، علی اکبر (1388)، ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح­های هادی روستایی، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا ، تهران.##غلام رضایی، محمد علی (1382)، ارزشیابی طرح های هادی روستایی در روستاهای استان لرستان، پایان نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، استاد راهنما عبدالحمید حسینیان ، دانشگاه رازی کرمانشاه.##گلکار، کورش (1386)، مفهوم سرزندگی در طراحی شهری، نشریه علمی ـ پژوهشی صفه ، سال شانردهم ،شماره 44،(75-66).##محمدی یگانه، بهروز و همکاران (1391)، تبیین اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان کرانی- شهرستان بیجار فصلنامه مسکن و محیط روستا، سال سی و یکم، شماره 139،( 109-99).##مطیعی لنگرودی، حسن و ارسطو یاری (1389)، حفاظت محیط زیست و برنامه ریزی توسعه فیزیکی روستا با تأکید بر ارزیابی طرح های هادی روستایی، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 21، شماره پیاپی 39 ، شماره 3، (60- 45).##مظفر، فرهنگ و همکاران (1387)، ارزیابی اثرات اجرای طرح های هادی بر محیط زیست روستاهای ایران ، فصلنامه علوم محیطی سال پنجم ، شماره 3،( 32 -11).##لینچ، کوین (1381)، تئوری شکل شهر، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران،تهران.##نصیری، اسماعیل (1388)، ارزیابی اثربخشی طرح هادی روستایی سکونت گاههای روستایی ، اولین کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، تهران.##
Agarwal, S. Sanzidur, R. and Andrew,  E. )2009 (“Measuring the determinants of relative economic performance of rural areas”: Journal of Rural Studies 23, no. 3,pp. 309-321.##Besser, Terry L., Nicholas R, and Kerry A.)2008(, "The Impact of Economic Shocks on Quality of Life and Social Capital in Small Towns": Rural Sociology73, no. 4,pp.580-604.##Besser, Terry L., Nicholas R, and Matthew P.)2009( "The Impact of New Employers from the Outside, the Growth of Local Capitalism, and New Amenities on the Social and Economic Welfare of Small Towns": Economic Development Quarterly 23, no. 4,pp. 306-316.##Cook. C, S, Crull, Marilyn Bruin, Becky Yust, Mack Shelley, Sharon Laux, Jean Memken, Shirley Niemeyer and B.J. White. (2009) “Evidence of a Housing Decision Chain in Rural Community Vitality”: Rural Sociology 74, no. 1,pp. 113-137.##Deller, Steven C., Tsung-Hsiu Tsai, David W. Marcouiller and Donald B.K. English.(2001), “The role of amenities and quality of life in rural economic growth”, American Journal of Agricultural Economics 83, no. 2 ,pp. 352-365.##Farlex Inc. (2011), "The Free Dictionary." http://www.thefreedictionary.com/quality+of+life (accessed 4/20/2011).##Gibson, K et all. (2010), "Rethinking the dynamics of rural transformation: performing different development pathways in a Philippine municipality", Transactions of the Institute of British Geographers, Volume 35, Issue 2, pp. 237-250.##Halseth, G., Sean. Markey, B. Reimer, and D. Manson.(2010), "Introduction: The Next Rural Economies": In The Next Rural Economies: Constructing Rural Place in Global Economies, ed. Greg Halseth, Sean Markey and David Bruce, 1-16. Wallingford, UK ; Cambridge, MA: CABI.##Holland, David, Paul Lewin, Bruce Sorte, and Bruce Weber.(2009), “How Economically Interdependent is the Portland Metro Core with its Rural Periphery? A Comparison Across Two Decades”: Working Paper No RSP 0901. Rural Studies Program diss, Oregon State University.##Koomen, E. (2011), “Indicators of Rural Vitality. A GIS-based analysis of socio-economic development of the rural Netherlands.” Vrije Universiteit Amsterdam, Faculty of Economics and Business Administration, Research Memorandum, pp. 1-50.##Liu, Y.2007,"rural transformation development and new countryside construction in eastern coastal area of china": Acta geographica  sinica, no 62,pp. 563-570.##Lorah, Paul and Rob Southwick.(2003), “Environmental Protection, Population Change, and Economic Development in the Rural Western United States”: Population & Environment 24, no. 3, pp. 255-272.##McGranahan, David A.(2008), “Landscape Influence on Recent Rural Migration in the US.” Landscape and Urban Planning 85, no. 3-4, pp. 228-240.##McGranahan, David, and Calvin L. Beale.(2002), "Understanding Rural Population Loss."Reeves, Edward B., and Robert A. Bylund.(2005), "Are Rural Schools Inferior to Urban Schools? A Multilevel Analysis of School Accountability Trends in Kentucky", Rural Sociology 70, no. 3 , pp.360-386.##Turcanu, Laura.(2012), Rural Vitality in the Netherlands, Available at www.feweb.vu.nl /.../Rural_Vitality_in_the_Netherlands.##Whisler, R.L, B.S. Waldorf, G.F. Mulligan, and D.A. Plane.(2008), "Quality of Life and the Migration of the College-Educated: A Life-Course Approach", Growth and Change 39, no. 1,pp. 58-94.##Yust, B.L., B.J. White, S. Laux, M.J. Bruin, S.R. Crull, and C.C. Cook.(2005), "Housing Needs in Rural Communities": In annual conference and exposition of the American Association of Family and Consumer Sciences. Minneapolis, MN.##