با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، مازندران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، مازندران، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، مازندران، ایران

4 دانشیار گروه جغرافیا ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، مازندران ایران

10.30473/psp.2023.68054.2677

چکیده

منظر شهر، نخستین ویژگی بصری یک شهر است که حاصل تعاملات مکانی-‌فضایی بین کاربری‌ها با فعالیت‌های شهری است. طبق تجارب علوم شهری، منظر شهری نامطلوب، درکوتاه مدت بر کلیه فرایند‌های داخلی شهر تأثیر منفی می‌گذارد و در بلند مدت سبب ناپایداری توسعه شهری را در ابعاد مختلف می‌شود. از آنجایی که عوامل ساختاری، از مهم­ترین گزینه‌های تشکیل­دهندۀ‌ نما و منظر شهر هستند، لذا هدف این پژوهش تحلیل نقش عوامل ساختاری-کالبدی بر کیفیت منظر شهر بابل است. این پژوهش در بخش مرکزی شهر بابل به روش توصیفی-تحلیلی اجرا و گردآوری اطلاعات به روش­های میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته شده است. برای تحلیل آماری از نرم افزار spss و روش رگرسیونی استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که منظر شهری بابل به لحاظ مؤلفه‌های ساختاری-کالبدی از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و از سوی دیگر در شاخص‌هایی همچون" دسترسی به خدمات و امکانات شهری و فضاهای باز و سبز"، و شاخص"عملکرد پیاده‌ مدار و ‏دوچرخه مدار" به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر میزان مطلوبیت از کیفیت منظر شهری بابل داشته است.

کلیدواژه‌ها

امین‌زاده، بهناز‌‌(1395). ارزش‌ها در طراحی منظر شهری. چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بهزادفر، مصطفی‌(1393). هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران. چاپ اول، تهران: انتشارات نشر شهر‌(وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران).
پاکزاد، جهانشاه‌‌(۱۳98). سیر اندیشه‌ها در شهر سازی: از کمیت تا کیفیت. جلد دوم، چاپ اول، تهران: انتشارات آرمان شهر.
پاکزاد، جهانشاه‌(1397). راهنمای طراحی فضاهای شهری. چاپ هفتم، تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری.
دانشپور، زهره‌(1387). درآمدی بر نظریه‌های برنامه‌ریزی با تاکید ویژه بر برنامه‌ریزی شهری. چاپ اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
رفیعیان، محسن، مویدی، محمد، سلمانی، حسن و توانگر، لیلا‌(1391). ارزیابی احساس امنیت شهروندان با رویکرد منظر شهری(نمونه موردی محله اوین تهران). نشریه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 2(8).
سوافیلد، سایمون‌(1390). نظریه در معماری منظر. ترجمان: محسن فیضی، مهدی خاک‌زند، سینا رزاقی‌اصل. چاپ اول، تهران: انتشارات فرهنگ متین.
طالشی، مصطفی‌(1400). اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه پیام‌نور.
علیمردانی، مسعود، کتاب‌اللهی، کسری و قنبران، عبدالحمید ‌(1398). نگرش فرآیند محور در تبیین مولفه‌های توسعه کالبدی فضاهای شهری، نشریه علمی‌‌پژوهشی برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 4(15)،  72-49.
فیروزمند، مارال‌(1391). بررسی تطبیقی بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی شهروندان و کیفیت مبلمان و فضای شهری با تاکید بر عدالت اجتماعی(نمونه: شهر بابل). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی ‌شهری، به راهنمایی اسدالله دیوسالار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور مرکز ساری.
خاوریان، امیررضا، رضایی، محمدرضا، علیان، مهدی و مولائی، محمد‌(1395). تصمیم‌سازی در برنامه‌ریزی منظر شهری با استفاده از مدل تحلیل شبکه. مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، 3(1)17-31 .
گلـکار، کـورش‌(۱۳91)‏. کنـدوکاوی در تعریف طراحی شـهری. چاپ دوم، تهـران: انتشارات ثمین نوین تهران.
لحمیان، رضا و فیروزمند، مارال (1397) . فضای شهری و رفاه اجتماعی. چاپ اول، گرمسار: انتشارات دانشگاه گرمسار.
لحمیان، رضا(1387). بررسی تعامل کنش انسان و طبیعت بر بافت مکانی شهر بابل. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی-پژوهشی، 5(20)، 31-48 .
لحمیان،‌ رضا‌(1397).تلفیق سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرآیندهای تصمیم‌گیری چندمعیاره درمکان گزینی پارک‌های طبیعی-منطقه‌ای مطالعه موردی: استان مازندران. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 108(27)، 211-224.
وحدت، سلمان، سجادزاده، حسن و کریمی مشاور، مهرداد‌(‌1395). تبیین ابعاد موثر بر منظر خیابان در جهت ارتقای خوانش منظر فضاهای شهری. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری. 15(17)، 17-35 .
Barrett, T & Wu, J (2015). History of Landscape Ecology in the United States. New York: Springer Science Business Media.
Canter. D. & Montgomery.S (2019). European Urology. © 2018 European Association of Urology. Published by Elsevier B.V. All rights reserved. Volume 75, Issue 5, May 2019, Pages 853-860
Cervero, Robert and Duncan, Michael (2002). Residential Self Selection and Rail Commuting, A Nested Logit Analysis. University of California Transportation Center Berkeley, California
Punter, John  & Roul ,Dave (1996). Urban Design Theory in Planning Practice: The British Perspective. Built Environment (1978), Vol. 22, No. 4, Theory and Practice in Urban Design (1996), pp. 263-277 (15 pages). Published By: Alexandrine Press.