نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
2 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
10.30473/psp.2023.67256.2654
چکیده
کودکان، قشر مهم و حساسی هستند که باید نظر و خواسته‌های آن‌ها درباره محیط زندگیشان پرسیده شود؛ همین امر موجب شکل‌گیری محلات دوستدار کودک منطبق با نیازهای آنان می‌شود. دلیل انتخاب محله پونک جنوبی خودرومداری، تراکم بالا و مشارکت پایین کودکان در محله بود. بنابراین، هدف از این پژوهش شناسایی راههای مشارکت کودکان در راستای ایجاد محلات دوستدار کودک است. روش تحقیق، توصیفی –تحلیلی است و نوع پژوهش از نوع کاربردی است و از نظر مکانی، پژوهش میدانی و کتابخانهای است. جامعه آماری، کودکان زیر 18 سال محله پونک جنوبی است که شامل 7291 نفر بوده و حدود 5/20 درصد از جمعیت محدوده را به خود اختصاص داده‌اند و نیاز به برنامهریزی دارند. یکی از روشهای مشارکت کودکان، ترسیم نقاشی است که کودکان به روش تصادفی ساده برگزیده شدهاند. بنابراین، با تحلیل نقاشی کودکان میتوان محله پونک جنوبی را به سمت دوستدار کودک بودن هدایت کرد. نتایج پژوهش از بررسی نقاشی 50 کودک نشان میدهد که 19 مقوله، مورد علاقه و توجه کودکان بوده. در میان مقولهها، به ترتیب تعامل فعال و غیرفعال با محیط طبیعی و مصنوع و همچنین آسایش اقلیمی دارای بیشترین توجه و دسترسی به حمل و نقل همگانی، ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخهسواری و پیادهرویی، مورد توجه کمتری در نقاشی کودکان بود. همچنین بعد محیطی با 26/45 درصد در رتبه اول و حمل و نقل با 07/6 در رتبه آخر از نظر کودکان قرار گرفته است. بنابراین میتوان با مشارکت دادن کودکان، محلات دوستدار کودک ایجاد کرد.
کلیدواژه‌ها
اسدزاده، پریا و کریمیآذری، امیررضا (1394). فضاهای کودک محور با تکیه بر تعامل کودک و فضا، دومین کنفرانس بینالمللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.
تیوانت، لوئیس (2018). کتاب راهنمای شهرها و اجتماعات محلی دوستدار کودک، نشر یونیسف.
حبیبی، سیدمحسن، عزتیان، شهره و محقق نصب، عنایت‌الله (1397). آموزههای مشارکت کودکان در فرایند طراحی فضای شهری دوستدار کودک (مطالعه موردی: شهر سده لنجان). فصلنامه مطالعات شهری، 8(29)، 111-120.
حسینی، افسانه (1398). بازسازی و نوسازی بافت فرسوده قلعهی گلحصار با رویکرد توانمندسازی با تاکید بر مشارکت مردمی، پایاننامه کارشناسی‌ارشد در رشته مهندسی معماری گرایش مسکن، به راهنمایی دکتر سید عباس یزدانفر، دانشگاه علم و صنعت ایران.
حسینزاده، علیحسین و فدائیدهچشمه، حمید (1391). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری (مطالعـه مـوردی: شهر شهرکرد). فصلنامه مطالعات جامعـهشناخـتی شهـری (مطالعات شـهر)، 5(3)، 59-82.
خمبری، سمیرا (1392). تاثیر گذاری اصول شهر دوستدار کودک بر ارتقاء حضورپذیری در فضای عمومی شهری (نمونه موردی محله ویلاشهر ،شهر گرگان)، پایاننامه کارشناسی‌ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
خمیس صیدی (1396). تحلیـل مبـانی فلسفی حقوق کودکان و استلـزامات تربیتـی آن با تأکید بر کنوانسیون جهانی حقوق کـودک، رسـاله دکتـری رشته علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
دریسکل، دیوید (1387). ایجاد شهرهای بهتر با کودکان و جوانان، راهنمایی برای مشارکت و پژوهش مشارکتی. مترجم مهرنوش توکلی و نوید سعید رضوانی. تهران: نشر دیبایه.
شهریزاده، صدف و مؤیدفر، سعیده (1396). برنامهریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان، نمونه موردی: شهر یزد، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 8(28)، 170-149.
ضرغامی، اسماعیل و باقری، حسین (1398). شناسایی مولفههای مکان دوستدار کودک در محلات مسکونی. نشریه هویت شهر، 37(13)، 116 – 105.
عزتیان، شهره (1396). عوامل و موانع مشارکت کودکان در تشکیل فضای شهری. نشریه منظر، 39(9)، 49-38.
کیانی، اکبر و اسماعیل‌زادهکواکی، علی (1391). تحلیل و برنامهریزی شهر دوستدارکودک (CFC) از دیدگاه کودکان، مطالعه موردی: قوچان، فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر مرکز پژوهشی هنر و معماری و شهرسازی نظر، 9(20)، 62-51.
کامل‌نیا، حامد و حقیر، سعید (1388). الگوهای طراحی فضای سبز در شهر دوستدار کودک، نمونه موردی: شهر دوستدار کودک بم. نشریه باغ نظر، 6(12)، 77-88.
متینی، مریم، رضوانی، نویدسعید و احمدیان، رضا (1393). معیارهای طراحی محلات مبتنی بر رویکرد شهر دوستدار کودک، نمونه موردی: محله‌ی فرهنگ مشهد. نشریه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 4(15)، 112-91.
مویدفر، سعیده و صفایی، فروغ (1398). برنامهریزی شهر دوستدار کودک در راستای ارتقاء مشارکت نوجوانان، مطالعه موردی: شهر آباده، نشریه علمی-پژوهشی کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 7(2)، 277-247.
مویدفر، سعیده و شهریزاده، سعیده (1395). برنامه ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان، نمونه موردی: شهر یزد، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، 8(28)، 149-170.
Aerts, J. (2018). Shaping urbanization for children A handbook on child-responsive urban planning, all reasonable precautions have been taken by Unicef to verify the information contained in this publication. For corrigenda subsequent to printing, please see www.unicef.org/publications. ISBN: 978-92-806-4960-4.
Aminzadeh, B., & Attaran, M. (2015). Comparison of Methods for Participation of Vulnerable Children in Neighborhood Rehabilitation (Case Studies: Tehran’s Southern Neighborhoods), International Journal of Architecture and Urban Development,17-24.
Arnstein, Sh. (1969). A ladder of citizen participation, Journal of American Planning, Vol 35, No. 4: 216-224.
Bartlett, Sh. (2002), Building Better Cities with Children and Youth, Article in Environment and Urbanization.
Blinkert, B. (2004). Quality of the city for children: chaos and order. Children, Youth and Environments, 14(2), 99-112 https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-367104.
Backer, K. D., & Jans, M. (2002). “Youth (-work) and social participation, Elements for a practical theory, jongerren en participatie.
Broberg, A., Kytta, M., & Fagerholmb, N. (2013). Child-friendly urban structures: Bullerby revisited. Journal of Environmental Psychology, 110-120.
Corsi, M. (2002). The child friendly cities initiative in Italy. Environment& Urbanization, Vol 14 No2
Chatterjee.s. (2006). children’s friendship with place:an exploration of environmental child friend lines of children’s environment of environmental child friend lines of children’s environment in cities”. phddissertation, thenorth Carolina state university.
Driskell, D. (2002). creating better cities with children and youth, London: unesco.
Driskell, D., Bannerjee, K & Chawla, L. (2001). Rhetoric, reality and resilience: overcoming obstacles to young people’s participation in development. Environment & Urbanization, Vol 13 No 1 ,77-89.
DFID- UK Civil Society Organisations. (CSO). (2010). Youth participation in development (A Guide for Development Agencies and Policy Makers), Published by the DFID-CSO Youth Working Group, ISBN: 978-0-9565158-0-3.
Delianur Nasution, A., & Zahrah, W. (2011). Public Open Space Privatization and Quality of Life, Case Study Merdeka Square Medan, ASEAN Conference on Environment-Behaviour Studies, Savoy Homann Bidakara Bandung Hotel, Bandung, Indonesia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 36 ,466 – 475.
Karen, E. M, & Wood, J. L. (2013). We Live Here Too What Makes a Child-Friendly Neighborhood, https://www.researchgate.net/publication/255701286.
Ekawati, S. A. (2014). Children- Friendly Streets as urban playgrounds, International Conference Green Architecture for Sustainable Living and Environment. procedia- social and Behavioral Sciences, 94-108.
Francis, M., & Lorenzo, R. (2002). Seven Realms of Children s participation, Journal of Environmental Psychology 22, 157-169.
Funders Collaborative on Youth Organizing (FCYO). (2003), An Emerging Model for Working with Youth. Occasional Papers Series On Youth Organizing, no.01.
Gould Ellen, I., & Glied, Sh. (2015). Housing, Neighborhoods, and Children’s Health, The Future of Childen.
Goldfeld, Sh., Woolcock, G., Katz, I., Tanton, R., Brinkman, S., O’Connor, E., Mathews, T., & Giles-Corti, B. (2015). Neighbourhood Effects Influencing Early Childhood Development: Conceptual Model and Trial Measurement Methodologies from the Kids in Communities Study.
Garcia, D. A., Noelke, C., & McArdle, N. (2020). The Geography of Child Opportunity: Why Neighborhoods Mtter for Equity Firist Finding from the Child Opportunity Index 2.0, diversity data kids. Org.
Grandjean, A., Mammadzade, M., Miller, Lf., & then with the Regional Office, National. (2018). human rights institutions (NHRIs) Series: Tools to support child-friendly practices. Children s participation in the work of NHRIs, Unicef Ecaro.
Hart, R. (1992). Childrens Participation from Tokenism to Citizenship, Innocenti Essays, Unicef International Child Development centre, Florence, Italy,88-85401-05-8.
Hanssen, G. S. (2019). The Social Sustainable City: How to Involve Children in Designing and Planning for Urban Childhoods, Urban Planning.
Horelli, L. (2007). Constructing a Framework for Environmental Child-Friendliness. Children. Youth and Environments. 17(4), 267-292.
Haider, J. (2007). Inclusive design: planning public urban spaces for children Proceedings of the Institution of Civil Engineer, 83–88.
Kytt, M. (2004). The extent of children’s independent mobility and the number of actualized affordances as criteria for child-friendly environments. Journal of Environmental Psychology. 179–198.
Lueder, R. (2007). Designing Cities and Neighborhoods for Children, See discussions, stats, and author profiles for this publication at, 823-860, https://www.researchgate.net/publication/300461798.
Malone, K. (2011). Designing and Dreaming a Child Friendly Neighbourhood for Brooks Reach Dapto, University of Western Sydney, Bankstown, NSW, Australia.
Manouchehri, B., Burns, E. A., Rudner, J., & Davoudi, S. (2021). Creating a Child-Friendly Neighborhood: Iranian Schoolchildren Talk about Desirable and Undesirable Elements in Their Neighborhoods, Children, Youth and Environments 31(3).
Marketta, K. (2004). The extent of Marketta, children’s independent mobility and the number of actualized affordances as criteria for child-friendly environments. Journal of Environmental Psychology, 179–19.
Min, B., & Lee, J (2006). Children's neighborhood place as a psychological and behavioral domain, Faculty of Architecture, Ajou University, Suwon 442-749, South Korea,51-71.
Minha, A., Muhajarineb, N., Janusc, M Brownelld, M., & Guhna, M. (2017). A review of neighborhood effects and early child development: How, where, and for whom, do neighborhoods matter, Health & Place, 155–174.
Riggio, E. (2002), Child friendly cities. Good governance in the best interests of the child. Journal of Environment& Urbanization, 14 (2): 45-58.
Sulaiman, N., & Illia Ibrahim, F. (2019), Intergenerational Spaces: Designing for urban childhood. Asian Journal of Behavioural Studies (AjBeS), 4(17), pp.41-51.
Sarvari, H. (2018). Participatory Planning; Providing Conceptual Model of Factors Affecting Children's, Participation in Urban Planning, Creative City Design, 37-42.
Ozdemir, A. (2019). An approach on children's experiences of participatory planning, Pamukkale University, Architecture and Design Faculty, Department of Landscape Architecture, 20070 Denizli, Turkey, cities93, 206-214.
Ozdemir, A. (2019). An approach on children's experiences of participatory planning. Journal of cities, 206-214.
Percy-Smith, B., & Thomas, N. (2010). A Handbook of Children and Young People’s Participation Perspectives from theory and practice, ISBN 0-203-87107-3 Master e-book ISBN.
Shier, H. (2009). Pathways to participation revisited: Learning from Nicaragua’s childcoffee workers.
Unicef Iran, Tehran, Iran. (2019). Child Friendly Cities Initiative. The First National Conference On Child Friendly Cities, Conference Report.
Unicef Europea. (2021). Guidance on Child and Adolescent Participation as part of Phase III of the preparatory action for a European Child Guarante.
Whitzman, C., Worthington, M., & Mizrachi, D. (2010). The Journey and the DestinationMatter: Child-Friendly Cities and Children’s Right to the City, Volume 36, Number 4, 5, pp. 474-486(13).
Wilks, J. (2010). Child-friendly cities: a place for active citizenship in geographical and environmental education, School of Education, Southern Cross University, Hogbin Drive, Coffs.
Woolcock, G., & Steele, W. (2008). Child-friendly Community Indicators a Literature Review, based on a report prepared by Urban Research Program For the NSW Commission for Children & Young People.
Yao shen., & Xiaoyana L. (2017). Exploration on Ways of Research and Construction of Chinese Child-Friendly City- A Case Study of Changsha, Procedia Engineering, 198(2017) 699 – 706.
Zakiul Islam, M., Moore, R & Cosco, N. (2016). Child-Friendly, Active, Healthy Neighborhoods: Physical Characteristics and Children’s Time Outdoors, Environment and Behavior, Vol.48(5)711736,sagepub.com/journalsPermissions.nav,DOI:10.1177/0013916514554694,eab.sagepub.com.
Zhang, H., & Jin Li, M. (2010). Environmental Characteristics for Children’s Activities in the Neighborhood, Asia Pacific International Conference on Environment-Behaviour Studies, Grand Margherita Kuching, Sarawak, Malaysia.
Zerlina, D., & Sulaiman, C. (2022). Towards the innovative planning for child-friendly neighbourhood in Jakarta, conf, Earth and Environmental Science.
)