کرامت اله زیاری؛ علی اصغر احسانی فرد
چکیده
برمبنای نظریه آشوب (Chaos Theory) در درون بی نظمی و آشوب، الگویی از نظم وجود دارد و شهر نیز به عنوان سیستمی پیچیده و آشوبی عمل می‌کند که با ورود بینظمی و درون آشوب و بینظمی به دنبال و در تلاش برای دستیابی به نظم جدیدی خواهد بود (تئوری آشوب مناسب سیستم‌های پیچیده مانند شهر است که با بهره‌گیری از آشوب و بینظمی به وجود ...
بیشتر
برمبنای نظریه آشوب (Chaos Theory) در درون بی نظمی و آشوب، الگویی از نظم وجود دارد و شهر نیز به عنوان سیستمی پیچیده و آشوبی عمل می‌کند که با ورود بینظمی و درون آشوب و بینظمی به دنبال و در تلاش برای دستیابی به نظم جدیدی خواهد بود (تئوری آشوب مناسب سیستم‌های پیچیده مانند شهر است که با بهره‌گیری از آشوب و بینظمی به وجود آمده در جهت خود‌نظمی و ساماندهی بهره می‌گیرد). نتیجه شیوع ویروس کرونا یا همان «پدیده کووید-۱۹» نیز به عنوان یک آشوب، بینظمی و شوک بر تمدن بشری و ایجاد یک وضعیت بیگانه و ناآشنا در شهرهای ما بوده است که برای مقابله با شیوع این بیماری نوپدید و نامعمول، روش‌های مرسوم و موجود حکمروایی و مدیریتی در شهرهای ما پاسخگو نبوده و بایستی یک نظم نوین شهری (حکمروایی هوشمند) و شیوه‌های جدید و هدفدار مدیریتی و حکمروایی را بررسی و انتخاب نمود و از آشوب و بینظمی موجود به سوی خود‌نظمی و خود‌سازماندهی و توسعه پایدار معقول در آینده حرکت کرد. در این پژوهش به بررسی و شناسایی دقیق شاخص‌ها و زیر شاخص‌های دخیل در نظم نوین شهری یا همان حکمروایی هوشمند شهری و اولویت‌بندی نقش آنها در کاهش آثار مخرب کرونا و تأثیرگذاری آن در پیشرفت و توسعه پایدار در شهر سمنان با مدل تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌سازی SEM با AMOS پرداخته می‌شود و اینکه چگونه می‌توان «شهروندان هوشمند» را در همراهی کامل با زیرساخت‌های هوشمند شهری بـه یـک فرصت بزرگ در پساکرونا تبـدیل نمود. پس از بررسی و شناسایی و اولویت‌بندی دقیق شاخص‌ها و زیر شاخص‌های دخیل در این نظم نوین شهری (حکمروایی هوشمند شهری) به عنوان سبک نوین مدیریت امور شهری در پساکرونا و تحلیل متغیرها، با نمونه 22 نفری متشکل از نخبگان و خبرگان حوزه‌های مختلف شهرسازی و شهر هوشمند، برنامه‌ریزی شهری و مدیریت شهری و تکمیل پرسشنامه از شهروندان سمنان که به تعداد پرسشنامه اولیه‌ای به تعداد 38 نفـر به صورت آزمایشی در بین آنها توزیع شد و اعتبار و پایایی پرسشنامه تأیید و سپس پرسشنامه اصـلی کـه براسـاس حجم نمونـه در دسترس شامل 721 نفر بود توزیع و پس از تحلیل آن به بررسی و اولویت‌بندی متغیرهای حکمروایی هوشمند با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی در نرم‌افزار آماری پرداخته شد و سپس مؤلفه‌های مستخرج، نام‌گذاری شدند. در مرحله بعد با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی در AMOS، اعتبار سازه‌ای تحقیق، مورد آزمون قرار گرفت و رابطه آماری بین متغیرها با شاخص‌های آن، تأیید شد. در الگوی نهایی تحقیق، با استفاده از آزمون‌های برازش مدل، روابط بین متغیرها و اثرگذاری متغیرهای مستقل و وابسته تأیید شدند. بر اساس نتایج تحقیق، «شهروندان هوشمند و زیرساخت‌های هوشمند» با اهمیت‌ترین و تأثیرگذارترین متغیر حکمروایی هوشمند شهر سمنان خواهد بود و جایگاه بعدی به ترتیب با اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند، تحرک و پویایی هوشمند و محیط‌زیست هوشمند نیز در رتبه‌های بعدی ارزش‌گذاری شدند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن هستند که اهمیت شاخص شهروند هوشمند با 239/32 درصد واریانس تبیین شده نسبت به دیگر عامل‌ها چشمگیر‌تر است و پیش‌نیاز نظم نوین شهری سمنان یا همان حکمروایی هوشمند «شهروند هوشمند» است. «شهروندان هوشمند سمنانی» مقدمه‌ای برای رسیدن به حکمروایی هوشمند در سمنان خواهند بود. هوشمند شدن شهروندان سمنان نیاز به آموزش، زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی‌های هدفدار دارد. برای دستیابی به حکمروایی هوشمند سمنان، باید از همان ابتدا روی شهروندان سرمایه‌گذاری کرد؛ به آنها آموزش داد و با آگاهی، فرهنگ‌سازی و ایجاد زیر ساخت‌ها و تشویق شهروندان به استفاده از خدمات و دانستن فناوری‌های روز، باعث توسعه و تعالی پایدار و معقول شهر شد.
