صالح ارخی؛ بهنام عطا؛ اسمعیل شاهکویی
چکیده
براثر فعالیتهای انسانی، چهره زمین همواره دستخوش تغییر میشود. از اینرو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی، آگاهی از روند و میزان تغییرات پوشش گیاهی/کاربری اراضی ضروری است و برآورد این تغییرات اهمیت بهسزایی دارد .هدف از انجام این پژوهش، پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای در حوضه آبخیز گرگانرود در استان ...
بیشتر
براثر فعالیتهای انسانی، چهره زمین همواره دستخوش تغییر میشود. از اینرو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی، آگاهی از روند و میزان تغییرات پوشش گیاهی/کاربری اراضی ضروری است و برآورد این تغییرات اهمیت بهسزایی دارد .هدف از انجام این پژوهش، پایش تغییرات پوشش اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای در حوضه آبخیز گرگانرود در استان گلستان است. در این تحقیق، تصاویر سنجنده TM سال 1366، سنجنده ETM+ سال 1379 و سنجنده OLI سال 1398 مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدینمنظور، بعد از انجام تصحیحات هندسی و اتمسفریک، پایش و طبقهبندی تصاویر با استفاده از شش تکنیک پایش تغییر در حوضه گرگانرود با مساحت 8020 کیلومترمربع آنالیز شده و تغییرات رخ داده در این حوضه در دو دوره زمانی، از سال 1366 تا 1379 و 1379 تا 1398 بررسی شد. تکنیکهای پایش تغییر مورد استفاده در این مطالعه شامل تفاضل باند قرمز، تفاضل باند مادون قرمز، تفاضل PCA و تفاضل PCA استاندارد شده، آنالیز برداری تغییر و مقایسه پس از طبقهبندی بودهاند. جهت تعیین آستانه از روشهای آماری استفاده شده است. پس از تعیین آستانه تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی، افزایشی و بدون تغییر مشخص شده است. جهت ارزیابی دقت تکنیکهای پایش تغییر، پس از برداشت های زمینی که از طریق بازدید میدانی، تصاویر ماهوارهای گوگلارث و عکسهای هوایی به دست آمد، از دقت تولیدکننده، دقت استفادهکننده، دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج بهدست آمده، مشخص شد روش PCA1 استاندارد شده در هر دو دوره بیشترین دقت کل و ضریب کاپا را داشته است. مقادیر این دو پارامتر به ترتیب برای دوره اول برابر با 5/96 درصد و 94 درصد و برای دوره دوم برابر با 5/91 درصد و 86 درصدبه دست آمده است. روش PCA1با دقت کلی و ضریب کاپا برابر با 5/84 درصد و 74 درصد برای دوره اول و 89 درصد و82 درصد برای دوره دوم بعد از روش PCA1 استاندارد شده، بیشترین میزان دقت را بین سایر روشها داشته است. در حالی که روش تفاضل باند مادونقرمز نزدیک، در هر دو دوره از کمترین دقت کل و ضریب کاپا نسبت به سایر روشها برخوردار بوده است. بررسی نتایج به دست آمده در این مطالعه به خوبی نشان میدهد که در فاصله زمانی سالهای 1366 تا 1398، اراضی کشاورزی(دیم) بیشترین تغییرات مثبت را داشتهاند. اضافه شدن این اراضی اکثراً به قیمت از دست رفتن مراتع بوده است(به دلیل حاصلخیزی بالاتر). همچنین، در این فاصله زمانی 32 ساله، مرتع نیز دچار تغییر و تحول شدهاند که تغییرات کاهشی در آنها را میتوان به دلیل شخم مراتع و اختصاص آنها به کشاورزی دانست.
