با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه جغرافیا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

چکیده

بازارچه‏های مرزی از جمله مولفه ‏های تأثیرگذار بر موازنه و تقارن فضای اقتصادی بین مناطق مرزی ایران با سایر مناطق است که این موازنه می‏تواند دارای تأثیرات مثبت و منفی به ترتیب برای خود منطقه و کل کشور باشند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که بازارچه‏های مرزی ایران و مشخصا بازارچه مرزی مریوان چگونه می‏توانند در موازنه و تقارن اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق نقش همگرا و همپوشان داشته باشند؟ در این مقاله با استفاده از مدل سوآت تلاش خواهد شد با طبقه‌بندی و تحلیل شاخص های درونی و بیرونی و نیز بررسی توانایی‌ها، کاستی‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات اقتصادی بازارچه‏های مرزی برای موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق به تحلیل و بررسی نقش بازارچه‏های مرزی در موازنه سازی فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق پرداخته شود و برای سنجش وزن سنجه‏ها نیز از فرایند تحلیل سلسله مراتبی‏(AHP) ‏استفاده خواهد شد. نتایج این مقاله نشان می‏دهد که استراتژی مطلوب موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق استراتژی‌های رقابتی است. در این استراتژی هدف این است که روش‌هایی استفاده شود تا با استفاده از نقاط قوت داخلی از تأثیر منفی تهدیدات خارجی مثل قاچاق کالا جلوگیری شود و حتی سعی شود تهدیدات را از بین ببرند. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی بازارچه‏های مرزی است و نقاط منفی‏(تهدیدات پیش‏روی) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی می‌کند. هدف این راهبرد تا حد امکان کاهش تهدیدها است.

کلیدواژه‌ها

امیر احمدی، هوشنگ(1375)، پویایی شناسی توسعه و نابرابری استان‏ها در ایران (63-1335)، ترجمه علی طایفی، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 109 و 110.
بختیاری، صادق(1381)، تحلیلی مقایسه‏ای از توسعه صنعتی استان‏های مختلف کشور، فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره 22.
قرخلو، مهدی و کیومرث حبیبی(1385)، تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه یافتگی استان های کشور با استفاده از تکنیک های برنامه ریزی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 81.
محمودی، محمدجواد(1370)، نابرابریهای صنعتی در استان‏های مختلف ایران، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، شماره 43.
مشکینی، ابوالفضل و سمیه محمدی حمیدی و محمد ویسیان(1396)، بررسی توسعه یافتگی استان های مرزی
 
در راستای امنیت پایدار با استفاده از مدل ویکور، فصلنامه علوم و فنون مرزی، شماره 21
علینقی، امیرحسین(1378)، داده هایی از عدم تعادل در جامعه ایران؛ استان‏های مرزی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 5 و 6.
پاشالو، احد و محمد زهدی گهرپور و جلیل دلشاد زاد و احمد پاشالو(1393)، بررسی تطبیقی آثار بازارچه های مرزی در توسعه نواحی مرزی (بازارچه های مرزی رازی و سرو)، فصلنامه علوم و فنون مرزی، شماره 9.
محمدی، حمید رضا و علی اکبر فخر فاطمی(1384)، نقش بازارچه های مرزی در توسعه فضایی مناطق مرزی (پژوهش موردی: بازارچه مرزی باجگیران)، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 1.
موحد، علی و محمد حسین صمدی(1390)، ارزیابی کمی و کیفی کاربردی اراضی شهر مریوان، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 78.
کردوانی، پرویز و صلاح شریفی(1391)، میزان توسعه‌یافتگی در دهستان‌های شهرستان مریوان: مطالعه موردی بخش مرکزی، فصلنامه روستا و توسعه، سال پانزدهم، شماره 3.
عابدینی راد، آرزو(1392)، بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (مورد مطالعه: شهر مریوان استان کردستان)، فصلنامه علوم و فنون مرزی، شماره 7.
شریفی، صلاح(1389)، نقد و شناخت شناسی طرح سند آمایش استان کردستان در سال 1390 بر اساس مدل تحلیلی SWOT، فصلنامه اندیشه جغرافیایی، شماره 8.
عبدالرحمانی، رضا و حسن جلیلی(1394)، تاثیر تبادلات انتظامی، فرهنگی، اجتماعی بازارچه های مرزی بر امنیت عمومی استان کردستان، فصلنامه علوم و فنون مرزی، شماره 13.
زرقانی، سید هادی، صباح مهدی زاده و هادی اعظمی(1391)، تحلیل بازتاب های سیاسی- فضایی بازارچه های مرزی (نمونه موردی بازارچه مرزی باشماق مریوان)، فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره شانزدهم - شماره 1.
 
قادرزاده، امید و احمد محمدپور و امید قادری(1392)، مطالعه کیفی تأثیرات بازارچه های مرزی بر تداوم پدیده قاچاق، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، شماره 51.
ویسی، فرزاد و محمد صدیق قربانی و عدنان داستوار (1396)، تحلیل اثر بازارچه‌های مرزی بر معیشت پایدار پس‌کرانه‌های روستایی (مورد مطالعه: بخش خاومیرآباد شهرستان مریوان)، فصلنامه پژوهش‏های روستایی، شماره – 31.
محمدی، حمیدرضا و علی‌اکبر فخر فاطمی(۱۳۸۵)، نقش بازارچه‌های مرزی در توسعه فضایی مناطق مرزی، فصلنامه ژئوپلیتیک، س 1، ش۱.
بهرامی، رحمت الله(1396)،‏‏ تحلیل اثرات کالبدی طرح هادی براساس میزان رضایت مندی جامعه روستایی(مطالعه موردی دهستان نگل شهرستان سنندج)، نشریه علمی – پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی، سال دوم، شماره 4 (سری جدید)، پیاپی 8.
سعیدی، عباس(1392)، مفاهیم بنیادین در برنامه ریزی کالبدی- فضایی‏(بخش دوم)، نشریه برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، سال اول، شماره سوم.
 
Tribe, Keith. 2002, Historical Schools of Economics: German and English, Keele Economics Research Papers, website, via www.keele.ac.uk/depts/ec/kerp.
Paul, Darel E. 2000, Th eoretical Evolution of International Political Economy, web site at: http://www.unctad. org/en/pub/pubframe.htm.
Pires, Armando J. Garcia & Pontes, José P. 2015, Economic development according to Friedrich List, Centre for Applied Research at NHH (SNF), Norwegian School of Economics (NHH), Helleveien 30, 5045.
Watson, M. 2012, Friedrich List’s Adam Smith Historiography and the Contested Origins of Development Theory, University of Warwick, Accepted for publication and forthcoming, April 2012, Third World Quarterly.
Daastol, Arno M. 2011, Friedrich List’s Heart, Wit and Will: Mental Capital as the Productive Force of Progress, Cand. Oecon. & Cand. Mag. in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor rerum politicarum (Dr. rer. pol.) in the subject of Economics to Universität Erfurt, Staatswissenschaftliche Fakultät Erfurt, Germany www.uni-erfurt.de November 2011.
 
https://www.kojaro.com
https://tarkhis.net
https://link.springer.com
http://www.ichto.ir
https://www.irinnews.org