با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز

10.30473/psp.2024.69946.2705

چکیده

بافت‌‌های فرسوده شهری بخشی از شهرهای امروزی هستند که با مشکلات عدیده‌ای در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، محیطی و مدیریتی مواجه‌اند. افت منزلت اجتماعی و اقتصادی و نابسامانی‌های کارکردی و کالبدی این بافت‌ها به همراه افت شدید کیفی محیط شهری از جمله دلایلی است که سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری را مجاب به ارائه راهبردهای نوینی در مواجهه با مسائل و مشکلات این بافت­ها کرده است. در این چارچوب، متأخرین و پذیرفته‌ترین رویکرد مداخله در ساماندهی بافت­های فرسوده، بازآفرینی معرفی شده است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر بر بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد، شهر بهبهان است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن روش توصیفی – تحلیلی و داده­ها و اطلاعات پژوهش با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از 18 نفر از خبرگان و متخصصان شهری  به صورت نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس 28 متغییر مؤثر بر بازآفرینی بافت های فرسوده شهر، شناسایی و با نرم افزار MICMAC مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که از میان 28 نیروی پیشران، توانمندسازی ساکنین، تخصیص اعتبارات مالی در قالب وام مسکن، ترویج و بسط تاب­آوری شهری، مشارکت دادن مردم و گروه­های ذینفع در تصمیمات، رعایت اصول و ضوابط شهرسازی، ایجاد ظرفیت جهت افزایش درآمد ساکنین بافت، توجه به بناهای باارزش قدیمی، بسترسازی جهت ورود بخش خصوصی جزو پیشران­های کلیدی تأثیرگذار بر آینده بازآفرینی بافت فرسوده شهر بهبهان هستند.

کلیدواژه‌ها

Abbasi, Gh., Yaghob, M., Iraj, Gh., & Mohsen, A. (2019). Analysis of the sustainability of the regeneration of the central fabric of the city, a case study: the central fabric of the city of Zanjan. Shahr Payadar Quarterly, 3(2), 1-16. (In Persian).  https://doi.org/10.22034/JSC.2020.212770.1173
Afarakhte, H., & Abdoli, A. (2008). Spatial segregation and social anomalies of dilapidated fabric, case study: Baba Taher neighborhood, Khorram Abad city. Applied Research in Geographical Sciences (Geographical Sciences), 10(13), 53-81. (In Persian).
Aghaeizadeh, I., Hossam, M., & Mohammadzadeh, R. (2018). Investigating social capital in the process of urban regeneration in problematic urban contexts-example: Rasht city. Studies of urban structure and function, 6(19), 145-167. (In Persian). https://doi.org/10.22080/shahr.2019.15457.1685
Ajza Shokohi, M., & Seyed Mostafa, H. (2017). ‘Estimation and Evaluation of Sustainability Neighborhood in the City of Tehran, Case Study: Valiasr Shomali Neighborhoods, Ashtiani, Niloufar and Imamiye’. Human Geography Research 49 (2): 341–56. (In Persian). . DOI: 10.22059/JHGR.2017.55871
Andalib, A. (2006). A new look: strategies and policies for the renewal of worn-out structures in Tehran, Tehran: Organization of New Urbanization of Tehran. (In Persian).
Chen, X., Zhu, H., & Yuan, ZH. (2020). Contested memory amidst rapid urban transition: The cultural politics of urban regeneration in Guangzhou, China. Cities, 102, 1-11. DOI: 10.1016/j.cities.2020.102755
Chiu, Y., Lee, M., Wang, j. (2019). Culture-led urban regeneration strategy: An evaluation of the management strategies and performance of urban regeneration stations in Taipei City. Habitat International. City Central Texture Case Study: Central Texture of Zanjan City’. Sustainable City 3 (2): 1–16. DOI: 10.1016/j.habitatint.2019.01.003
dos Santos Figueiredo, Y. D., Prim, M. A., & Dandolini, G. A. (2022). Urban regeneration in the light of social innovation: A systematic integrative literature review. Land Use Policy, 113, 105873. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2021.105873
Falanga, R., & Nunes, M.C. (2021). Tackling urban disparities through participatory cultureled urban regeneration. Insights from Lisbon, Land Use Policy, 108, 1-42. DOI: 10.1016/j.landusepol.2021.105478
Ferretti, V., & Grosso, R. (2019). ‘Designing Successful Urban Regeneration Strategies through a Behavioral Decision Aiding Approach’. Cities 95: 102386. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.06.017
Izdafar, N., & Izadi, E. (2021). Developing a conceptual model for the realization of sustainable urban regeneration from the perspective of future research. Scientific Quarterly of Urban Environment Policy, 27-44. (In Persian).
Izdafar, N., Rezaei, M, R., & Mohammadi, H. (2019). Evaluation of inefficient urban tissues based on sustainable regeneration approach (case study: inefficient tissue of Yazd city). Urban Planning Geography Research, 8(2), 327-345. (In Persian). https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2020.293372.1199
Lak, A., & Pantea, H. )2019(. ‘Collective Memory and Urban Regeneration in Urban Spaces: Reproducing Memories in Baharestan Square, City of Tehran, Iran’. City, Culture and Society 18: 100-290. (In Persian). DOI: 10.1016/j.ccs.2019.100290
Li, X., Fan Zhang, E., & Wei, L. )2020(. ‘Collaborative Workshop and Community Participation: A New Approach to Urban Regeneration in China’. Cities 102: 102743. DOI:10.1016/j.cities.2020.102743
Lichfield, N., & Prat, A. (1998). Linking ex ante and ex post evaluation in British town planning. In Evaluation in Planning (pp. 283-298).
Mansouri, M. (2019). ‘(Explanation of Security in Urban Neighborhoods Based on Physical Indicators and Environmental (Case Study: Ilam City’. Karafan Quarterly Scientific Journal 16 (45): 75–92. (In Persian). 20.1001.1.23829796.1398.16.45.4.7
Matiyan, H. (2018). Providing a spatial index to evaluate the deterioration of urban tissues with the help of spatial information system and multi-criteria decision making. Urban and Regional Development Planning Quarterly 4(9), 93-114. (In Persian).  https://doi.org/10.22054/urdp.2021.51454.1204
Merrie, A., Keys, P., Metian, M., & sterblom, H. (2017). Radical ocean futures-scenario development using science fiction prototyping. Futures. 22-32. DOI: 10.1016/j.futures.2017.09.005
Musa Kazemi, S., Saberi Far, R., Rahimi, H. & Razavi, N. (2023). Comparative analysis of physical regeneration strategies in the ineffective tissues of Neishabur. Physical Development Planning Scientific Quarterly, 8(31), 48-66. (In Persian). https://doi.org/10.30473/psp.2023.68395.2685
Pirzadeh, H. (2008). Reforming the urban development management system in Iran based on the strategic planning approach, Ministry of Housing and Urban Development, Vice-Chancellor of Urban Development and Architecture, Tehran. (In Persian).
Pourahmad, A., Habibi, K., & Keshavarz, M. (2009). The evolution of the concept of urban regeneration as a new approach in worn-out urban contexts. Quarterly Journal of Iranian-Islamic City Studies, 1(1), 73-92. (In Persian).
Rasouli, M., Ahdanjad, M., & Heydari, M., T. (2021). Explaining the regeneration of worn-out urban tissues with the combined method of FEMA and SMART PLS (case study: Zanjan city). Geography and urban-regional studies, 11(40), 104-87. (In Persian).
Roberts, P., sykes, H. (2014). Urban Regeneration: a Handbook Translated by Mohammad Saeed Izadi and Pirooz Hanachi, Tehran: University of Tehran, (in Persian).
Safaipour, M., & Hajipour, N. (2022). An analysis on recreating worn-out textures of
Ahvaz metropolis with the approach of future research and scenario writing. Journal of Geographical Survey of Space, 12(4), 39-58. (In Persian). https://doi.org/10.30488/GPS.2021.292144.3422
Stryjakiewicz, T., Kudłak, R., Ciesiółka, P., Kołsut, B., & Motek, P. (2018). Urban regeneration in Poland’s non-core regions. European Planning Studies, 26(2), 316-341. DOI: 10.1080/09654313.2017.1361603
Talebi, M., Weiss, R., Ganji Afsuran, M., & Thabit Moghadam, S., M. (2016). Collection of sustainable urban regeneration, urban branding in the framework of the regeneration of the city of Rasht, Volume 1: views, opinions and examples, Rasht, Remeh Publications. (In Persian).
Wigginton, N.S., Fahrenkamp-Uppenbrink, J., Wible, B. & Malakoff, D. (2016). Introduction to special issue: cities are the Future, Science, 35 (62),904-905. DOI: 10.1126/science.352.6288.904
Yawer, A. S., Bakr, A. F., &  Fathi, A. (2023). Sustainable urban development of historical cities: Historical Mosul City, Iraq. Alexandria Engineering Journal, 67, 257-270. (In Persian). DOI: 10.1016/j.aej.2022.12.042