با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، تهران، ایران

10.30473/psp.2024.68336.2681

چکیده

کارآمدی راهبردهای برنامه‌های، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور در توسعه نواحی روستایی متأثر از عوامل درونی و بیرونی این نواحی است. این تحقیق که با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کارآمدی راهبردهای برنامه پنجم در توسعه روستاهای شهرستان نظرآباد انجام گرفته، از جنبه روش شناسی کیفی و از نظر هدف توسعه ای-کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات و داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش دو گروه خبرگان ناحیه روستایی و خبرگان دستگاه‌های اجرایی مرتبط بودند. نمونه‌گیری مورد استفاده، نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری بود که نهایتاً 25  مصاحبه از خبرگان روستایی و دستگاه‌های اجرایی انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد تئوری زمینه‌ای استفاده شده است. مبتنی بر یافته‌های پژوهش، این نتیجه حاصل شده است که اثربخشی راهبردهای برنامه پنجم توسعه مانند ارائه خدمات نوین و تهیه برنامه اولویت‌بندی خدمات روستایی با توجه به شرایط منطقه‌ای و محلی؛ ساماندهی و استقرار فعالیت‌های کارآفرینی و اشتغال‌زای کوچک و متوسط تولیدی و خدماتی در مناطق روستایی از طریق ارائه مشوق‌های مالی و اعتباری، بهسازی، نوسازی، بازسازی و ایمن‌سازی ساختار کالبدی محیط و مسکن روسـتایی مبتـنی بر الگوی معماری اسـلامی ـ ایرانی با مـشارکت مـردم، دولـت و نهادهای عمومی و ...  بر توسعه روستایی تحت تأثیر عواملی که ماهیت درونی و بیرونی دارند، قرار گرفته است. نظام تامین و رفاه اجتماع محلی، تقویت زیر ساخت های حیاتی، ظرفیت سازی نهادی- مدیریتی، نظام پایش و ارزشیابی کارآمد، بکارگیری نیروی انسانی متخصص، ارتقاء سرمایه اجتماعی، هماهنگی در ساختار سیاسی و اجتماعی دولت های روی کار آمده از جمله عواملی هستند که نظام سیاستگذاری با تحلیل نقش این عوامل در عرصه های روستایی دیگر می تواند در برنامه‌های آتی توسعه به نحوی عمل نماید تا اثربخشی راهبردهای اتخاذ شده افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

Afarakhte, H. (2007). An introduction to the planning of rural settlements, Tehran: Ganj Honar Publications, first edition. (In Persian)
Amani, M., Azizpour, f., Tahmasebi, a., Afrakhteh, h. & darabi, h. (2019). An analysis of rural development policies in the sixth five-year plan of social, cultural and economic development of Iran, Rural Research Quarterly. 11 (1), (25-35). (In Persian). http://dx.doi.org/10.22059/jrur.2019.285969.1384
Berger, L. A. (2004). Four steps to creating a talent management system, in Berger, L.A. & Berger, D.R. (Editors.) Talent Management Handbook, Creating Organizational Excellence by Identifying, Developing, and Promoting Your Best People, New York: McGraw-Hill.
Ebrahim Bai Salami, Gh. (1388). Examining the theoretical models of Iran's development policies and programs on the eve of the fifth development plan, political and economic information. 23(9), (168-181). (In Persian).
Ghaffari, Gh. & Omid Reza (2007). Quality of life in Iran's construction and development programs, social welfare. 8(30 and 31), (9-33). (In Persian).
Hosseini Nejad, S. & Ekhmanian, M. (2004). Evaluating the performance of development programs on poverty reduction using the "Random Dominance" method, Economic Research and Policy Quarterly. 13(36), (33-36). (In Persian). http://qjerp.ir/article-1-297-fa.html.
Jomapour, M. (1384). An introduction to rural development planning, perspectives and methods, Tehran: Samit Publications. (In Persian).
Maleki Far, A. (2015). Al-Fabay Future Research, Tehran: Industry and Technology Think Tank (ASAF), Defense Industries Educational and Research Institute, Defense Science and Technology Future Research Center. (In Persian).
Mokhbar, A. (1378). Planning at the local level and rural development: alternative strategies, Tehran: Ministry of Planning and Budget, Planning and Evaluation Deputy, Technical Documentation Center and Central Library. (In Persian).
Momeni, Farshad & Amini Milani, Mino (2012). Quality of life and sustainable development in Iran's development programs with Amartiasen's approach, economic policy making. 3(5), (35-64). (In Persian). http://dx.doi.org/ 0.1001.1.26453967.1390.3.5.2.9
Motiei Langroudi, H (2012). Rural planning with an emphasis on Iran, Tehran, Mashhad: Jihad University Press. (In Persian).
Nasiri, M. & Abedini Rad, A. (2019). Investigating the position of rural development in the fifth development plan, the 11th Congress of Iranian Geographers, Tehran. (In Persian). https://civilica.com/doc/
Roknoddin Eftekhari, A. (1389). Criticism of
the position of rural development in the proposed bill of the fifth development program of the Islamic Republic of Iran, Economy Society. 7 (23 and 24), (1-19). (In Persian).
Sadeghi Shabhani, M., Kamijani, A., Zahedi Wafa, M. & Ghafarid, M. (2011). Investigating the impact of financial decentralization on the growth and distribution of income in different regions of Iran, Economic Research Journal. 12(47), (122-97). (In Persian).
Saidi, A. (1388). Basics of rural geography, Tehran: Side Publications. (In Persian).
Saidi, A. & Rastgar, E. (2008). The effectiveness of construction plans and projects in socio-economic development, geography (Geographic Association of Iran). 7 (22), (47-63). (In Persian).
Shaghaghi, V. (2017). Evaluation of the country's five-year development plans from the point of view of the realization of the economic goals of the vision document, parliament and strategy. 25 (94), (209-238). (In Persian).
Torre A., Wallet F. (2016). Regional Development in Rural Areas. Analytical tools and public policies, Springer Briefs in Regional Science, Springer, 110 p.