با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.30473/psp.2024.68938.2692

چکیده

تداوم بی‌رویه شهرگرایی و رشد افقی شهرها به ناچار پدیده‌های خزش، خورندگی، الحاق یا ادغام را ایجاد کرده است. الحاق روستاها به شهر یکی از سیاست‌های توسعه شهری است که در راستای کاهش مشکلات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی صورت گرفته است. کاربرد الگوی دهکده شهری می‌تواند با هدایت ساخت و سازهای جدید همساز با ویژگی‌های بافت روستایی، نقش مؤثری در حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی و نظم و آرامش در سکونتگاه‌های شهری ایجاد کند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی-تحلیلی و حجم نمونه با فرمول کوکران تعداد 385 نفر به‌دست آمده است. روش نمونه‌گیری در این پژوهش، تصادفی ساده و پایایی پرسشنامه براساس آلفای کرونباخ 850/0 به‌دست آمده است. هدف تحقیق، شناخت و رتبه‌بندی پهنه‌های الحاقی به منظور ارتقای پایداری بر مبنای الگوی دهکده شهری است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش کوداس به عنوان یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره استفاده شده است. بر اساس نتایج وزن‌دهی، معیا‌رهای جمعیت، تراکم ساختمانی، طراحی فضا و قابلیت پیاده‌مداری، حفاظت محیطی و نظافت و پاکیزگی به ترتیب با وزن (16/0)،( 12/0)،( 08/0)،( 08/)0،( 06/0)، مهم‌ترین معیارها در بین 20معیار موجود می‌باشند. نتایج حاصل از تکنیک کوداس نشان می‌دهد، محله مهدشت و آهی‌دشت با امتیاز نهایی (80/1) و (55/1) به ترتیب رتبه اول و دوم، بالادزا و بالاملیک (40/1) رتبه سوم و چهارم، شریف‌آباد و هولا با (38/1) و (419/0) رتبه پنجم و ششم، زغالچال و پایین دزا با (219/0-) و (921/0-)، به ترتیب رتبه هفتم و هشتم و در نهایت محله پل گردن و قرق با (83/1-) و (48/2-) به ترتیب رتبه نهم و دهم را به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس نتایج به دست آمده، مهدشت با بیشترین میزان و قرق با کمترین میزان پایداری در شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی، به ترتیب به عنوان مناسب‌ترین و نامناسب‌ترین گزینه از میان پهنه‌های الحاقی شهر ساری در راستای اجرای الگوی دهکده شهری شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها

Aelenei, Laura, Ferreira, Anna, Monteiro, Claudia. Sousa, Gomes, Richardo., Gonçalves, Helder, Camelo, Susano, & Silva, Carlos. (2016). Smart City: A Systematic Approach towards a Sustainable Urban Transformation, Energy Procedia. International Conference on Solar Heating and Cooling for Buildings and Industry. (91): 970-979
Anabestani, Aliakbar, Abbas Zadeh, Mohammad Reza, Vesal, Zeinab (2015). Analyzing the opportunities and challenges ahead of creating an urban village in the direction of the realization of Baindar rural settlements, (Case study: Jaghragh village of Binaloud County), Journal of Rural Planning and Research, 4 (4), 195-210 (in Persian).
Allawi, Ahmad Hosein, al jazaeri, haidar mohammad javad. (2023). A new approach towards the sustainability of urban-rural integration: The development strategy for central villages in the Abbasiya District of Iraq using GIS techniques, Regional Sustainability, Volume 4, Issue (1): 28-43 (in Persian).
Bahraini, Hossein, Haji Banda Mona (2018). The model of urban village: an efficient idea for the sustainability of rural settlements, (Safaroud village of Mianlat, Ramsar city), Journal of housing and rural environment, 30 (134), 50-74 (in Persian).
Bahraini, Hossein, Valadkhani Hamed (2016). A model urban village for sustainable settlements, Tehran University Press. First edition (in Persian).
Ghadermarzi, Hamed, Zare Mamghani, Bita, Ziyari Keramatollah (2013). Assessing the quality of the residential environment of the integrated villages in Sanandaj city, Case: Hasanabad and Naysar villages, Space Economics and Rural Development Quarterly, 2, (5), 56-39 (in Persian).
GAO, Yuan, Shahab, Sina, & Ahmadpoor. Negar. (2020). Morphology of Urban Villages in China: A Case Study of Dayuan Village in Guangzhou, Urban science: 2-23.
Jahandar, Mohsen (2014). Organization of annexed villages to cities in Iran, the first national conference on civil engineering and sustainable development of Iran. Center of sustainable development strategies, 1-9 (in Persian).
Jozak Alireza, Lotfi Sedigheh, Nikpour Amer (2022). Analysis of the effects and consequences of annexation of the village to the city, case: Annexed villages to the city of Amol, Journal of Development of Peri-urban Spaces, 4, (7), 25-46 (in Persian).
Keshavarz Ghorabaee M, Zavadskas EK, Turskis Z, Antucheviciene J (2016). A New Combinative DistanceBased Assessment (CODAS) Method for Multi-Criteria Decision-Making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research. No:50 (3):25-44.
Khaki, Maziar, Rajabifar Behnam, Ebrahimi Abdullah (2021). Strategies for the sustainable rehabilitation of rural settlements based on the principles of passive defense with the approach of creating an urban village; Case study:
villages of Noor city, Shahre imen publication, Iranian Passive Defense Scientific Association, 3, (1), 1-18 (in Persian).
Khosravi, Ali, Sobhani, Mehdi (2018). Feasibility of creating urban villages in new rural towns (Sadegh Abad city, Galikesh city, Golestan province), Paya Shahr Monthly, 2, (13), 1-18 (in Persian).
Liu ran & Wong Tai Chee. (2018). urban village redevelopment in Beijing: The state-dominated formalization, of informal housing. Cities journal, )72(: 160–172.
Li Yang, Lei Zhang, Xiaochun Yang, RunxiangXiao and YubingYan. (2020). Sustainable Urban Village in Wuhan. 7th Annual International Conference on Geo-Spatial Knowledge and Intelligence, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 428, 012012.
Mazand Tarh Consulting Engineers. (2016). Sari city master plan report. The first volume (in Persian).
Mollazadehgan, Arzou (2018). Analyzing the consequences of the annexation of villages located in the border to Hamedan city from the perspective of sustainable development, Master's thesis in the field of agricultural engineering, rural development, Hamedan University (in Persian).
Michael Malzer. (2020). the Rural–Urban Fringes in the Local Limelight: Urban Village Redevelopment in Yinchuan, Ningxia, Journal of Current Chinese Affairs: 1-21.
Rezaei, Parisa (2019). The application of the urban village approach in the social improvement of the peri-urban area of ​​Zanjan (a case study of Gavazang village), master's thesis on urban and regional planning - urban management, authorized non-profit higher education institute of Noor Touba (in Persian).
Saeidi, Abbas (2009). Leveling of the country's villages, Islamic Revolution Housing Foundation, Rural Development Deputy, Shahidi Publications, Tehran, second edition (in Persian).
Sasanpour, Farzane (2011). Fundamentals of sustainable development of metropolises with an emphasis on Tehran metropolis, Tehran: Tehran City Planning and Studies Center. First edition (in Persian).
Talebzadeh, Seyyed Yasin. (2020). Explaining the pattern of sustainable urban development in the urban village theory, a case study (San Jose city), the first national conference on civil engineering, architecture and information technology in urban life, Mashhad, 1-16 (in Persian).