Document Type : Research Paper
Authors
1 Department of Urban Planning, School of Art & Architecture, Yazd University, Yazd, Iran
2 Assistant Professor , Yazd University
3 Department of Urban Planning, School of Art & Architecture, Yazd University, Yazd, Iran.
Abstract
Hafez Street in Shiraz, as the axis connecting the Quran Gate to the Isfahan Gate, has lost its visual coherence due to the interventions of recent decades. Therefore, its place in the mental image and perceptual structure of citizens needs to be examined. The purpose of this study is to identify the effect of each of the physical components affecting the visual perception of citizens and to examine the relationship between them. The research method is "survey and correlation" and the required data have been collected through field studies such as photography, mapping and taking notes, as well as questionnaires and documentary studies. The sample size was calculated using the Cochran's formula and the available sampling method was used to complete the questionnaire. Multivariate regression test was used to analyze the data. The results indicate that the "readability" component has the greatest impact on citizens' visual perception, and in the next priorities are the "clarity" and "human scale" components. On the other hand, the "diversity in the environment" has had the least effect on the visual perception of this street. Finally, some strategies were proposed to improve the visual perception of observers in order to improve the performance of existing urban spaces in addition to creating stronger mental images of the city.
Keywords
آرنهایم، رودلف (1386). هنروادراکبصریروانشناسیچشمخلاق. ترجمۀ مجید اخگر. تهران: انتشارات سمت.
آریان‌پور‌کاشانی، عباس (1377). فرهنگکاملانگلیسیفارسی. جلد پنجم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
اسدپور، علی (1386). بازشناسی محورهای چهارباغ شیراز. فصلنامه گزارش سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس، (55)، 95-88.
امام‌قلی، عقیل، آیوازیان، سیمون، زاده‌محمدی، علی و اسلامی، غلامرضا (1391). روانشناسی محیطی، عرصه مشترک معماری و علوم رفتاری. فصلنامهعلومرفتاری، (14)4، 44-23.
ایروانی، محمود و خداپناهی، محمدکریم (1390). روان‌شناسیاحساسوادراک. تهران: انتشارات سمت.
پاکزاد، جهانشاه و بزرگ، حمیده (1393). الفبایروانشناسیمحیطبرایطراحان. تهران: انتشارات آرمانشهر.
پالاسما، یوهانی (1390). چشمانپوست: معماریوادراکحسی. ترجمۀ رامین قدس. تهران: نشر گنج هنر-پرهام نقش.
پورجعفر، محمدرضا و علوی‌بالمعنی، مریم (1391). ویدئو اکولوژیبوم‌شناسیبصریدرمعماریوطراحیشهری. تهران: انتشارات آرمانشهر.
ترکاشوند، عباس و مجیدی، سحر (1392). بازشناسی برخی نشانه‌ها در فضاهای شهری. نشریهعلمی-پژوهشیانجمنعلمیمعماریوشهرسازیایران، (6)، 15-5.
تقی‌پور، ملیحه، حیدری، علی‌اکبر و جوانمردی، محمدحسین (1398). ارزیابی ادراک بصری کاربران، بر اساس هندسه منظم و نامنظم سازمان‌دهنده فضا. فصلنامهمطالعاتمحیطیهفتحصار، (8)29، 99-89.
توسلی، محمود (1390). طراحی شهری هنر نو کردن ساختار شهر. تهران: محمود توسلی.
چپ من، دیوید (1386). آفرینشمحلاتومکان‌هادرمحیطانسان‌ساخت. ترجمۀ شهرزاد فریادی، منوچهر طبیبیان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حق‌شناس، علی‌محمد، سامعی، حسین و انتخابی، نرگس (1383). فرهنگمعاصرهزارهانگلیسیبهفارسی. جلد دوم، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
حقگویی، منیره (1390). ارزیابیتصویر ذهنیشهروندانازمحورهایفعالشهریدرشبوروز (مطالعهموردی: خیابانانقلاب). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
حناچی، پیروز و آزاد ارمکی، مرضیه (1391). ادراک بصری محله چیذر توسط نوجوانان چیذری. فصلنامهمطالعاتشهرایرانیاسلامی، (7)، 98-87.
حیدری، امید، صالحی، اسماعیل، فریادی، شهرزاد و زبردست، لعبت (1396). بررسی اثربخشی ساماندهی بصری کارکرد فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان انقلاب اسلامی، تهران). فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، (15)4، 164-150.
داندیس، دونیس‌ا (1380). مبادیسوادبصری. تهران: انتشارات سروش.
داوری‌نژاد‌مقدم، مسعود و رحیمیان‌مقدم، امیررضا (1396). فرم‌های معماری و تاثیر آن بر ادراک بصری فضاهای شهری (نمونه موردی: خیابان احمدآباد مشهد(. چهارمینهمایشملیفناوری‌هاینوینصنعتساختمانتوسعهپایداروفناوری‌هایساختمانی، مشهد، صص 15-1.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامهدهخدا. جلد پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طاهر‌طلوع‌دل، محمدصادق، ضرغامی، اسماعیل، کمالی‌تبریزی، سینا و حیدری‌پور، امید (1398). بررسی قابلیت ادراک محیط در سیستم واقعیت مجازی بر اساس مؤلفه‌های ادراک بصری.دو فصلنامۀاندیشۀمعماری، (5)3، 124-106.
طهماسبی، احسان (1387). «باغ نو» شیراز و تغییرات آن در گذر زمان. فصلنامه گزارش، (56)، 16-11.
فیضی، محسن و اسدپور، علی (1392). بازشناسی نسبت‌های معماری و منظر بر اساس نظریه ادراک گشتالت. کتابماههنر، (185)، 73-66.
گلچین، پیمان و ایرانی‌بهبهانی، هما (1392). ارزیابی محیر و منظر محوطه‌های باستانی با تأکید بر زیبایی‌شناسی بصری، مطالعه موردی: منطقه بیشابور، تنگ چوگان. نشریهمحیط‌شناسی، (2)29، 24-11.
گلرخ، شمیم (1391). قرارگاهرفتاریواحدیبرایتحلیلمحیط. تهران: انتشارات آرمانشهر.
لینچ، کوین (1380). سیمایشهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مدیری، آتوسا و نوراللهی‌اسکویی، نیکو (1393). ارزیابی ادراکی بصری فضایی میدان امام حسین (ع). فصلنامهعلمیپژوهشیمطالعاتشهری، (11)، 86-77.
منصور، محمود، دادستان، پریرخ و راد، مینا (1365). لغت‌نامهروانشناسی (واژه‌هاو اصطلاحاتروانشناسیهمراهبامعادل‌هایانگلیسیوفرانسهآن‌ها). تهران: نشر ژرف.
منصوری، سیدامیر و عرب‌سلغار، ندا (1394). سیرتحول رابطۀ ساختاری باغ و شهر در سازمان فضایی شیراز از سدۀ چهارم تا دوازدهم هجری قمری. دوفصلنامه مطالعات معماری ایرانی، (8)، 20-5.
موسوی‌سروینه‌باغی، الهه‌سادات و صادقی، علیرضا. (1394). ارائه فرایند طراحی جداره‌های شهری در جهت ارتقاء کیفیت‌های بصری زیبایی‌شناسی منظر شهری، نمونه موردی: خیابان احمدآباد مشهد. فصلنامهمدیریتشهری، (43)، 114-99.
موناری، برونو (1389). طراحیوارتباطاتبصریرهیافتیبرروش‌شناسیبصری. ترجمۀ پاینده شاهنده. تهران: انتشارات سروش.
میرغلامی، مرتضی و آیشم، معصومه (1395). مدل مفهومی ارزیابی حس مکان بر اساس مؤلفه‌های کالبدی، ادراکی، عملکردی و اجتماعی، مطالعه موردی: خیابان امام ارومیه. نشریهمطالعاتشهری، (19)، 79-69.
نادری، عزت‌الله و سیف‌نراقی، مریم (1367). احساسوادراکازدیدگاهروانشناسی. تهران: نشر کوکب.
وحدت، سلمان و رضایی‌راد، هادی (1396). ارتقاء ارزش‌های بصری در کریدورهای دید شهری با QSAM، نمونه موردی: میدان انقلاب زنجان. مجلهآمایشجغرافیایفضا، (23)7، 86-69.
یگانه، منصور، بمانیان، محمدرضا، عینی‌فر، علیرضا و انصاری، مجتبی (1393). تبیین رابطه رفتار قلمروپایی شهروندان با معیارها و میزان ادراک پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهر، مطالعه موردی: خیابان ولیعصر(عج) تهران. هویتشهر، (19)8، 18-5.
- Attneave, F. (1954). Some Informational Aspects of Visual Perception. Psychological Review, 61(3), 183.
- Ewing, R. & Handy, S. (2009). Measuring the Unmeasurable: Urban Design Qualities Related To Walkability. Journal of Urban Design, 14(1), 65-84. Doi: 10.1080/13574800802451155
- Garrod, B., (2008). Exploring place perception a photo-based analysis. Annals of Tourism Research, 35(2), 381-401.
- Geisler, W. S. (2008). Visual Perception and the Statistical Properties of Natural Scenes. Annu. Rev. Psychol, 59, 167-192.
- Gjerde, M. (2010). Visual aesthetic perception and judgement of urban streetscapes. In Paper for Building a Better World: CIB World Congress.
- Gordon, I. E. (2004). Theories of Visual Perception. Psychology Press.
- Hartshorne, P.B. (2004). The street and the perception of public space in York, 1476-1586., University of York.
- HE, S. (2014). Mapping Urban Perception: How Do We Know Where We Are?, Department Of Architecture In Partial Fulfillment Of The Requirements For The Degree Of Master of Science In Architecture Studies At The Massachusetts Institute Of Technology.
- Lukac, R. (2017). Perceptual Digital Imaging: Methods and Applications. CRC Press.
- Morello, E. & Ratti, C. (2009). A Digital Image of the City: 3D Isovists in Lynch's Urban Analysis. Environment and Planning B: Planning and Design, 36(5), 837-853.
- Perovic, S. & Folic, N. K. (2012). Visual Perception of Public Open Spaces in Niksic. Procedia - Social and Behavioral Sciences, )68(, 921-933. Doi:Https://Doi.Org/10.1016/J.Sbspro.2012.12.277
- Reeve, A., Goodey, B. & Shipley, R.)2007(. Townscape assessment: The development of a practical tool for monitoring and assessing visual quality in the built environment. Urban Morphology, 11 (1), 25-41.
- Žák, P. & Zálešák, J. (2016). The Influence of Spectral Properties of Light in Street Lighting on Visual Perception. Paper Presented At The Lighting Conference Of The Visegrad Countries (Lumen), IEEE.
Zhang, J. & Wu, S. (1990). Structure of Visual Perception. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 87(20), 7819-7823.
)