In collaboration with Payame Noor University and Iranian Geography and Urban Planning Association

Document Type : Research Paper

Authors

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد

2 Assistant Professor, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University

3 Assistant Professor, Department of Geography, Payame Noor University

4 Associate Professor, Department of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University

Abstract

Assessing and measuring the resilience of rural communities is one of the most important tools in determining the sustainability of rural settlements when environmental hazards occur. In the Dehdez section, there are numerous rural and nomadic settlements and are prone to many environmental hazards throughout the year. Rural settlements and their inhabitants do not have adequate resilience in various dimensions in the face of environmental hazards. The purpose of this study is to explain the resilience pattern of rural settlements in Dehdez section of Izeh county. In the theoretical foundations section, various methods are explained based on previous research and theories, and then the conceptual model is presented. The study method is descriptive-analytical. The statistical population under study includes all heads of households in rural areas above 20 households with 3003 people. The sample size was 341 according to Cochran's formula. The research tool includes a questionnaire with 60 questions. The data were analyzed using SPSS 22 and AMOS software and the Kolmogorov-Smirnov test, confirmatory factor analysis, and structural equations. The results indicate that each of the coefficients of impact of environmental-natural, social and economic indicators, institutional-managerial and physical-spatial on the resilience of rural settlements located in the research area are 0.73, 0.40, 0.19, and 0.25 respectively. In the resulting resilience pattern of the present study, the rural settlements of Dehdez district are generally in good condition in terms of resilience. This pattern places more weight on the natural index than on the human. As a result, in terms of natural-environmental index and adaptation to environmental conditions, villages have the highest resilience and in the institutional-management index, which requires organizational, institutional and human actions and efficiency, have the lowest resilience.

Keywords

اصلی‌آزاد، مسلم، رجایی، رامتین، فرهادی، طاهره، آقاسی، آذر و شهیدی، لاله‌فر (1394). رابطه بین سخت­رویی و تاب­آوری با ابعاد فرسودگی شغلی مراقبین معلولین جسمی، ذهنی و چندگانه سازمان بهزیستی شهر اصفهان. نشریه سلامت جامعه،10(2)، 32-24.
افتخاری، عبدالرضا، موسوی، سیدمحمد، پورطاهری، مهدی و فرج‌زاده‌اصل، منوچهر ( 1393). تحلیل نقش تنوع معیشتی در تاب­آوری خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی (مطالعۀ موردی: مناطق در معرض خشکسالی استان اصفهان). فصلنامه پژوهش­های روستایی، 5(3)، 662-639.
تقی‌لو، علی‌اکبر و رحمانی، فرشاد ( ۱۳۹۷). ارزیابی تاب­آوری اقتصاد روستایی مطالعه موردی: دهستان چشمه سرا (شهرستان شوط). دومین کنفرانس ملی پژوهش­های نوین در مهندسی کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری­ها.
حسینی، گلبرگ و اسمعیل‌پور، نجما (۱۳۹۶). تبیین مفهوم تاب­آوری و شاخص­های سنجش آن در سوانح طبیعی. دومین کنفرانس بین­المللی عمران، معماری و طراحی شهری، بانکوک، دبیرخانه دایمی کنفرانس، دانشگاه.
رضایی، محمدرضا( 1392). ارزیابی تاب­آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی. دو فصلنامه مدیریت بحران، 2(3)، 39-25.
رمضان‌زاده لسبویی، مهدی، بدری، سیدعلی، علی‌عسگری، سلمانی، محمد و قدیری‌معصوم، مجتبی(1391). تاب­آوری روستاهای مناطق نمونه گردشگری در حوضه­های سیل­خیز بر اساس روش تصمیم­گیری چند شاخصه مطالعه موردی: روستاهای چشمه کیله تنکابن و سردآبرود کلاردشت. برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 3(1)، 97-78.
زارعی، بتول و لاجوردی، حسن(۱۳۹۶).بررسی رابطه بین سطح تاب­آوری اقتصاد ایران با توزیع درآمد. دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت، رشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
سلمانی، محمد، بدری، علی، مطوف، شریف و کاظمی‌ثانی، نسرین( 1394 ). ارزیابی رویکرد تاب­آوری جامعه در برابر مخاطرات طبیعی مورد مطالعه: شهرستان دماوند. دانش مخاطرات، 2(4)، 409-393.
سواری، مسلم و خسروی پور، بهمن(1397). تحلیل آثار تاب­آوری بر سر زندگی خانوارهای روستایی در شرایط خشکسالی در شهرستان دیواندره. برنامه­ریزی فضایی، 8(3)، 19-40.
شیخ­الاسلامی، علیرضا و بیات، طاهره ( ۱۳۹۵). بررسی تاب‌آوری محله­های شهر در مقابل مخاطرات محیطی و زلزله مطالعة موردی: محله 2 ناحیه 1 شهر ازنا. دومین کنگره بین المللی زمین، فضا و انرژی­های پاک با محوریت مدیریت منابع طبیعی، کشاورزی و توسعه پایدار، تهران، شرکت کیان طرح دانش.
صالحی، اسماعیل، آقابابایی، محمدتقی و سرمدی، هاجر (1390). بررسی میزان تاب­آوری محیطی با استفاده از مدل شبکه علیت. مجله محیط شناسی، 59(37)، 99-75.
طالشی، مصطفی، جعفری، مصطفی و سیداخلاقی، سیدجعفر (۱۳۹۶). تدوین و بومی­سازی شاخص­های تاب آوری روستایی در برابر ریزگرد (مطالعه موردی: کانون ریزگرد جنوب شرقی اهواز). چهارمین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان های گردوغبار، یزد، انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران - پژوهشکده مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد.
عظیمی‌آملی، جلال، مشکین‌فر، آدینه، شادمهر، نازنین و ثابتی کهنمویی، شهناز (۱۳۹۶). سنجش میزان   تاب­آوری اجتماعی- اقتصادی (مطالعه موردی: منطقه یک قزوین). کنگره ملی مدیریت و برنامه­ریزی شهری نوین، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس.
عنابستانی، علی‌اکبر، جوانشیری، مهدی، محمودی، حمیده و دربان‌آستانه، محمدرضا (1396). تحلیل فضایی سطح تاب­آوری سکونتگاه­های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان فاروج). نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 4(4)، 38-17.
عوض­پور، لیلا، قربانی، مهدی و عرفان­زاده، رضا (۱۳۹۵). سنجش ضریب تأثیر ابعاد و شاخص­های تاب­آوری بهره­برداران در مواجه با تخریب مرتع منطقه مورد مطالعه: روستای نردین، شهرستان میامی، استان سمنان. اولین کنفرانس بین­المللی مخاطرات طبیعی و بحران­های زیست محیطی ایران، راهکارها و چالش­ها، اردبیل، شرکت کیان طرح دانش، مرکز تحقیقات منابع آب دانشگاه شهرکرد.
محمدی، سعدی و منوچهری، سوران( ۱۳۹۶). تبیین مفهوم تاب­آوری با تاکید بر نواحی روستایی. اولین همایش اندیشه­ها و فناوری­های نوین در علوم جغرافیایی، زنجان، گروه جغرافیای دانشگاه زنجان.
مدرومی، امیر، مبارکی، امید و اسمعیل‌پور، مرضیه( ۱۳۹۶). ارزیابی و تحلیل مولفه­های تاب­آوری اجتماعی و اقتصادی در شهر ارومیه. کنگره ملی مدیریت و برنامه­ریزی شهری نوین، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس.
مهدی­نیا، محمدهادی، پاکروان، آیلین و اسماعیلی، نیلوفر (۱۳۹۵). کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله) در اجتماعات شهری با استفاده از تبیین تاب­آوری مطالعه موردی: حوزه جنوب شرق شهر مشهد. همایش ملی معماری شهرسازی و سرزمین پایدار، مشهد، مؤسسه آموزش عالی خاوران.
ARUP. (2012). Visions of a Resilient rural. Available at: http://publications. arup.com. [Accessed: June 2015].
Da Silva, J.; Kernaghan, S. and Luque, A. (2012). A systems approach tomeeting the challenges of rural.climate change. International Journal of Urban Sustainable Development. iFirst. 1–21.
Dunford, M. and L. Li. (2011). Earthquake reconstruction in Wenchuan: assessing the state overall plan and addressing the ‘forgotten phase’. Applied Geography, 31(3), 998-1009.
Marom, W. A. (2014). Mapping and Measuring Social Vulnerabilities of Coastal areas of Bangkok and Periphery. Proceedings of the Resilient rural.2014 congress. Bonn. Germany. 29-31. http:// resilient-cities.iclei.org/.
May, A. (2016). Information Technology in Urban Planning. Routledge, London.
Suarez, M.; Baggethun, E. G.; Benayas, J.; Tilbury, U. (2016). Towards an rural.Resilience Index: A Case Study in 50 Spanish Cities. Sustainability, 8,85-97.