با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران

3 دانش‌آموخته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران

چکیده

زیست‌پذیری شهری یکی از مبانی اساسی توسعه پایدار شهری است. رویکرد زیست‌پذیری را می‌توان ناشی از افزایش آگاهی نسبت به الگوهای ناپایدار زندگی شهری دانست که در درازمدت موجب کاهش توان منابع محیطی می‌شود. اصطلاح زیست­پذیری اشاره به درجۀ تأمین ملزومات یک جامعه بر مبنای نیاز­ها و ظرفیت­های افراد آن جامعه دارد. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق اولویت­بندی مؤلفه­های اصلی زیست­پذیری در کمپ­های اقامتی جزیره کیش است. کمپ­های مورد بررسی این تحقیق ،سه کمپ اقامتی صدف، معمار و سحر هستند. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر داده­های اولیه بوده  که جمع‌آوری اطلاعات اولیه، به‌صورت اسنادی و پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام‌گرفته است. داده­های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS مورد پردازش قرار گرفت. برای اولویت­بندی هر یک از مؤلفه­ها و همچنین تعیین سهم و نقش آن­ها در زیست­پذیری محدوده مورد مطالعه از سه روش،تحلیل رگرسیون چند متغیره، تحلیل گام­به­گام و تحلیل مسیر PLS استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش مؤلفه­های اصلی تأثیرگذار بر زیست­پذیری سه کمپ اقامتی جزیره کیش بر اساس درجه اهمیت این گونه اولویت­بندی شدند که به ترتیب مؤلفه­های خدمات و دسترسی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست­محیطی قرار گرفتند. با برنامه­ریزی در راستای ارتقاء و ساماندهی این مؤلفه­ها بر اساس درجه اهمیت می­توان وضعیت زیست­پذیری محدوده مور مطالعه را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

ایراندوست، کیومرث، عیسی‌لو، علی‌اصغر و شاه‌مرادی، بهزاد (1394). شاخص زیست‌پذیری در محیط‌های شهری، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر مقدس قم. فصلنامه علمی‌پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری,4(13),101-118.‎
براتی، ناصر و یزدان‌پناه شاه‌آبادی، محمدرضا (1390). بررسی ارتباط مفهومی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهری، مطالعه موردی: شهر جدید پردیس. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 2(1), 25-49.‎
بندرآباد, علیرضا. (1390). شهر زیست­پذیر از مبانی تا مفاهیم. تهران: انتشارات آذرخش.
بندرآباد، علیرضا و احمدی­نژاد، فرشته. (1393). ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر در منطقه 22 تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 5(16), 55-74.‎
حاتمی­نژاد، حسین، رضوانی، محمدرضا و خسروی­کردستانی، فریبا. (1393). سنجش میزان زیست­پذیری منطقه دو شهر سنندج. نشریه تحلیل مخاطرات محیطی، 1(4)،  17-33.
حافظ­نیا، محمدرضا (1393). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی, چاپ بیستم. تهران: انتشارات سمت.
حبیب­پور، کریم  و صفری، رضا. (1390). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده­های کمی). تهران: انتشارات متفکران – لویه.
حیدری، تقی. (1395). تحلیل زیست پذیری بافت‌های فرسوده شهری شهر زنجان. رساله دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی.
خراسانی، محمدامین و رضوانی، محمدرضا. (1392). شناخت و تحلیل تفاوت زیست­پذیری روستاهای پیرامون شهری در شهرستان ورامین. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(4)، 55-74.‎
خراسانی مقدم، صبا، یزدان فر، سیدعباس و حسینی، سیدباقر. (1394). بررسی شاخص­های کیفیت زندگی مؤثر بر میزان رضایتمندی ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی (مطالعۀ موردی: محله فرحزاد تهران-فرحزاد شمالی). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 47(1)، 97-117.‎
ربانی‌خوراسگانی، علی و کیانپور، مسعود. (1386). مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهر اصفهان). مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 15(58-59)، 67-108.‎
زیاری، کرامت­لله، حیدری، اصغر، غنی­زاده قاسم­آبادی، هادی، و اباذری، نسرین. (1397). ارزیابی و اولویت­بندی مؤلفه­های زیست­پذیری در شهر بم. دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، 5(1)، 105-120.
ساسان پور, فرزان، تولایی، سمین و جعفری اسدآبادی، حمزه  (1394). سنجش و ارزیابی زیست پذیری شهری در مناطق بیست و دو گانه کلانشهر تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه­ریزی منطقه­ای، 5 (18)، 27-42.‎
ساسان­پور، فرزانه، تولایی، سیمین و جعفری اسدآبادی، حمزه (1392). قابلیت زیست­پذیری شهرها در راستای توسعه پایدار شهری(تهران). فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، 12(42) , 129-157.
سلیمانی مهرنجانی، محمد، تولایی، سیمین، رفیعیان، مجتبی، زنگانه، احمد و خزاعی نژاد، فروغ (1395). زیست‌پذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخص‌ها. پژوهش‌های جغرافیایی برنامه ریزی شهری, 4(1)، 27-50.‎
غلام‌زاده، رسول، آذر، عادل و قنواتی، مهدی (1391). مدل‌سازی مسیری ساختاری در مدیریت: کاربرد نرم‌افزار Smart PLS. تهران: نشر نگاه دانش.
کرلینجر، پدهازر. (1389). رگرسیون چند متغیره در پژوهش رفتاری. مترجم: حسن سرایی. تهران: انتشارات سمت.
ماجدی، حمید و بندرآباد، علیرضا. (1393). بررسی معیارهای جهانی و بومی شهر زیست پذیر. نشریه هویت شهر، 8 (17)، 65-75.
مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
منصورفر، کریم (1385). آزمون­های ناپارامتری و طرز اجرای آن­ها با کامپیوتر. تهران: انشارات دانشگاه تهران.
وب­سایت سازمان منطقه آزاد کیش. (1397).
Kotus, J., & Rzeszewski, M. (2013). Between disorder and livability. Case of one street in post-socialist city. Cities, 32, 123-134.
Larice, M. A. (2005). Great neighborhoods: The livability and morphology of high density neighborhoods in urban North America. University of California, Berkeley.
 McCrea, R., & Walters, P. (2012). Impacts of urban consolidation on urban liveability: Comparing an inner and outer suburb in Brisbane, Australia. Housing, Theory and Society, 29(2), 190-206.
Perkins, H. A. (2010). Green spaces of self‐interest within shared urban governance. Geography Compass, 4(3), 255-268.
Perogordo Madrid, D. (2007). The Silesia Megapolis. European Spatial Planning, 17(1), 23-33.
Saitluanga, B. L. (2014). Spatial pattern of urban livability in Himalayan Region: A case of Aizawl City, India. Social indicators research, 117(2), 541-559.
Leby, J. L., & Hashim, A. H. (2010). Liveability dimensions and attributes: Their relative importance in the eyes of neighbourhood residents. Journal of Construction in Developing Countries, 15(1), 67-91.
VanZerr, M., & Seskin, S. (2011). Recommendations Memo# 2 Livability and quality of life indicators. CH2M Hill, Portland.