با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور

چکیده

فضاهای باز واقع در محلات مرکزی شهرها می‌تواند از مهمترین فضاهای قابل برنامه‌ریزی از منظر پدافند غیر عامل باشد، زیرا، این فضاها به دلیل عدم مالکیت خصوصی و تعلق آن به عموم ساکنان و یا ارگان‏های عمومی می‌تواند در مواقع بحرانی به منظور اهدافی مانند امداد رسانی، اسکان موقت و مانند آن نقش بسیار مهمی در کاهش آسیب‌پذیری‏ها داشته باشد.بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناسایی محدودیت‏ها و توانایی فضاهای باز در منطقه 1 تبریز از نظر چگونگی ترکیب توده و فضا، از منظر پدافند غیر عامل می‏پردازد. به همین منظور در این پژوهش برای پهنه بندی فضاهای مختلف بر مبنای آسیب‌پذیری و نیز تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای مرتبط مانند10  ARC GISو  Auto cadو نرم افزار  Excel استفاده شده است.نتایج و یافته‏های پژوهش بیانگر آن است که بیشتر محلات قدیمی منطقه 1 تبریز از دیدگاه پدافند غیر عامل آسیب‏پذیری بوده و همچنین نحوه ی ساختار فضاهای باز در محدوده مورد مطالعه بر پایه چگونگی ترکیب توده و فضا، بیش از 7/11 درصد از  سطح منطقه را برای مواقع بحرانی نامناسب نشان می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

بحرینی، سید حسین (1387)، تحلیل فضاهای شهری، ویرایش اول، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، 194
 پیربداقی، ملیحه، (1388)، طراحی الگوی بهینه منطقه‏بندی شهر بر پایه تحلیل‏های مکانی: مطالعه موردی شهر تبریز، پایا‏ن‏نامه کارشناسی ارشد سنجش از دور و Gis، استادان راهنما: دکتر علی اکبر رسولی و دکتر بهمن هادیلی، تبریز، دانشگاه تبریز
پریرزادی، طاهر، حسینی امینی، حسن، شهریار، مهدی (1389)، بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیرعامل در شهر سفز در رویکرد تحلیلی، مدیریت شهری، پاییز و زمستان 89، 202-191
توکلی، علیرضا، شمشیر بند، مصطفی، حسین پور، سید علی، (1389)، بررسی روند کاهش فضاهای باز شهری در توسعه شهری با تاکید بر مدیرت بحران، نمونه موردی، کلان شهر تهران، آرمان شهر، شماره، 154 – 141.
داعی‌نژاد، فرامرز، (1385)، اصول و رهنمود‏های طراحی و تجهیز فضای باز مجموعه‏های مسکونی به منظور پدافند غیر عامل، تهران، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان، مسکن و شهرسازی،
حسینی امینی، حسن،اسدی، صالح، برنافر، مهدی (1389) ارزیابی ساختار شهر لنگرود جهت برنامه‌ریزی پدافند غیرعامل، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 15،
شماره 18، 149-129
فلاحی، علیرضا (1393) مستندسازی طراحی شهر زیرزمینی گوجی در ویتنام از منظر پدافند غیرعامل. مسکن و محیط روستا، شمارۀ 14
علیزاده، مهدی (1395) ارزیابی آسیب‌پذیری زیرساخت‌های شهری شاهرود با رویکرد پدافند غیر عامل ،پایان نامه کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: امان پور، سمید، دانشگاه شهید چمران اهواز.
فردرو، محسن، (1387)، دیدگاه های نظری پدافند غیر عامل، تهران: انتشارات عباسی.
فرزام شاد، مصطفی؛ عراقی زاده، مجتبی، (1391)، مبانی برنامه‌ریزی و طراحی شهر امن از منظر پدافند غیرعامل، انتشارات اهنگ آفرین،
قریب، فریدون (1390)، بررسی تطبیقی نظام‏های شهرسازی (هلند، نروژ، فنلاند، سوئد و دانمارک)، چاپ سوم، تهران، دانشگاه تهران.
کاظمی، شهربانو تبریزی، نازنین(1394) ارزیابی ایمنی فضای شهری با تأکید بر شاخص‌های پدافند غیرعامل) نمونۀ موردی: شهر آمل، فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری سال 3 شماره 9
مرکز آمار ایران، (1385)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390، تهران، سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی کشور.
موحدی نیا، جعفر (1388)، اصول و مبانی پدافند غیرعامل، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
هیراسکار، جی. کی (1387)، درآمدی بر مبانی برنامه‌ریزی شهری، مترجم: دکتر محمد سلیمانی و دکتر رضا یکانی فرد، ویرایش اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، چاپ دوم.
رضازاده، عمو، زین‏الدینی، مجید، (1390). تاریخ تبریز از دوران باستان تا برآمدن مغولان، چاپ چهارم، انتشارات اختر، تبریز.
Fisher.A. (2000). Civil defense in Canada, 1939-1965 garnering public support war and nuclear weapons through myth of protection. Master'sthesis of arts in history. Department of history lakehead university
Hausken, K; Levitin, G. (2001). Active vs. passive defense against a strategic attacker. World scientific, vol, 13, No.1 (p.1-12).
Leritina, G; Hauskenc, K. (2011). Preventive strike vs. false targets and protection in the fence strategy. Reliability engineering and system safety, vol96, issue8 (p.912-924)
marshall, Stephen. 2005. Streets & patterns. Spon press, London and new york. region.tehran.ir. 2013.
zhanq yantinq, 2011. Urban open space design for the chinese floating population community: planning and site design guidelines. May 7: blacksburq, virqinia