با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو علمی دانشگاه پیام نور

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

چکیده

سکونتگاه­های انسانی، به عنوان یک پدیدة مکانی ـ فضایی، همواره تحت تأثیر عوامل متعدد طبیعی و انسانی هستند و پیوسته در بستر زمان تغییر می­یابند. یکی از این عوامل تأثیرگذار، صنعت است. در ایران نیز صنعت تحولات گستردهای را در جامعه، به­ویژه تحول سکونتگاه­ها و تبدیل روستاها به شهر، بر جای گذاشته است. در این پژوهش، تأثیر صنعت بر تحول نظرآباد بررسی شده است. نتایج تحقیق، که با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و داده­های ثانوی استخراج شد، نشان داد که صنعت سبب توسعة کالبدی ـ فضایی نظرآباد شد تا از روستایی با جمعیت 799 نفری سال 1335 و وسعت 6 هکتاری، به شهری با جمعیت 97722 نفر، و وسعت 3574 هکتار در سال 1385 برسد.

کلیدواژه‌ها

احمدی، مجید (1374)” .صنعتی شدن و تحولات شهری شازند“. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم­انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
بحرینی، سیدحسین (1378). تجدد ، فرا تجدد و پس از آن در شهرسازی. انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی، سید محسن (1375). از شار تا شهر، تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تاثر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حکمت نیا، حسن و ابوالفضل قنبری هفت­چشمه، (1385). اصول و روشهای برنامه­ریزی شهری. یزد: مفاخر.
رضوانی، محمدرضا و مهدی رمضانزاده لسبویی و مرتضی محمد­پور جابری (1389)”.تحلیل اثرات اقتصادی ـ اجتماعی نواحی صنعتی در توسعه روستایی مورد: ناحیه صنعتی سیلمان­آباد تنکابن“. فصلنامه جغرافیا و توسعه. شمارة 18، تابستان، ص5 تا 26.
رفیعی ، مینو (1369). مجموعه مباحث و روش­های شهرسازی، اقتصاد. وزارت مسکن و شهرسازی.
زیاری، کرامت ا...(1382). ” تحولات اجتماعی ـ فرهنگی ناشی از انقلاب صنعتی در توسعة فضایی تهران“. مجله جغرافیا و توسعه بهار و تابستان. ص151 تا164.
ژان باستیه (1377). شهر. ترجمة علی اشرفی. تهران: دانشگاه هنر.
سرورامینی، شبنم و علی اسدی و خلیل کلانتری (1389). بررسی ”اثرات شهرک صنعتی اشتهارد بر توسعه روستاهای همجوار. “ نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). دانشگاه فردوسی مشهد، دورة 24، شمارة دوم تابستان. ص227ـ 238.
سلیمانی، محمد (1372).”صنعتگرایی و تحولات شهرنشینی اراک با تأکید بر تأثیرات متقابل شهر اراک و شهر صنعتی ـ رسالة دکتری“، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس .
شریفی، عبدالبنی (1380)” .نقش صنعت در توسعۀ کالبدی ـ فضایی اهواز“. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم .
شکویی، حسین (1375). اندیشه­های نو در فلسفة جغرافیا، جلد اول، چاپ اول. تهران: انتشارات گیتاشناسی.
شیعه، اسماعیل(1386). ” نقش­دهی صنعتی به شهرهای ایران در دوران معاصر .“نشریه بین­المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، شمارة 5. جلد 18، زمستان. ص45-53.
(1389). آهنگ صنعت، آوای شهر. تهران: دانشگاه علم و صنعت.
فرهمند، شکوفه و علی عسگری و مرتضی سامتی (1387)”.تحلیل فضایی توسعة شهری در ایران “(رشد اندازة شهرها) تحقیقات اقتصادی، بهار (شمارة 82)، ص 163-185.
قانع عزآبادی، ابراهیم (1377). ”تحولات شهر و شهرنشینی یزد با تأکید بر نقش صنعت“. پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم.
قره­نژاد، حسن (1385). جغرافیای صنعتی، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. چاپ هفتم.
صرافی، مظفر (1379). مبانی برنامه­ریزی توسعه منطقه­ای. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
طاهرخانی، مهدی (1379). “نقش نواحی صنعتی در توسعه مناطق روستایی مطالعه موردی استان مرکزی ، رساله دکتری”. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
طاهرخانی، مهدی(1388). “نقش نواحی صنعتی در توسعه مناطق روستایی”. پژوهشهای جغرافیایی. شمارة 40. مهرماه. ص33ـ45.
عسگری، حسین (1386). دشتی به وسعت تاریخ. نگاهی جامع به نظرآباد غربیترین شهرستان استان تهران. تهران: نشر شهید سعید محبی.
گیلبرت، آلن و ژوزف کاکلر (1375). شهرها، فقر و توسعه شهرنشینی در جهان سوم. ترجمة پرویز کریمیناصری. تهران: اداره کل روابط عمومیو بین الملل شهرداری تهران.
لمتون،ا.ک. س. (1362). مالک و زارع در ایران. ترجمة منوچهر امیری. تهران: مرکز انتشارات علمیو فرهنگی.
مرکز آمار ایران (1355). نتایج سرشماری عمومیو نفوس و مسکن شهرستان کرج.
مرکز آمار ایران (1365). نتایج سرشماری عمومیو نفوس و مسکن شهرستان کرج.
مرکز آمار ایران (1375). نتایج سرشماری عمومیو نفوس و مسکن شهرستان ساوجبلاغ.
مرکز آمار ایران (1385). نتایج سرشماری عمومیو نفوس و مسکن شهرستان نظرآباد و شهرستانهای کرج، شهریار و رباط کریم.
محمدزاده، رحمت (1388).  ”بررسی آثار مدرنیته غرب بر شهرسازی ایران“. فصلنامه صفه. دانشگاه شهید بهشتی. شمارة 48 .بهار و تابستان. دورة 18. ص79ـ 94.
مهدوی، حسین(1361). تحولات سی سالة یک ده در دشت قزوین. در مسایل ارضی و دهقانی. مجموعه کتاب آگاه. تهران: انتشارات آگاه.
مؤمنی، مصطفی (1377). پایگاه جغرافیایی شهری در ایران. تهران: انتشارات فرهنگستان علوم.
ولی بیگی، حسن و فرشته رحیمی الماسی (1383). ” تجزیه و تحلیل مزیت­های نسبی صنعت فاستونی بافی ایران“. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شمارة 30، بهار. ص185 تا 211.
Emrah Altinok and Hüseyin Cengiz (2008). The Effects of Urban Sprawl on Spatial Fragmentation and Social Segregation in Istanbul, 44th ISOCARP Congress 2008.
Christian Tettey (2005). Urbanization in Africa in relation to Socio - Economic Development: A Multifaceted quantitative analysis. A Dissertation for the Degree Doctor of Philosophy of Urban Studies & Public Affairs The University of Akron.
Cetin M. (2009). A satellite based assessment of the impact of urban expansion around a lagoon Journal. Environ. Sciences. Technology ., 6 (4), 579-590, Autumn.
Xiangzheng Deng, Jikun Huang, Scott Rozelle and Emi Uchida (2008). Growth, Population and Industrialization and Urban Land Expansion of China, Journal of Urban Economics, 63: 96-115 .