هاشم داداش پور؛ مجتبی رفیعیان؛ نریمان جهانزاد
چکیده
در زمینه کاربری اراضی سه دیدگاه دیدگاه اقتصاد-محور، دیدگاه عدالت-محور و دیدگاه توسعهی پایدار وجود دارد. در چند دهه ی اخیر رویکرد توسعهی پایدار به پارادایمی غالب در اندیشه ی برنامهریزی کاربری اراضی منجر شده است. برنامهریزی کاربری زمین، از این منظر، بهرهگیری عقلایی از زمین است که بر محور حفاظت از محیط زیست گام بر میدارد. در ...
بیشتر
در زمینه کاربری اراضی سه دیدگاه دیدگاه اقتصاد-محور، دیدگاه عدالت-محور و دیدگاه توسعهی پایدار وجود دارد. در چند دهه ی اخیر رویکرد توسعهی پایدار به پارادایمی غالب در اندیشه ی برنامهریزی کاربری اراضی منجر شده است. برنامهریزی کاربری زمین، از این منظر، بهرهگیری عقلایی از زمین است که بر محور حفاظت از محیط زیست گام بر میدارد. در منطقهی کلانشهری مشهد طی سالهای اخیر، رشد بی رویه ی سکونتگاههای شهری منجر به تخریب اراضی کشاورزی و زوال مراتع شده است. بنابراین در این مقاله تلاش شد، ابتدا الگوی بهینهی کاربری اراضی با رویکرد اکولوژیک تعیین و سپس نتایج آن با وضعیت کاربری موجود مقایسه شود. برای این منظور، از روش پیشنهادی مخدوم بهره گرفته شد و دادهها با مدل AHP در محیط ArcGis9.3 پردازش شدند. به طوریکه دوازده معیار طبیعی انتخاب شدند و بر اساس جدول نه کمیتی ساعتی، بصورت دو به دو به آنها وزن داده شد. سپس بر اساس این معیارها، دوازده نقشه ی تناسب اراضی تولید شد. در نهایت با استفاده از هم پوشانی ریاضی، لایه ها با یکدیگر تلفیق شده و الگوی بهینه ی نهایی تدوین شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که وضعیتِ کاربری اراضی موجود با الگوی بهینه تطابق ندارد که میتواند منجر به پدید آمدن خسارات جبران ناپذیر زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی شود. از اینرو، ضروری است که متولیان برنامهریزی نسبت به کنترل رشد و مدیریت توسعهی شهری در مجموعهی شهری مشهد تمهیداتی بیندیشند.
حبیب جباری؛ امیر ثامنی؛ محسن ابراهیمی خوسفی
دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 75-92
چکیده
نیل به توسعهیافتگی در هر جامعهای در وهله اول، مستلزم وجود عزم و اراده ملی برای پیشرفت و تعریف الگوی توسعه متناسب با مقتضیات جامعه و در وهله دوم، به وجود یک نقشه راه توسعه که بتواند ضمن به دست دادن قابلیتها و فرصتهای توسعه از یک سو و تنگناها و چالشهای فعلی و آتی، از سوی دیگر، با بهرهگیری از تجارب پیشین، مطلوبترین مسیر ...
بیشتر
نیل به توسعهیافتگی در هر جامعهای در وهله اول، مستلزم وجود عزم و اراده ملی برای پیشرفت و تعریف الگوی توسعه متناسب با مقتضیات جامعه و در وهله دوم، به وجود یک نقشه راه توسعه که بتواند ضمن به دست دادن قابلیتها و فرصتهای توسعه از یک سو و تنگناها و چالشهای فعلی و آتی، از سوی دیگر، با بهرهگیری از تجارب پیشین، مطلوبترین مسیر توسعه را فراروی جامعه قرار دهد، بستگی دارد. از همینرو سند ملی آمایش سرزمین به عنوان سندی که خطوط کلی سازماندهی فضای سرزمینی کشور و نیز خطمشیهای توسعه کالبدی سرزمین را مقدر میسازد، ضرورتی تام دارد. مقاله حاضر متناسب با طرح مسئله، اهداف و ماهیت پژوهش در زمره پژوهشهای بنیادی محسوب شده که در آن از روش تحلیل محتوا و بهرهگیری از مطالعات اسنادی و تجزیه و تحلیل دادههای ثانویه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان از آن دارد که سازمان فضایی سرزمین در عین برخورداری از قابلیتها و مزیتهای قابل توجه، با دو دسته از مسائل و چالشهای بنیادین که در دو گروه چالشهای ساختاری و چالشهای زمینهای قابل طبقهبندی است، مواجه بوده و گذر از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب از طریق قرارگیری برنامهریزی توسعه کشور بر مدار آمایش سرزمین، مشتمل بر تزریق سه مؤلفه «آیندهنگاری»، «سیاستگذاری» و «فرصتسازی» به بدنه نظام برنامهریزی توسعه کشور است، میسر خواهد بود. در پایان به منظور به دست دادن ارکان اصلی سند ملی آمایش سرزمین، که بر اساس قانون برنامه ششم توسعه میبایست در سال 1396 انجام پذیرد، نسبت به تبیین سؤالات و ابهامات، انتظارات و ملاحظات اساسی اهتمام شده است.
علیرضا محمدی؛ سپیده نوری؛ الهه پیشگر
چکیده
هدف این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش و الگوی فضایی خدمات پیشرفته (APS) در یکی از شهرهای میانه اندام کشور (اردبیل) است. جامعة آماری پژوهش را 2100 واحد فعالیتی در چهار گروه از خدمات پیشرفته شامل خدمات بانکی و مالی، بهداشتی و درمانی، املاک و مستغلات و بیمه تشکیل میدهند. این پژوهش از نوع تحلیلی است و برای گردآوری و پیادهسازی دادهها از روش ...
بیشتر
هدف این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش و الگوی فضایی خدمات پیشرفته (APS) در یکی از شهرهای میانه اندام کشور (اردبیل) است. جامعة آماری پژوهش را 2100 واحد فعالیتی در چهار گروه از خدمات پیشرفته شامل خدمات بانکی و مالی، بهداشتی و درمانی، املاک و مستغلات و بیمه تشکیل میدهند. این پژوهش از نوع تحلیلی است و برای گردآوری و پیادهسازی دادهها از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. از فنون آمار فضایی همانند تراکم کرنل، میانگین نزدیکترین همسایه، آمارة موران محلی، تراکم خوشه و ناخوشه، لکههای داغ و رگرسیون موزون جغرافیایی (GWR) در محیط GIS برای تجزیه و تحلیل، تخمین تراکم، تحلیل الگوی پراکنش، الگوی توزیع و مفهومسازی روابط فضایی استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان می دهند که خدمات بیمه و خدمات مشاوره املاک بیشتر سطح شهر را از نظر حوزة پوششدهی، به خود اختصاص دادهاند. بخش مرکزی و جنوبی شهر، از بالاترین تراکم فضایی خدمات پیشرفته برخوردارند. الگوی فضایی خدمات پیشرفته از نوع پراکنده است. الگوی فضایی خدمات بیمه و مشاوره املاک از نوع پراکنده و الگوی توزیع فضایی خدمات بانکی و بهداشتی و درمانی از نوع خوشهای است. نقطة ثقل خدمات در مرکز جغرافیایی شهر قرار دارد و خدمات پیشرفته دارای مسیر حرکت شمالی- جنوبی هستند. بین تراکم جمعیت و برخی از خدمات پیشرفته رابطة معنیداری وجود دارد. در پایان، پیشنهادهایی بر اساس یافتههای پژوهش ارائه شدهاست.
آزاده قرائی؛ اسفندیار زبردست؛ حمید ماجدی
چکیده
توجه به پایداری اجتماعی موضوعی است که از اوایل قرن بیست و یکم مورد توجه صاحبنظران قرار گرفتهاست؛ بدین ترتیب پایداری اجتماعی در کنار پایداری اقتصادی و پایداری زیستمحیطی، به عنوان یکی از مؤلفههای سهگانه دستیابی به توسعه پایدار شهری مطرح شدهاست. از طرف دیگر، فرم شهری با دربر گرفتن مؤلفههایی از قبیل شبکههای ارتباطی، ...
بیشتر
توجه به پایداری اجتماعی موضوعی است که از اوایل قرن بیست و یکم مورد توجه صاحبنظران قرار گرفتهاست؛ بدین ترتیب پایداری اجتماعی در کنار پایداری اقتصادی و پایداری زیستمحیطی، به عنوان یکی از مؤلفههای سهگانه دستیابی به توسعه پایدار شهری مطرح شدهاست. از طرف دیگر، فرم شهری با دربر گرفتن مؤلفههایی از قبیل شبکههای ارتباطی، سیستمهای حمل و نقل عمومی درونشهری، دسترسیهای پیاده و دوچرخه، استخوانبندی فضایی، توزیع فضایی فعالیتها، ریختشناسی مسکن و اندازه سکونتگاه، سیمای طبیعی و سیمای غیرفضایی از ابعاد مهم شناخت و تحلیل شهر محسوب میشود. با توجه به درهمآمیزی مؤلفههای این مفهوم با ابعاد مختلف شهر، نقش آن بر جوانب مختلف پایداری از جمله پایداری اجتماعی انکارناپذیر خواهد بود. مطرح شدن مفهوم توسعه پایدار شهری، برنامهریزان و سازمانهای مردمنهاد بینالمللی را بر آن داشت تا چارچوبهای جدیدی را برای طراحی مجدد و بازسازماندهی مکانهای شهری برای دستیابی به پایداری ارائه دهند. مروری منتقدانه به این رویکردها، حاکی از عدم توافق بین مطلوبترین فرم شهری در زمینه پایداری است. این تناقضات در زمینه پایداری اجتماعی به دلیل ماهیت غیرملموس آن و نیز محوریت انسان و تعاملات وی در تعیین میزان این جنبه از پایداری، به اوج میرسد. در این پژوهش، محقق به دنبال آن است که ارتباط میان مؤلفههای فرم شهری و پایداری اجتماعی را در مناطق 22گانه شهر تهران با استفاده از روش پژوهش توصیفی تحلیلی تبیین نماید. مدلهای کمی تحلیل عاملی و رگرسیون خطی و نیز ابزار پرسشنامه ساکنین (2200 پرسشنامه در سطح مناطق شهر تهران) و نرمافزار SPSS محقق را در پیمایش این مسیر یاری رساندهاست. یافتههای پژوهش نشان میدهد ارتباط معناداری میان عوامل اصلی فرم شهری با عامل ترکیبی شاخصهای پایداری اجتماعی (میزان دسترسی شهروندان به خدمات محلی، میزان امنیت اجتماعی، میزان مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و گروهی، میزان تعامل با دیگر ساکنین یا گروههای اجتماعی، رضایتمندی از سکونت و میزان دسترسی شهروندان به مسکن قابل استطاعت) در مناطق 22گانه شهر تهران وجود دارد.
امین فعال جلالی؛ مریم قاسمی
چکیده
یکی از وظایف اصلی و مهم برنامهریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربریهای گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تأثیرگذاری هر کدام از کاربریها بر یکدیگر است. در واقع هدف نهایی برنامهریزی کاربری اراضی ایجاد نوعی تعادل زیست محیطی و برقراری عدالت اجتماعی در روند پیشرفت و آبادانی نواحی سکونتی است و باید به اهداف کیفی همچون ...
بیشتر
یکی از وظایف اصلی و مهم برنامهریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربریهای گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تأثیرگذاری هر کدام از کاربریها بر یکدیگر است. در واقع هدف نهایی برنامهریزی کاربری اراضی ایجاد نوعی تعادل زیست محیطی و برقراری عدالت اجتماعی در روند پیشرفت و آبادانی نواحی سکونتی است و باید به اهداف کیفی همچون امنیت، سازگاری، منظر و چشمانداز و احساس وابستگی به محیط نیز پاسخ گوید. هدف از انجام پژوهش ارزیابی میزان سازگاری کاربری های روستایی در مقاصد گردشگری از نظر امنیت عمومی، منظر و چشمانداز و راحتی و آسایش است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. در این مطالعه هشت روستای مقصد گردشگری در شهرستان بینالود انتخاب و درجه سازگاری به تفکیک سه ماتریس 1- راحتی و آسایش، 2- امنیت عمومی 3- منظر و چشمانداز بین 49 کاربری در بین خبرگان روستاهای مورد مطالعه از حیث کاملاً سازگار تا کاملاً ناسازگار طبقه بندی شدند. نتایج نشان میدهد، تمام روستاهای مورد مطالعه از نظر سازگاری در وضعیت نسبتاًسازگار قرار دارند. در ماتریس امنیت عمومی کاربریمذهبی با میانگین 16/4 در مرتبۀ اول و کاربری تاریخی با میانگین 25/3 در رتبۀ آخر قرار دارد. در ماتریس منظر و چشمانداز، کاربری مذهبی با میانگین 73/3 رتبۀ اول و کاربریصنعتی-کارگاهی بامیانگین 35/1 در رتبۀ آخر قرار دارد. در ماتریس راحتی و آسایش نیز کاربری شبکۀ دسترسی و معابر با میانگین 26/4 در رتبۀ اول و کاربریتاریخی با میانگین 10/3 در رتبۀ آخر قرار دارد. درمجموع به لحاظ سازگاریکاربریآموزشی با 82/3 در رتبۀ اول و کاربریتاریخی با 25/3 در رتبۀ آخر قرار دارد.
آسیه نمازی؛ سیداحمد حسینی؛ وحید غلامی
دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 80-92
چکیده
امروزه بررسی تحولات جهانی حاکی از این است که شهر و شهرنشینی با تغییرات بنیادی کمی و کیفی روبرو بوده است. یکی از مهمترین پیامدهای آن در دهههای اخیر، نابسامانی در نظام توزیع خدمات و تمرکز مراکز خدماتی در یک مکان خاص میباشد. این در حالی است که نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه و شهر بدون استفاده ...
بیشتر
امروزه بررسی تحولات جهانی حاکی از این است که شهر و شهرنشینی با تغییرات بنیادی کمی و کیفی روبرو بوده است. یکی از مهمترین پیامدهای آن در دهههای اخیر، نابسامانی در نظام توزیع خدمات و تمرکز مراکز خدماتی در یک مکان خاص میباشد. این در حالی است که نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه و شهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روشهای مدرن و بهروز هرگز میسر نمیباشد. لذا، دسترسی سهل و سریع و کم هزینه به خدمات ورزشی، صرفهجویی در هزینهها و تخصص بهینه منابع مستلزم کاربرد مدلها و روشهای علمی و معیارهای مرتبط و کارا جهت پشتیبانی از مدیریت شهرها میباشد. بر این اساس، در این پژوهش به ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه بهمنظور مکانیابی مراکز ورزشی در سطح شهر تهران، پرداختهشده است. روش پژوهش ترکیبی از روشهای توصیفی و تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جهت تحلیل دادهها از نرمافزارهای ArcGIS، Super Decisions و با استفاده از شاخص میانگین نزدیکترین همسایه، مدل ANP و مدل فازی جهت مکانیابی فضاهای ورزشی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به الگوی خوشهای پراکنش فضاهای ورزشی در سطح شهر تهران و همچنین پایینتر بودن سرانه فضاهای ورزشی این شهر نسبت به حداقل سرانهها، دسترسی به این مراکز در وضعیت موجود مناسب نمیباشند. نتایج مدل فازی نشان داد که وضعیت مناطق مرکزی تهران در این زمینه نامناسبتر میباشد.
بهروز محمدی یگانه؛ مهدی چراغی؛ لیلا اسلامی
دوره 4، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 81-98
چکیده
توجه به مسئله احساس امنیت به عنوان یکی از عوامل مهم در پویایی و سلامت محیط زندگی، در فرآیند برنامهریزی، طراحی و مدیریت سکونتگاهها ضروری است. در طی چند دهۀ اخیر، اجرای برنامهها و اقدامات متنوع، زمینۀ دگرگونیهایی را در محیطهای روستایی فراهم کرده است. ازجمله این برنامهها، اعطای اعتبارات مقاومسازی مسکن در نواحی روستایی ...
بیشتر
توجه به مسئله احساس امنیت به عنوان یکی از عوامل مهم در پویایی و سلامت محیط زندگی، در فرآیند برنامهریزی، طراحی و مدیریت سکونتگاهها ضروری است. در طی چند دهۀ اخیر، اجرای برنامهها و اقدامات متنوع، زمینۀ دگرگونیهایی را در محیطهای روستایی فراهم کرده است. ازجمله این برنامهها، اعطای اعتبارات مقاومسازی مسکن در نواحی روستایی کشور بوده است. تحقیق حاضر به بررسی اثرات اعتبارات مقاومسازی مسکن بر احساس امنیت خانوارهای روستایی میپردازد. تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. روش گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) است. جامعه آماری تحقیق، 811 خانوار دریافتکننده اعتبارات مقاومسازی مسکن، در دوره زمانی 1395-1384 شمسی، در دهستان معجزات شهرستان زنجان میباشد که طبق فرمول کوکران با توزیع پرسشنامه در میان 231 خانوار به دست آمد. جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t جفت شده و آزمون ویلکاکسون) استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که رابطه معناداری میان احساس امنیت خانوارهای روستایی و ابعاد آن در قبل و بعد از دریافت اعتبارات مقاومسازی مسکن وجود دارد و احساس امنیت در زمان پس از دریافت اعتبارات (با میزان آماره t: 42.365-) افزایش یافته و بیشترین تأثیر را بر احساس امنیت مالی (با میزان آماره t: 44.282-) داشته است. همچنین یافتهها نشان میدهد که وضعیت شاخصهای ابعاد احساس امنیت (به جز شاخصهای عدم نگرانی از گسترش ایدز و معتادان و افزایش توجه به ناراحتی دیگران) بعد از ارائه این اعتبارات بهبود یافته است.
احمد شاهیوندی؛ حجت شیخی
چکیده
کاهش آسیب پذیری کاربری های شهری با بهره گیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل می تواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها و کاهش میزان خسارت مؤثر واقع شود که امروزه یکی از مهم ترین اهدافی ست که برنامه ریزان و مدیران شهری درصدد اجرای آن می باشند. این پژوهش با هدف بررسی آسیب پذیری شهر همدان از منظر پدافند غیرعامل انجام ...
بیشتر
کاهش آسیب پذیری کاربری های شهری با بهره گیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل می تواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها و کاهش میزان خسارت مؤثر واقع شود که امروزه یکی از مهم ترین اهدافی ست که برنامه ریزان و مدیران شهری درصدد اجرای آن می باشند. این پژوهش با هدف بررسی آسیب پذیری شهر همدان از منظر پدافند غیرعامل انجام گرفته است که از حیث هدف، کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. در چارچوب پدافند غیرعامل 9 کاربری اراضی اصلی و 23 کاربری اراضی فرعی در محیط نرم افزار Super Decisions مقایسه و امتیاز گذاری شده اند. پس از ارزیابی معیارها و زیرمعیارها، فاصله از معیارها که دوری و نزدیکی به آنها و یا تراکم و پراکندگی از آنها مهم بوده در محیط نرم افزار Arc GIS برآورد شده و پس از طی فرایندهای مذکور، شهر شهرهمدان از نظر میزان آسیب پذیری در 5 طبقه (آسیب پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم ) از هم طبقه بندی شده است. از مهمترین عوامل خطر ساز شهر همدان، تراکم جمعیت بالا در برخی محلات اطراف رینگ اول شهر همدان، تراکم ساخت و ساز در محلات اطراف میدان سپاه، خضر و خیابان های اطراف خیابان رجایی، ریزدانگی واحد های مسکونی و عدم وجود فضاهای باز و سبز در محلات قدیمی شهر همدان و تراکم و تمرکز ساختمان های اداری در چند نقطه از شهر می باشد.
نرگس گلستانی؛ حسین رحیمی
چکیده
معمولاً اثرعوامل مختلف تاثیرگذار بر اقتصاد شهر در قیمت زمین و مسکن اثر میگذارد. در سال های اخیر نقش رانت خواری و بورس بازی در بی ثباتی و نوسانات قیمتی بازار زمین و مسکن شهرهای ایران ازجمله کلان شهر مشهد به مراتب بیشتر از اثرات نرخ تورّم بوده است. شناسایی عوامل مؤثر بر قیمت تمام شده مسکن و متعاقب آن عوامل مؤثر بر شکل گیری بورس بازی ...
بیشتر
معمولاً اثرعوامل مختلف تاثیرگذار بر اقتصاد شهر در قیمت زمین و مسکن اثر میگذارد. در سال های اخیر نقش رانت خواری و بورس بازی در بی ثباتی و نوسانات قیمتی بازار زمین و مسکن شهرهای ایران ازجمله کلان شهر مشهد به مراتب بیشتر از اثرات نرخ تورّم بوده است. شناسایی عوامل مؤثر بر قیمت تمام شده مسکن و متعاقب آن عوامل مؤثر بر شکل گیری بورس بازی در این بخش، اهمیّت زیادی دارد. بسیاری از مردم معتقدند که نقش مشاورین املاک در ایجاد نوسانات قیمتی و سوداگری های نامتعارف مسکن بی بدیل است. مقاله حاضر ضمن بررسی عوامل مؤثر بر بورس بازی در حوزه املاک، نقش بنگاه های معاملات ملکی را در گسترش بورس بازی زمین و مسکن شهری از دیدگاه خود مشاورین املاک با مطالعه اختصاصی بر منطقه 12 شهرداری مشهد تحت عنوان نمونه موردی پرداخته است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری، مشاورین املاک شاغل در منطقه12 شهرداری مشهد است. اطلاعات میدانی از طریق پرسشگری و با ابزار پرسشنامه گردآوری شده و در دو بخش به تحلیل یافته های تحقیق و آزمون فرضیات با استفاده از روش تی تک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار spss پرداخته شده است. با توجه به اطلاعات موجود و ضریب همبستگی بدست آمده از آزمون پیرسون برای مؤلفه سیاست های مالکان و میزان تی(T) بدست آمده از آزمون تی تک نمونه ای برای دو مؤلفه بنگاه های معاملات ملکی و سازمان شهرداری، مشخّص شد که بنگاه های معاملات ملکی در ارزش گذاری و بورس بازی زمین و مسکن شهری نقش چندانی نداشته و صرفاً مسئولیت رساندن متقاضی و عرضه کننده را به هم تحت عنوان واسطه گر بر عهده دارند. همچنین رابطه معناداری بین سیاست های مالکان و گسترش بورس بازی یافت نشد اما، بین میزان تأثیرگذاری سازمان شهرداری در ارزش گذاری زمین و مسکن شهری در گروه نمونه و جامعه آماری ارتباط معناداری وجود داشت که نشان از دخیل بودن سازمان شهرداری تحت عنوان یک نهاد عمومی در بورس بازی زمین و مسکن شهری می دهد.
حسین فراهانی؛ جمشید عینالی؛ معصومه مرادی
چکیده
گردشگری، با توجه به کارکردهای متنوع و نیز توانایی بالا در ایجاد ارتباط با سایر بخشهای اقتصادی، توسعه اجتماعی اقتصادی و تغییر سبک زندگی مناطق روستایی مطرح شده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثرات توسعه گردشگری در تغییر سبک زندگی روستاهای هدف گردشگری بخش الموت شرقی شهرستان قزوین است. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و روش آن توصیفی- ...
بیشتر
گردشگری، با توجه به کارکردهای متنوع و نیز توانایی بالا در ایجاد ارتباط با سایر بخشهای اقتصادی، توسعه اجتماعی اقتصادی و تغییر سبک زندگی مناطق روستایی مطرح شده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثرات توسعه گردشگری در تغییر سبک زندگی روستاهای هدف گردشگری بخش الموت شرقی شهرستان قزوین است. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری دادهها از روشهای کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق پنج روستای هدف گردشگری بخش الموت شرقی شهرستان قزوین است. براساس سرشماری سال 1395، مجموع خانوارهای ساکن در این روستاها879 خانوار است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه لازم برای تکمیل پرسشنامه 268 نمونه محاسبه و روایی پرسشنامه از دیدگاه متخصصان بررسی شده است. پایایی متغیرها از طریق آزمون آلفای کرونباخ 0/86 درصد به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل کمی دادهها آزمونهای آماری نظیر tتک نمونهای، رگرسیون، و تحلیل واریانس یک طرفه بهره گرفته شده است. نتایج نشان میدهد که توسعه گردشگری تأثیر مثبتی در تغییرسبک زندگی دارد. مدل برازش رگرسیونی، ضریب تعیین برابر 739/0 بوده که نشان دهنده رابطه مثبت گردشگری بر تغییر سبک زندگی است. نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه نشان میدهد روستاهای مسعودآباد(با میانگین 5599/3)،زراباد ( با میانگین 4778/3) بیشترین تأثیر و روستای اندج(با میانگین6314/2) کمترین تأثیر از توسعه گردشگری دارد
حمید جلالیان؛ پرویز ضیائیان؛ پرستو دارویی؛ خدیجه کریمی
دوره 2، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 73-98
چکیده
گسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده میشود، موجب خورنـدگی روسـتاها و اراضـی پیرامونی آنها، تبدیل بیرویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیطزیست گردیده است. این وضعیت در کلانشهرهای منطقهای نمود گستردهتری داشتهاست. دو شهر ارومیه و اصفهان بهعنوان دو کلانشهر منطقهای و ...
بیشتر
گسترش شتابان شهرها و رشد فیزیکی ناموزون آنها، که اصطلاحاً "خزش شهری" نامیده میشود، موجب خورنـدگی روسـتاها و اراضـی پیرامونی آنها، تبدیل بیرویه اراضی کشاورزی و تخریب منابع محیطزیست گردیده است. این وضعیت در کلانشهرهای منطقهای نمود گستردهتری داشتهاست. دو شهر ارومیه و اصفهان بهعنوان دو کلانشهر منطقهای و با محیط طبیعی و ساختار اقتصادی متفاوت، از شهرهای پراهمیتی هستند که در سالهای اخیر با گسترش شتابزدهای همراه بودهاند. این مقاله با نگرش توصیفی ـ تحلیلی به گسترش کالبدی این دو کلانشهر و تاثیر آن بر اراضی پیرامون آنها پرداخته است. دادههای تحقیق با استفاده از مطالعه کتابخانهای ـ اسنادی و همچنین با استفاده از دادههای دورکاوی و تصاویر ماهوارهای لندست 7 سال 2001 و لندست 8 سال 2013، استخراج گردید. مقایسه تصاویر ماهوارهای و همچنین اطلاعات برگرفته از مرکز آمار ایران نشان میدهد که شهرهای ارومیه و اصفهان به صورت گستردهای با افزایش جمعیت و تغییر کاربری اراضیِ واقعشده در حریم، به خزش خود ادامه میدهند. نتایج حاصل از روش هلدرن و بررسی رشد بدقواره شهری در این دو شهر در طی سالهای1390ـ1335 نشان میدهد که گسترش فیزیکی این شهرها، به ویژه در ارومیه، بیش از نیاز واقعی جمعیت آن بوده و در نتیجه، روند تبدیل زمینهای کشاورزی و روستایی پیرامون آنها به ویژه در ارومیه با شدت ادامه یافته است. رشد جمعیت اصفهان در تمام دورهها تقریباً از الگوی ثابتی پیروی کرده ولی ارومیه در پایان دهه 1350 و با شروع جنگ ایران و عراق، با شتاب رشد جمعیت روبهرو شده است. در تغییر کاربری اراضی کشاورزی پیرامون شهر ارومیه میتوان به ناکارامدی طرحهای تفضیلی شهر و تفاوت ارزش اراضی شهری با اراضی کشاورزی و همچنین سود پایین کشاورزی و آسیبپذیری باغداری اشاره نمود. صنعتیشدن شهر اصفهان و ایجاد شهرکهای مسکونی و مراکز اداری و دانشگاهی در پیرامون شهر اصفهان منجر به افزایش مهاجرت از روستاها، شهرها و استانهای همجوار به این کلانشهر شده است و به دنبال آن جمعیت و نیاز به اراضی شهری، تغییر کاربری اراضی زراعی و آیش اطراف شهر و نهایتاً شکنندگی و ناپایداری منابع محیط زیست صورت گرفته است.
حمزه احمدی؛ اکبر شائمی
دوره 1، شماره 1 ، بهمن 1391، ، صفحه 75-88
چکیده
شناخت آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، میتواند به فرایند برنامهریزی وتوسعه منطقه کمک نماید. راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت اقلیمی دارد. امروزه مطالعات و بررسیهای بیوکلیمای انسانی پایه و اساس برنامهریزیهای شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری، جهانگردی و غیره میباشد. دراین پژوهش ...
بیشتر
شناخت آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، میتواند به فرایند برنامهریزی وتوسعه منطقه کمک نماید. راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت اقلیمی دارد. امروزه مطالعات و بررسیهای بیوکلیمای انسانی پایه و اساس برنامهریزیهای شهری، عمرانی، سکونتگاهی، معماری، جهانگردی و غیره میباشد. دراین پژوهش شهر ایلام ازلحاظ آسایش اقلیمی با شاخصهای زیست اقلیمی؛ بیکر، ترجونگ، فشار عصبی، اولگی، سوزباد با استفاده از دادههای آماری ایستگاه هواشناسی سینوپتیک ایلام طی سالهای (2008 - 1986) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهدکه منطقه در طول سال طیف وسیعی از شرایط بیوکلیمایی گرم تا سرد را در بر میگیرد و درمیان شاخصهای بیوکلیمایی به کار رفته شاخص ترجونگ وضعیت بیوکلیمایی منطقه را بهتر نشان میدهد. ارزیابیهای لازم از نظر آسایش، یا عدم آسایش انسان در ماههای مختلف سال با این شاخصها با توجه به خصوصیات اقلیمی شهر ایلام میتواند پایه و اساس بسیاری از برنامههای عمرانی در این شهر در حال توسعه باشد.
علی اکبر عنابستانی؛ وحید ریاحی؛ سید فرج اله توفیقیان اصل
دوره 1، شماره 3 ، شهریور 1392، ، صفحه 75-88
چکیده
امروزه عمران روستایی یکی از اجزای اصلی توسعة روستاهای کشور محسوب است. از مهمترین طرحهای اجرایی دولت در زمینة عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است. بر این اساس، تحقیق حاضر به تعریف معیارهایی برای ارزیابی پیامدهای طرح هادی روستایی بر محیطزیست روستاها، طبق منابع مرتبط میپردازد. روش تحقیق در این بررسی، از نظر هدف ...
بیشتر
امروزه عمران روستایی یکی از اجزای اصلی توسعة روستاهای کشور محسوب است. از مهمترین طرحهای اجرایی دولت در زمینة عمران روستاها، تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است. بر این اساس، تحقیق حاضر به تعریف معیارهایی برای ارزیابی پیامدهای طرح هادی روستایی بر محیطزیست روستاها، طبق منابع مرتبط میپردازد. روش تحقیق در این بررسی، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. بخش عمدة دادههای مورد نیاز از طریق عملیات میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارSPSS و آزمون تی یک نمونهای استفاده شده است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 311 خانوار تعیین شده، که به روش نمونهگیری تصادفی ساده، از بین خانوارهای روستاهای شوسنی ـ ضامنی و بابامیدان از شهرستان رستم انتخاب شدهاند. بررسیها حاکی از آن است که بهرغم اجرای طرح هادی، مشکلاتی ـ از جمله آلودگی هوا به سبب دفع غیربهداشتی زبالهها، راکد ماندن آب و ایجاد آبگرفتگی به سبب ساخت غیراصولی جداول و معابر و گسترش آلودگی فضولات حیوانی تأثیرات منفی زیستمحیطی قابل توجهی بر روستاها داشته است. از اهم یافتهها میتوان به فقدان یا نقص مطالعات محیطی به هنگام تهیه طرحها و، همچنین، پیشبینی نکردن پیامدهای ناشی از اجرای پروژههای دهگانه بر محیطزیست روستاها اشاره کرد. در نهایت، براساس یافتههای حاصل از مطالعات میدانی و جمعبندی نتایج، رهنمودهایی برای بازخورد طرحها و اصلاح رویکرد آنها نسبت به مداخله در محیط طبیعی و محیطزیست روستاها ارائه شده است. مهمترین آنها عبارتاند از اصلاح شرح خدماتی تهیة طرحها و سوق دادن آنها به سمت اولویتبخشی به مطالعات محیطی و، همچنین، رویکرد بوم محور در تهیه و اجرای طرحها.
آزاده اربابی سبزواری؛ فرنیاز نجاری مهربان
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 78-85
چکیده
در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان ...
بیشتر
در این مقاله شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف با استفاده از مدل SRM در ارتفاعات حوضه آبخیز طالقان بررسی شده است. برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب نقش مهمی در رفع چالشهای موجود در مدیریت منابع آب خصوصأ درمناطق کوهستانی ایفا میکند.آب حاصل از ذوب برف، نقش مهمی در ایجاد رواناب سطحی، تغذیه آبهای زیرزمینی را داراست. پوشش برف معرف میزان آب ذخیره شده در حوضه های کوهستانی است. بنابراین تاثیر آن به عنوان آب معادل برف اهمیت بسیار بالایی در شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز طالقان دارد. بر اساس مطالعات انجام شده در این منطقه، با توجه به ویژگیهای طبیعی و اقلیمی شرایط نسبتا مساعدی جهت رشد و توسعه باغداری و کشاورزی و تراکم شهری فراهم آورده است. مدل آبدهی روزانه را با مجذور ضریب همبستگی 45% شبیه سازی کرد.نتایج این تحقیق نشان میدهد که مدل شبیه ساز SRM ابزاری بسیار مناسب برای برآورد میزان رواناب حاصل ازذوب برف میباشد و از دقت بالایی برخوردار است. و این مدل جهت تخمین و پیش بینی جریان ذوب برف و مدیریت منابع آب کارآمد می باشد.و همچنین در توسه کالبدی و بهبود شرایط زیست محیطی بسیار حائز اهمیت میباشد.
ریحانه سلطانی مقدس
چکیده
تغییر کاربری در سکونتگاهای روستایی پیراشهری بسیار وسیع بوده است. به صورتی که گسترش شهرنشینی تحولات بسیاری را در سکونتگاههای روستایی شکل داده است که از جمله آنها می توان به پیامدهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره نمود. مهمترین پیامد تغییر کاربری اراضی ، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی است که سبب کاهش قدرت تولیدی سکونتگاههای ...
بیشتر
تغییر کاربری در سکونتگاهای روستایی پیراشهری بسیار وسیع بوده است. به صورتی که گسترش شهرنشینی تحولات بسیاری را در سکونتگاههای روستایی شکل داده است که از جمله آنها می توان به پیامدهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره نمود. مهمترین پیامد تغییر کاربری اراضی ، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی است که سبب کاهش قدرت تولیدی سکونتگاههای روستایی می شود. این بررسی در شهرستان قرچک صورت گرفته و 4 روستا به عنوان روستاهای مورد مطالعه انتخاب شدند . از کل جمعیت مورد مطالعه ،240 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند.روش تحقیق مبتنی بر روش کمی و کیفی است که داده های پژوهش با روشهای کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده اند. همچنین روش ارزیابی و تأیید ارتباط گویه ها مبتنی بر روش تحلیل عاملی است. براساس تحلیل یافته ها، شاخصهای سنجش هر یک از مقیاسهای مورد استفاده در سطح اطمینان 5% مقدار آماره t-value بزرگتر از 96/1 میباشد که نشان میدهد همبستگی گویه های پژوهش معنادار است. میانگین دیدگاه روستاییان در رابطه با تأثیر تغییر کاربری بر بعد زیست محیطی61/3 ، بعد کالبدی59/3 و بعد اجتماعی 421/3 است.همچنین میانگین دیدگاه روستاییان در بعد اقتصادی 58/3 با مقدار معناداری 0001/0 حاصل شده که معنادار است . مقدار آماره t نیز 246/11 بدست آمده که از مقدار بحرانی 96/1 بزرگتر است و ارتباط گویه های آزمون تایید می شود.بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزایش کاربری مسکونی به علت جذب جمعیت، تأثیرات اجتماعی از قبیل :تفاوتهای اجتماعی ، پیامدهای اقتصادی از جمله افزایش مشاغل واسطه گری و بورس بازی زمین، تأثیرات زیست محیطی را در قالب کاهش فضای سبز و کشاورزی به همراه داشته است.
فرهاد عزیزپور
دوره 1، شماره 2 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 81-90
چکیده
طرح هادی، اگرچه زمینه ساز نظمی مکانیکی (از جمله جلوگیری نسبی از ساخت و سازهای غیرقانونی، تعریف نیاز و تأمین کاربریها و خدمات عمومی و نظم و نسق بخشی به گسترش فیزیکی) در روستا شده ولی پیامدهای منفی را نیز برای روستا و روستاییان بدنبال داشته است. تضعیف انسجام بافت کالبدی، توجه ضعیف به مشارکت روستاییان و ... از جمله این مسایل است.
در ارتباط ...
بیشتر
طرح هادی، اگرچه زمینه ساز نظمی مکانیکی (از جمله جلوگیری نسبی از ساخت و سازهای غیرقانونی، تعریف نیاز و تأمین کاربریها و خدمات عمومی و نظم و نسق بخشی به گسترش فیزیکی) در روستا شده ولی پیامدهای منفی را نیز برای روستا و روستاییان بدنبال داشته است. تضعیف انسجام بافت کالبدی، توجه ضعیف به مشارکت روستاییان و ... از جمله این مسایل است.
در ارتباط با ناکامی طرح هادی در سامان بخشی به نظام روستایی عوامل مختلفی اثرگذار هستند که در این میان تاثیر رویکرد نظری حاکم بر طرح (رهیافت برنامهریزی جامع مبتنی بر نظریه کارکردگرایی) از اهمیت بیشتری برخوردار است. مقاله حاضر که ماهیتی نظری ـ بنیادی دارد با روشی توصیفی ـ تحلیلی تدوین شده است. روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر روش کتابخانهای است. که با هدف تبیین علت بنیانی اثر بخشی ضعیف طرح هادی روستایی تهیه شده است. پژوهش حاضر نشان داده است که تحول و بازاندیشی در تفکر حاکم بر طرح هادی امری محتوم و گریز ناپذیر است. چرا که، بسیاری از نظریهها و رهیافتهای فکری بعلت تحولات گوناگون و همه جانبه در جامعه بشری، پاسخگو و راهگشا برای تبیین و حل مشکلات و نیازهای آنها نیستند. در این مقاله محقق تاکید دارد، رویکرد راهبردی پویش ساختاری ـ کارکردی که در تبیین برخی از مسایل جامعه روستایی کشور مورد آزمون قرار گرفته است، میتواند زمینه ساز کاربرد برنامهریزی فضایی در سطوح و مقیاسهای مختلف نظام سکونتگاهی بویژه نقاط روستایی قرار گیرد.
سیدمهدی موسی کاظمی؛ زینب فراجی چنذاب
چکیده
فضای سبز شهری، از جمله کاربریهایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. شهر اردبیل از جمله شهرهایی است که از توزیع مناسب فضای سبزندارد ، به طوری که سرانه اختصاصیافته برای هر نفر 3/7 مترمربع است و این رقم اختلاف آشکاری با شاخصهای تعیینشده از سوی محیطزیست سازمان ملل متحد(20 تا 25 مترمربع برای هر نفر) دارد. در این راستا ...
بیشتر
فضای سبز شهری، از جمله کاربریهایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. شهر اردبیل از جمله شهرهایی است که از توزیع مناسب فضای سبزندارد ، به طوری که سرانه اختصاصیافته برای هر نفر 3/7 مترمربع است و این رقم اختلاف آشکاری با شاخصهای تعیینشده از سوی محیطزیست سازمان ملل متحد(20 تا 25 مترمربع برای هر نفر) دارد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل 44 محله شهر اردبیل با توجه به 11 شاخص انتخابشده طبق نظر کارشناسان، از نظر برخورداری از فضای سبز انجام شده است. رویکرد حاکم بر پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و از نوع کاربردی است. اطلاعات مورد نیاز از سازمان پارکها و فضای سبز شهر اردبیل(1394) و برداشت میدانی بدست آمده سپس با بهرهگیری از مدل های تصمیمگیری چند معیاره (تاپسیس، ویکور، الکتر و ساو) و تلفیق نتایج با روش کپلند به رتبهبندی 44 محله شهر اردبیل از لحاظ میزان برخورداری از فضای سبز شهری انجام شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، رتبهبندی محلات در چهار سطح (برخوردار، نیمه برخوردار، محروم و بسیار محروم) رتبهبندی شده است. با توجه به اینکه 7 محله در سطح شهر اردبیل فاقد هرگونه فضای سبز بودند و بیشتر محلات شهر اردبیل از نظر برخورداری در سطح محروم قرار دارند میتوان گفت پراکنش فضای سبز شهری در سطح شهر اردبیل نامتوازن و نامتعادل است.
بهروز محمدی یگانه؛ سروش سنایی مقدم؛ مهدی چراغی
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 91-108
چکیده
امروزه مسائل مربوط به حوزه مسکن روستایی به یک امر جهانی تبدیلشده و جوامع و کشورهای مختلف با مشکلات زیادی در این حوزه روبرو بوده و داشتن سرپناه مناسب و باکیفیت موضوعی است که همه کشورها را بهنوعی، متناسب با شرایطشان، درگیر ساخته است. ازآنجاکه یکی از عوامل مهم در توسعه و عمران روستایی، مسکن پایدار میباشد ازاینرو شناخت ویژگیها ...
بیشتر
امروزه مسائل مربوط به حوزه مسکن روستایی به یک امر جهانی تبدیلشده و جوامع و کشورهای مختلف با مشکلات زیادی در این حوزه روبرو بوده و داشتن سرپناه مناسب و باکیفیت موضوعی است که همه کشورها را بهنوعی، متناسب با شرایطشان، درگیر ساخته است. ازآنجاکه یکی از عوامل مهم در توسعه و عمران روستایی، مسکن پایدار میباشد ازاینرو شناخت ویژگیها و تجزیهوتحلیل ابعاد و اجزای مختلف مسکن پایدار روستایی اهمیت خاصی دارد؛ بنابراین هدف از این پژوهش ارائه الگوریتم مناسب در جهت پایداری مسکن روستایی بر مبنای تحلیل اطلاعات متقابل در محدوده موردمطالعه میباشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورداستفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری دادهها و اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه و مشاهده) استفادهشده است. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آزمون T تک نمونهای و برای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شاخصها از روشهای تحلیل اطلاعات متقابل (روشهای انتخاب ویژگی) با استفاده از امکانات برنامهنویسی در محیط نرمافزار MATLAB بهره گرفتهشده است. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوارهای واحدهای مسکونی مناطق روستایی دهستان پشته زیلایی میباشد که بالغبر 1134 خانوار در نظر گرفتهشده است. نتایج حاصل از طریق تجزیهوتحلیلهای آماری در نرمافزار SPSS نشان میدهد که بعد اجتماعی دارای پایداری، بعد کالبدی و اقتصادی در شرایط تا حدودی پایدار و ابعاد زیستمحیطی و معماری دارای ناپایدار میباشد و همچنین نتایج حاصل از روش تحلیل اطلاعات متقابل نشان داد که بعد اجتماعی با وزن 323/1 بالاترین سطح تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را در بین شاخصها در پایداری مسکن روستایی دارا میباشد.
یوسف قنبری؛ زهرا کاظمی؛ فاطمه کاظمی
دوره 4، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 93-109
چکیده
پژوهش حاضر با هدف برنامهریزی توسعه پایدار گردشگری با تأکید بر خانههای اکولوژیکی بخش هنزا انجامگرفته است. این پژوهش، مطالعهای کاربردی با رویکرد توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه گردشگران و کارشناسان تشکیل میدهند. در جامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه، تمام جامعه آماری بررسی شده است. در حالی که ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف برنامهریزی توسعه پایدار گردشگری با تأکید بر خانههای اکولوژیکی بخش هنزا انجامگرفته است. این پژوهش، مطالعهای کاربردی با رویکرد توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را دو گروه گردشگران و کارشناسان تشکیل میدهند. در جامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه، تمام جامعه آماری بررسی شده است. در حالی که جامعه آماری گردشگران، با توجه به نامشخص بودن تعداد آنها و رعایت حداقل حجم نمونه در تحقیقات پیمایشی، 120 نفر، از گردشگران نوروز 1394 در نظر گرفته شد. مقدار آلفای کرونباخ برای قابلیت اعتماد گروه گردشگران 81/0 و برای گروه کارشناسان 89/0 محاسبه گردید. دادههای گردآوری شده در محیط نرمافزاریSpss و Excel با استفاده از آزمونT تک نمونهای، آزمون فریدمن و همچنین مدل Swot مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته است. نتایج آزمون T تک نمونهای نشان داد که میزان رضایتمندی گردشگران از امکانات پایینتر از حد متوسط 55/1 و میزان رضایتمندی از پتانسیلهای گردشگری بالاتر از حد متوسط 17/14 است. نتایج آزمون فریدمن جهت اولویتبندی اقامتی در بخش هنزا نشان داد که خانههای اکولوژیکی مناسبترین گزینه جهت اقامت گردشگران محسوب میشوند. همچنین نتایج روش Swot نشان داد که راهاندازی خانههای اکولوژیکی بهرغم برخورداری از قوتها، دچار ضعفها و تهدیدهای متعددی است. در بین استراتژیها نقاط قوت با امتیاز 053/3 در رتبه اول و فرصتها، تهدیدها، ضعفها به ترتیب با امتیازهای 013/3، 879/2 و 874/2 رتبههای بعد را به خود اختصاص دادند. بهترین استراتژی متناسب با وضعیت خانههای اکولوژیکی بخش هنزا، راهبردهای رقابتی – تهاجمی با تأکید بر حفظ وضع موجود میباشد.
احمد پوراحمد؛ یعقوب ابدالی؛ علیرضا صادقی؛ سارا الله قلی پور
چکیده
امروزه بیشتر شهرها و جوامع سکونتگاهی در مکانهایی بنا شدهاند که در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفتهای تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسانساخت هستند از اینرو، توجه به مسائل کالبدی بافتهای مسکونی در شهرها و تبیین مفهوم "تابآوری" و به تبع آن مقاومسازی این بافتها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی ...
بیشتر
امروزه بیشتر شهرها و جوامع سکونتگاهی در مکانهایی بنا شدهاند که در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفتهای تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسانساخت هستند از اینرو، توجه به مسائل کالبدی بافتهای مسکونی در شهرها و تبیین مفهوم "تابآوری" و به تبع آن مقاومسازی این بافتها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی اهمیت بسیاری دارد. قلمرو مطالعه حاضر، بافت مرکزی شهر همدان که با جمعیت 55387 نفر و تعداد 13663 ساختمان مسکونی با مساحت 29722351 مترمربع می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روششناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات کالبدی-سازهای است و شاخصهای منتخب اسکلت ساختمان، جنس مصالح، ، تعداد طبقات، دانهبندی، قدمت ساختمان، نفوذپذیری، کیفیت ابنیه و تعداد واحد استخراج میباشند. برای کشف روند الگوها از ابزار رگرسیون و برای وزن دهی به لایهها در دادههای فضایی از روش خودهمبستگی فضایی استفاده شده است. همچنین برای بررسی توزیع فضایی اولویتبندی تابآوری بافت مسکونی از روش خودهمبستگی فضایی موران(Anselin local Morans) در نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج مکانی در پژوهش حاضر نشان میدهد که 22147924 مترمربع یعنی 52/74 درصد از کل مساحت که تعداد 7280 بلوک ساختمانی را در بر میگیرد در گروه تابآوری نسبتاً کم تا غیرتابآور قرار دارند که نیازمند برنامهریزی سریع برای این بخشها از بافت در شاخصهای اسکلت ساختمان، نفوذپذیری، کیفیت ابنیه و قدمت ابنیه است.
اصغر نوروزی؛ الهه ابراهیمی
دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 93-109
چکیده
حکمروایی مفهوم جدیدی است که جایگزین مفهوم حکومت شده است. مفهوم حکمروایی مبتنی بر همیاری حکومت و جامعه مدنی است. این مفهوم بر این اصل بنیادی استوار است که حکومتها بهجای آنکه بهتنهایی مسئولیت کامل اداره جامعه را بر عهده گیرند شهروندان، بخش خصوصی و نهادهای مردمی عوامل مسئولِ اداره جامعه هستند. در دهههای اخیر این رویکرد در ...
بیشتر
حکمروایی مفهوم جدیدی است که جایگزین مفهوم حکومت شده است. مفهوم حکمروایی مبتنی بر همیاری حکومت و جامعه مدنی است. این مفهوم بر این اصل بنیادی استوار است که حکومتها بهجای آنکه بهتنهایی مسئولیت کامل اداره جامعه را بر عهده گیرند شهروندان، بخش خصوصی و نهادهای مردمی عوامل مسئولِ اداره جامعه هستند. در دهههای اخیر این رویکرد در نواحی روستایی نیز رواج یافت و مدیریت نوین با محوریت دهیاری و شورای اسلامی را میتوان یکی از نمودهای آن دانست. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تحقق پذیری شاخصهای حکمروایی خوب در نواحی روستایی شهرستان لنجان پرداخته است. نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات کتابخانهای- میدانی است. جامعة آماری شامل تمامی روستاییان بوده و حجم نمونه به روش خوشهای و تصادفی تعیین شده است. بر این اساس دیدگاهها و تجربیات جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و هشت شاخص مهم حکمروایی خوب در روستاهای نمونه، با تکمیل تعداد 250 پرسشنامه از سرپرستان خانوار، مورد آزمون قرارگرفته است. نتایج حاصل از آزمون t نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب در مجموع با توجه به میانگین 24/3، کمتر از حدمطلوب محقق شده است. به صورت موردی نیز شاخص عدالت و برابری از میانگین مطلوب پژوهشگر (5/3) بالاتر و سایر شاخصها پایینتر از حد مطلوب بوده است. نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسه رتبه روستاها نیز نشان میدهد بین روستاها به لحاظ تحقق حکمروایی خوب تفاوت معنیداری وجود دارد و نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد شاخصهای حکمروایی خوب در بین روستاهای مورد مطالعه تفاوت معناداری دارند.
احمد حامی؛ سعدی فرجی؛ فرزین امامی
چکیده
توجه به شاخصهای کیفـی شکلدهی پارکها می تواند به پایداری اجتماعی و همبستگیهای شهرها منجر شود. از این رودر پژوهش موردنظر بر آن است تا با ارزیابی عوامل موثر بر کیفیت پارکهای منطقهای تبریز راهکاری مناسب و کاربردی را در اختیار مدیران و طراحان فضاهای سبز قرار دهد. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و درمجموع ۳۰۰ ...
بیشتر
توجه به شاخصهای کیفـی شکلدهی پارکها می تواند به پایداری اجتماعی و همبستگیهای شهرها منجر شود. از این رودر پژوهش موردنظر بر آن است تا با ارزیابی عوامل موثر بر کیفیت پارکهای منطقهای تبریز راهکاری مناسب و کاربردی را در اختیار مدیران و طراحان فضاهای سبز قرار دهد. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و درمجموع ۳۰۰ نفر به پرسشنامه ها پاسخ داده اندروشهای مختلفی از جمله آنالیز توصیفی، همبستگی پیرسون، و رگرسیون گام به گام برای تحلیل داده ها استفاده شد و با انجام تحلیل عاملی یازده زیر مؤلفه (دسترسی، مبلمان، امکانات و خدمات، امنیت، گروههای اجتماعی، فعالیتهای اجتماعی مختلف، دیدار گاه بودن، محیطزیست، کیفیت مدیریت، کیفیت نگهداری، کیفیت طراحی ) با بار عاملی بالای 7/0 از مؤلفههای اصلی تحقیق (دسترسی و ارتباطات، جامعهپذیری، آسایش و منظر، کاربر و فعالیت) استخراج شد. نتایج آنالیز نشان داد که دسترسی ، جامعهپذیری، کاربر و فعالیتها و آسایش و منظر به ترتیب بیشترین تا کمترین کیفیت را به خود اختصاص دادند. در زیر مؤلفهها نیز محیطزیست مهمترین عامل در کیفیت پارکها بوده و گروههای اجتماعی، دسترسی به پارک، امنیت، دیدارگاه بودن، انواع فعالیتهای اجتماعی، مبلمان و امکانات به ترتیب در رتبه های بعدی اهمیت قرار داشتند. نتایج آزمون پیرسون نیز نشان داد که بین مؤلفههای مستقل (دسترسی و ارتباطات، جامعهپذیری، آسایش و منظر، کاربر و فعالیت) پژوهش با متغیر وابسته (کیفیت پارک منطقه ای) رابطهای مستقیم و معنادار وجود دارد همچنین این مؤلفهها مجموعاً قادر به تبیین و تعریف ۶/۵۴ ٪ از کیفیت پارکهای منطقه ای (متغیر وابسته) هستند.
رحمان زندی؛ مختار کرمی؛ جلال طاهری
چکیده
طی چهار دهه اخیر رشد شتابان شهرنشینی سبب تغییر و تحول پدیدههای طبیعی تغییر و تحول شدهاند. این تغییرات در نهایت موجب تغییرات دمای سطح زمین شده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه تغییرات کاربری اراضی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی شهر مشهد در بازه زمانی 1998 تا 2016 است. بدین ترتیب با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده (2016، 1998) ...
بیشتر
طی چهار دهه اخیر رشد شتابان شهرنشینی سبب تغییر و تحول پدیدههای طبیعی تغییر و تحول شدهاند. این تغییرات در نهایت موجب تغییرات دمای سطح زمین شده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه تغییرات کاربری اراضی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی شهر مشهد در بازه زمانی 1998 تا 2016 است. بدین ترتیب با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده (2016، 1998) دمای سطح زمین و میزان تغییرات کاربری اراضی شهر مشهد استخراج شد. همچنین بهمنظور شبیهسازی و پیشبینی گسترش از شهر مشهد از مدل CA مارکوف استفاده شده است. از سال 1998 - 2016 محدوده ساختهشده از 52/138 کیلومترمربع به 87/198 کیلومترمربع ، فضایی سبز از 49/46 کیلومترمربع به 98/29 کیلومترمربع، مرتع از 85/35 کیلومترمربع به 29/31 کیلومترمربع و زمینهای بایر از 71/100 کیلومترمربع و از به 62/64 کیلومتر تغییر کرده است. جزایر حرارتی از نظر تعداد و وسعت در سال 1998 وسعت کمتری و نیز همدمایی کمتری نسبت به سال 2016 داشتهاند. به طوری که در سال 1998 بیشترین دما بین 48-42 درجه سانتیگراد بوده که در سال 2016 بین 52-46 سانتیگراد رسیده است. با توجه به افزایش محدوده ساختهشده از سال 1998 تا 2016 جزایر حرارتی از خارج از شهر به داخل شهر انتقال پیدا کرده است و با سطوح سخت و غیرقابل نفوذ منطبق شدهاند. پیشبینی صورت گرفته تا سال 2030 نشان میدهد که رشد شهر بیشتر در نواحی شمالی غربی خواهد بود و در نواحی جنوبی با توجه به اینکه ارتفاعات قرار دارد شهر رشد کمتری خواهد داشت.
حیدر لطفی
چکیده
بازارچههای مرزی از جمله مولفه های تأثیرگذار بر موازنه و تقارن فضای اقتصادی بین مناطق مرزی ایران با سایر مناطق است که این موازنه میتواند دارای تأثیرات مثبت و منفی به ترتیب برای خود منطقه و کل کشور باشند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که بازارچههای مرزی ایران و مشخصا بازارچه مرزی مریوان چگونه میتوانند در موازنه و تقارن اقتصادی ...
بیشتر
بازارچههای مرزی از جمله مولفه های تأثیرگذار بر موازنه و تقارن فضای اقتصادی بین مناطق مرزی ایران با سایر مناطق است که این موازنه میتواند دارای تأثیرات مثبت و منفی به ترتیب برای خود منطقه و کل کشور باشند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که بازارچههای مرزی ایران و مشخصا بازارچه مرزی مریوان چگونه میتوانند در موازنه و تقارن اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق نقش همگرا و همپوشان داشته باشند؟ در این مقاله با استفاده از مدل سوآت تلاش خواهد شد با طبقهبندی و تحلیل شاخص های درونی و بیرونی و نیز بررسی تواناییها، کاستیها، فرصتها و تهدیدات اقتصادی بازارچههای مرزی برای موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق به تحلیل و بررسی نقش بازارچههای مرزی در موازنه سازی فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق پرداخته شود و برای سنجش وزن سنجهها نیز از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده خواهد شد. نتایج این مقاله نشان میدهد که استراتژی مطلوب موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق استراتژیهای رقابتی است. در این استراتژی هدف این است که روشهایی استفاده شود تا با استفاده از نقاط قوت داخلی از تأثیر منفی تهدیدات خارجی مثل قاچاق کالا جلوگیری شود و حتی سعی شود تهدیدات را از بین ببرند. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی بازارچههای مرزی است و نقاط منفی(تهدیدات پیشروی) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی میکند. هدف این راهبرد تا حد امکان کاهش تهدیدها است.
فضیله خانی؛ سمیه سادات موسوی
دوره 4، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 99-116
چکیده
نظریه جغرافیایی پخش به تبیین و تشریح کیفیت و چگونگی گسترش یک پدیده یا نوآوری در طول زمان و در گستره یک فضای جغرافیایی میپردازد تا از این طریق، دلایل وچگونگی پخش و گسترش یک رویداد یا پدیده را از منطقهای به مناطق دیگر کشف و نقش آن را در توسعه کالبدی روستاها بیازماید. از طرفی واژه کارآفرینی مفاهیمی همچون نوآوری، مخاطرهپذیری، ایجاد ...
بیشتر
نظریه جغرافیایی پخش به تبیین و تشریح کیفیت و چگونگی گسترش یک پدیده یا نوآوری در طول زمان و در گستره یک فضای جغرافیایی میپردازد تا از این طریق، دلایل وچگونگی پخش و گسترش یک رویداد یا پدیده را از منطقهای به مناطق دیگر کشف و نقش آن را در توسعه کالبدی روستاها بیازماید. از طرفی واژه کارآفرینی مفاهیمی همچون نوآوری، مخاطرهپذیری، ایجاد یا تجدید ساختار یک واحد اقتصادی و اجتماعی، رضایت شخصی و استقلالطلبی را به ذهن متبادر میسازد و از آن جهت که یک نوآوری تلقی میشود قادر است ارتباط متقابل و عمیقی با نظریه پخش برقرار کند. این مقاله در نظر دارد نظریه پخش جغرافیایی را در ارتباط با کارآفرینی در دهستان سولقان مورد آزمون قرار دهد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری پژوهش را پذیرندگان کارآفرینی (پرورش نهال و گیاه) در دهستان سولقان، تشکیل میدهند که 82 خانوار به صورت تمام شماری مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری دادهها، از روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه محقق ساخته با طیف لیکرت بوده است. یافتههای حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که روند پخش موجود کارآفرینی در دهستان سولقان با مرحله دوم نیم رخ موج انتشار و همچنین مرحله میانی منحنی S در مسیر زمان منطبق میباشد. همچنین نتایج نشان داد که سادگی و جذابیت نوآوری، سودبخشی و اقتصادی بودن آن، و میزان سازشپذیری کارآفرینی مورد نظر با تجربه، مهارت و نیاز پذیرندگان، در پذیرش کارآفرینی، به عنوان یک نوآوری و پخش آن بسیار مؤثر بوده و اثرات چشمگیری بر بهبود کالبدی مساکن، معابر و فضاهای عمومی روستاها داشته است.