با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ایران

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

2 دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس

3 دانش آموخته رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تهران

چکیده

مقوله مسکن، امروزه نه تنها به­عنوان یک سرپناه، بلکه به­عنوان هویت، امنیت و منبع سرمایه در بین ساکنان یک شهر مطرح است. فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت اقتصادی، نداشتن برنامه­ریزی جامع مسکن و سایر نارسایی­هایی که در زیرساخت­های اقتصادی وجود دارد از یک­سو و افزایش جمعیت شهرنشین از سویی دیگر تامین سرپناه در کشورهای در حال توسعه را به­شکلی پیچیده و چند بُعدی درآورده­است. برای دستیابی به برنامه­ریزی مطلوب مسکن باید تمام جوانب وضع موجود مسکن و تسهیلات مربوط را مورد بررسی و تجزیه­وتحلیل قرار داد. شناسایی و تطبیق شاخص­های مسکن موجود با شاخص­های مسکن در شهر سالم در جهت تحقق سکونتگاه مطلوب امری مهم در توسعه مطلوب شهری به­شمار می­آید. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن تحلیلی ـ توصیفی است و داده­ها و اطلاعات موجود در آن از سرشماری­های موجود و داده­های مرکز آمار در سال 1390 استخراج شده است. در این مقاله، سعی شده است تا به این پرسش که "وضعیت موجود مسکن در شهرستان نظرآباد به لحاظ شاخص­های کمی و کیفی چگونه است­؟" پاسخ داده­شود و یک مقایسه‌ای تطبیقی با شاخص­های مسکن در سطح استان البرز و متوسط کشوری و شاخص­های مسکن در شهر سالم انجام شود. با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی و مقایسه شاخص­ها کمّی و کیفی مسکن، وضعیت شاخص­های مسکن شهرستان نظرآباد در حالت کلی نسبت به شاخص­های مسکن استان، کشور و شهر سالم مطلوب و مثبت ارزیابی می­شوند.  

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی ، مهدی و دیگران (1391)،  بررسی عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان از مسکن شهری اصفهان، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال ششم، ش 18، ( 149-170).##استانداری البرز (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان البرز ، معاونت برنامه­ریزی.## استانداری البرز (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان نظرآباد، معاونت برنامه­ریزی.##آسایش، حسین(1375)،  سنجش کیفیت زندگی در 100 شهر بزرگ جهان (متروپلیتن) بر اساس تحقیق کمیته بحران جمعیت، مجله مسکن و محیط روستا، ش 75 و 76، (3-14).##پورمحمدی، محمدرضا (1390)، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت تهران.##ـــــــ (1393)، برنامه­ریزی مسکن، انتشارات سمت، چاپ دوازدهم، تهران.##توفیق، فیروز (1382)،  برنامه­ریزی مسکن، مجموعه مقالات آموزشی برنامه­ریزی مسکن، سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.##ثواب، زهره (1388)،  بررسی عوامل مؤثر نیاز به مسکن با تأکید بر تغییر شکل خانواده و مراحل دور زندگی در شهر  نی­ریز، فصلنامه جمعیت، ش 67/68، (119-143).##حبیبی، سید محسن و زهرا اهری (1383)، گزارش طرح مطالعاتی بررسی ابعاد کیفی مسکن در ایران، مطالعات طرح جامع مسکن، وزارت مسکن و شهرسازی.##خلیق فرد، سیروس (13819)،  اثر نوع و کیفیت مصالح در عمر مفید ساختمان­های متعارف، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه امام حسین.##رفیعی، مینو (1379)، مسکن شهری به سوی برنامه­ریزی محلی، ماهنامه شهرداری­ها، سال دوم، شماره 19، (34-38).##زیاری، کرامت­الله و محمدحسین جان بابانژاد (1388)،  دیدگاه­ها و نظریات شهر سالم، فصلنامه شهرداری­ها، سال نهم، ش 95، ( 14-23).##زیاری، کرامت الله و مهدی دهقان (1382)،  بررسی وضعیت مسکن و برنامه­ریزی آن در شهر یزد، مجله صفه، دوره 13، ش 36 ف (62-75).##زیاری، کرامت الله و عطاالله زرافشان (1385)، بررسی تغییرات کمی و کیفی مسکن در شهر مراغه و پیش بینی مسکن موردنیاز تا سال 1402، مجله جغرافیا و توسعه، دوره چهارم، شماره پیاپی هشتم، (85-105).##زیاری و همکاران (1389)، مقایسه تطبیقی شاخص های کمی و کیفی مسکن شهر بابل با نقاط شهری کشور با تاکید بر شهر سالم، مجله تحقیقات جغرافیایی، سال بیست و پنچم، شماره دوم (83-116).##سعیدی، عباس و همکاران (1387)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­ها، جلد اول، چاپ اول، تهران.##سیف­الدینی، فرانک و همکاران (1392)، تحلیل شکاف جغرافیایی کیفیت مسکن در مناطق 22 گانه شهر تهران، فصلنامه بین­المللی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال یازدهم شماره 39، (212-233).##عزیزی، محمد مهدی (1384)، تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخص­های مسکن شهری در ایران، نشریه علمی و پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 23، (25-34).##قائم، گیسو (1374)،  شهر سالم در کشورهای در حال توسعه، مجله صفه، سال پنجم، شماره 17-18.##لطفی، حیدر و همکاران (1388)، شاخص­ها و مولفه­های ضروری در برنامه­ریزی و سیاست­گذاری مسکن روستایی در ایران، فصلنامه جغرافیایی آمایش سرزمین، شماره 7، ( 105-123).##محمدی، کاوه و محمد تقی رضویان (1390)، بررسی وضعیت شاخص­های مسکن در شهر سردشت استان آذربایجان غربی، فصلنامه آمایش محیط، شماره 17، (87-110).##مرکز آمار ایران (1390)، سرشماری عمومی نفس و مسکن کل کشور، ریاست جمهوری، معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی، مرکز آمار ایران.##مشکینی، ابولفضل و همکاران (1391)، ارزیابی مکان­یابی پروژه­های مسکن مهر با رویکرد کالبدی ـ زیست­محیطی، با استفاده از مدل سلسله مراتب (نمونه موردی استان یزد)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات شهری، شماره دوم،( 57-70).##وارثی، حمیدرضا و دیبا زیرک­باش (1384)، مسکن کم درآمدها، فصلنامه مسکن ومحیط روستا، شماره 111(34-49).##- وثوقی، فاطمه (1377)،  مسکن در خراسان، انتشارات پاز، چاپ اول، مشهد.##هادی­زاده زرگر، صادق و همکاران (1392)، سنجش توسعه­یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه ای، سال پنجم، شماره هفدهم (85-100).##
Arnott, R. (2008), Housing Policy in Developing. Countries: The Importance of the Informal Economy, World Bank, Commission on Growth and Development, P:11.##Ashtone,johr(1998),Healthy Cities Consepts &Vision.A Resourse For The Who Healthy Cities Project.Eengland .university of Liverpool##Buckley, R. & Jerry, Kalarickal. (2005), Housing Policy in Developing Countries: Conjectures and Refutations, World Bank Res Obs (Fall 2005), 233-257.##Goldstein,G,(2000),Healthy Cities: Overview of a WHO international program. Rev. Environ Health; 15(1-2): 207-14. Health Care Services Agency##World Health Organization (2004), Review of Evidence on Housing and Health, Fourth Ministerial Conference on Environmental and Heath, Budapest, Hungary‌.##