آزاده قرائی؛ اسفندیار زبردست؛ حمید ماجدی
چکیده
توجه به پایداری اجتماعی موضوعی است که از اوایل قرن بیست و یکم مورد توجه صاحبنظران قرار گرفتهاست؛ بدین ترتیب پایداری اجتماعی در کنار پایداری اقتصادی و پایداری زیستمحیطی، به عنوان یکی از مؤلفههای سهگانه دستیابی به توسعه پایدار شهری مطرح شدهاست. از طرف دیگر، فرم شهری با دربر گرفتن مؤلفههایی از قبیل شبکههای ارتباطی، ...
بیشتر
توجه به پایداری اجتماعی موضوعی است که از اوایل قرن بیست و یکم مورد توجه صاحبنظران قرار گرفتهاست؛ بدین ترتیب پایداری اجتماعی در کنار پایداری اقتصادی و پایداری زیستمحیطی، به عنوان یکی از مؤلفههای سهگانه دستیابی به توسعه پایدار شهری مطرح شدهاست. از طرف دیگر، فرم شهری با دربر گرفتن مؤلفههایی از قبیل شبکههای ارتباطی، سیستمهای حمل و نقل عمومی درونشهری، دسترسیهای پیاده و دوچرخه، استخوانبندی فضایی، توزیع فضایی فعالیتها، ریختشناسی مسکن و اندازه سکونتگاه، سیمای طبیعی و سیمای غیرفضایی از ابعاد مهم شناخت و تحلیل شهر محسوب میشود. با توجه به درهمآمیزی مؤلفههای این مفهوم با ابعاد مختلف شهر، نقش آن بر جوانب مختلف پایداری از جمله پایداری اجتماعی انکارناپذیر خواهد بود. مطرح شدن مفهوم توسعه پایدار شهری، برنامهریزان و سازمانهای مردمنهاد بینالمللی را بر آن داشت تا چارچوبهای جدیدی را برای طراحی مجدد و بازسازماندهی مکانهای شهری برای دستیابی به پایداری ارائه دهند. مروری منتقدانه به این رویکردها، حاکی از عدم توافق بین مطلوبترین فرم شهری در زمینه پایداری است. این تناقضات در زمینه پایداری اجتماعی به دلیل ماهیت غیرملموس آن و نیز محوریت انسان و تعاملات وی در تعیین میزان این جنبه از پایداری، به اوج میرسد. در این پژوهش، محقق به دنبال آن است که ارتباط میان مؤلفههای فرم شهری و پایداری اجتماعی را در مناطق 22گانه شهر تهران با استفاده از روش پژوهش توصیفی تحلیلی تبیین نماید. مدلهای کمی تحلیل عاملی و رگرسیون خطی و نیز ابزار پرسشنامه ساکنین (2200 پرسشنامه در سطح مناطق شهر تهران) و نرمافزار SPSS محقق را در پیمایش این مسیر یاری رساندهاست. یافتههای پژوهش نشان میدهد ارتباط معناداری میان عوامل اصلی فرم شهری با عامل ترکیبی شاخصهای پایداری اجتماعی (میزان دسترسی شهروندان به خدمات محلی، میزان امنیت اجتماعی، میزان مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و گروهی، میزان تعامل با دیگر ساکنین یا گروههای اجتماعی، رضایتمندی از سکونت و میزان دسترسی شهروندان به مسکن قابل استطاعت) در مناطق 22گانه شهر تهران وجود دارد.
